1292, Gent
John de Wettre
Messenmaker. Homo. Veroordeeld tot de brandstapel. 

1679, Stockholm
Lisbetta Olsdotter
Onthoofd. De aanklacht: cross-dressing, homoseksualiteit, huwelijk met een andere vrouw.

27 november 1835, Londen
James Pratt & John Smith. 
Hebben de trieste eer de twee laatste mannen te zijn die zijn opgehangen voor sodomie in Engeland. 

Jaja, zeggen we dan. Dat is lang geleden. 

1933 – 1945
Meer dan 100.000 homoseksuelen worden gearresteerd onder het Naziregime. Minstens 7500 onder hen sterven in concentratiekampen. Pas in 2002 verontschuldigt de Duitse regering zich tegenover de holebigemeenschap.

31 juli 1950, Rotherham
Kenneth Crowe
Dood aangetroffen in de kleren van zijn vrouw. Gewurgd door een jongeman die hij had proberen te versieren. Omdat Crowe homo was, werd zijn moordenaar vrijgesproken van moord. 

november 1962
George Brinham
Doodgeslagen met een karaf door Thomas Somers, die beweerde dat Brinham seksuele avances had gemaakt. Reden genoeg voor de rechter om te spreken van uitlokking. De jury sprak de beklaagde vrij. 

september 1989 – april 1990, West-Londen
Christopher Schliach, Henry Bright, William Dalziel, Michael Boothe
Vier mannen worden op brutale wijze vermoord. Geen van de moorden wordt opgelost. Een onafhankelijke studie toont later aan dat het politieonderzoek vastliep op vooroordelen en gebrek aan kennis. De moorden leidden tot de oprichting van OutRage! en de LGBTQ-gemeenschap eist van de politie dat ze holebi’s beschermen in plaats van hen te arresteren. Sindsdien is de relatie tussen Scotland Yard en de homogemeenschap aanzienlijk verbeterd. 

Zie je wel, zeg je. Het gaat de goede kant op. 

31 december 1993
Brandon Teena, Lisa Lambert, Philippe Devine
Ooit was Brandon Teena Teena Brandon, maar dat weet niemand in Nebraska. Als toevallig aan het licht komt dat Brandon anatomisch gezien vrouw is, wordt hij door zijn vrienden John Lotter en Tom Nissen ontvoerd en verkracht. Brandon geeft hen aan, maar de sheriff is meer geïnteresseerd in de vrouwen die 'slachtoffer geworden zijn van Brandon’s leugens'. Hij laat de daders gaan. Drie dagen later schieten ze Brandon dood.

12 oktober 1998, Wyoming
Matt Shepard
Aaron McKinney en Russell Henderson ontmoeten student Matt Shepard in een bar en bieden hem een lift aan. Onderweg stoppen ze, kleden hem uit, martelen hem, slaan hem met een revolver de kop in en laten hem voor dood achter. De jongen is zo toegetakeld dat de voorbijganger die hem vindt, denkt dat hij een vogelverschrikker is. Heel zijn gezicht is bedekt met bloed, behalve waar zijn tranen het schoongespoeld hebben. Shepard overlijdt zes dagen later aan zijn verwondingen. 

30 april 1999, Londen
Andrea Dykes, Jordan Dykes, John Light, Nick Moore
In de homobar Admiral Duncan vieren Andrea en haar man Julian hun zwangerschap met aanstaande peter John Light. Ze staan net aan de toog als de bom afgaat. De balans: vier doden, meer dan 70 gewonden. Dader David Copland uit later zijn spijt over de dood van Andrea. De homoseksuele slachtoffers betreurt de neonazi niet: hij pleegde de aanslag uit diepe haat tegenover homo’s en vreemdelingen. 

Ja, oké, zeg je – maar sinds de jaren 90 is er veel veranderd. Is dat zo?

januari 2002, Abha, Saoudië-Arabië 
Drie homomannen worden publiekelijk onthoofd met een zwaard. Ook in Iran en de Islamitische Staat werden recent homoseksuelen geëxecuteerd. In Soedan, Jemen, Nigeria, Afganistan en Pakistan staat er de doodstraf op, maar zijn recent geen vonnissen uitgevoerd. In Irak, Somalië en Tsjetsjenië worden LGBT’s vermoord door gewapende milities. 

13 september 2002, Reims
François Chenu
Drie skinheads besluiten “een flikker te grazen te nemen in het park”. François Chenu loopt langs. “Ben je homo?” Vuistslagen, trappen. Het slachtoffer wordt in een vijver gegooid, opnieuw opgevist. Mickaël Régnier springt met twee voeten tegelijk op het gezicht van François. Op het proces vraagt een familielid van de daders zich af waarom ze zulke zware straffen krijgen gewoon om een homo te vermoorden.

29 september 2004, Sierra Leone
FannyAnn Viola Eddy 
Oprichtster van de Sierra Leone Lesbian and Gay Association. Ze betaalt ervoor met haar leven. Een groep mannen breekt in in haar kantoor, verkracht haar, steekt haar neer en breekt haar nek. 

30 juli 2015, Jerusalem
Shira Banki
Doodgestoken 'in naam van god' tijdens de Gay Pride door de Joodse extremist Yishai Shlisel. 

februari 2006, Oporto, Portugal
Gisberta Salce Junior
Vier dagen lang wordt transgender vrouw Gisberta gemarteld door een groep jongens, die haar vastbinden, slaan, verkrachten met stokken en verbranden. Nadien gooien ze haar in een waterput, waar ze verdrinkt. Het gerecht behandelt de moord als een eenvoudig geval van agressie, want stelt dat Gisberta gestorven is door verdrinking en niet rechtstreeks aan de gevolgen van de mishandeling. Wellicht zal geen van de jongens gerechtelijk vervolgd worden voor de moord

25 april 2016, Dhaka, Indonesië
Xulhaz Mannan & Mahbub Tonoy
Activisten. Doodgestoken in naam van een andere god. Een aan Al-Qaida gelinkte groep eiste de moorden op. 

15 februari 2017, Fortaleza, Brazilië
Dandara dos Santos
Een groep mannen kidnapt Dandara, kleedt haar uit en stenigt haar, onder het roepen van holebifobe en transfobe beledigingen. Hoewel ze voor haar leven smeekt, wordt ze afgemaakt met een schot. De video van de moord gaat viraal. Dandara is niet het enige slachtoffer. Holebifobie maakt in 2017 445 slachtoffers in Brazilië: 387 moorden et 58 zelfdodingen.

2018, Tsjetsjenië
Maxim Lapunov
Maxim leeft nog. Hij is de enige getuige van het door de staat aangestuurde geweld tegen homo’s in Tsjetsjenië, waar homoseksuelen worden opgejaagd door gewapende milities en in illegale gevangenissen worden gemarteld. Zij die overleven worden bij hun vrijlating geout tegenover hun familie, wat meestal uitloopt in eremoorden. Ondanks de internationale druk weigert Rusland de verdwijningen te onderzoeken. Tsjetsjenië wil 'de holebigemeenschap elimineren tegen eind mei'.

Ja, zeg je – maar dat is ver van hier. 

11 januari 2018, Antwerpen 
Mats De Leender
Mats wordt geboren als deel van een drieling. Drie meisjes. Maar dat wil hij niet zijn. Hij heeft geluk: zijn familie steunt hem volledig in zijn transitie. Toch gaat het mis. Op zijn achttiende, net voor de laatste operatie, stapt hij uit het leven. Omdat de buitenwereld hem hardnekkig als meisje blijft zien. Hem eraan blijft herinneren dat hij anders is. Transgender is. 

Holebi- en transfobie maakt veel slachtoffers. Teveel. Ik heb nog velen niet genoemd. Ook de man niet voor wie we hier staan.

Ihsane Jarfi – 22 april 2012, Luik
Ihsane werd vermoord omdat hij was wie hij was. Voor het eerst weerhielden rechter en jury homofobie als verzwarende omstandigheid voor de moord. Ihsane werd het eerste officiële, dodelijke slachtoffer van homohaat in ons land. 

Intussen is het zes jaar geleden dat Ihsane werd vermoord. En zes maanden geleden dat Mats uit het leven stapte. Ze waren niet de eersten. Ze zullen niet de laatsten zijn. Ze werden vermoord, niet om iets wat ze hadden gedaan, maar om wie ze waren. Mensen leren niet bij. Elke keer weer laten ze zich verleiden door religies, regimes, politieke ideologieën of door hun eigen angst om hen te haten wie anders zijn dan zij. 

Het is niet iets van vroeger. Ook onze tijd kent deze ziekte. Het is niet iets van elders. De koorts woedt ook hier, bij ons. Ook wij denken in wij en zij. Blank keert zich tegen zwart. Hetero’s tegen holebi’s. Christenen tegen moslims. Rijk tegen arm. Burgers tegen vluchtelingen. Vlamingen tegen Walen. Mannen tegen vrouwen. Meerderheid tegen minderheden. Allemaal staren we ons blind op de verschillen. En de angst voor de ander maakt dat we hen dingen aandoen die we onszelf nooit zouden toewensen. 

Een op vier LGBTQ’s onderneemt een poging tot zelfdoding. Bij transgenders loopt dat op tot meer dan veertig procent. 8 op 10 transgenders hebben zelfmoordgedachten. Het aantal klachten over gaybashing, holebi- en transfobie en discriminatie op basis gender or seksuele is gestegen. Op veel plaatsen durven holebi’s niet meer hand in hand lopen. 40% Van de jonge LGBTQ’s voelt zich onveilig op school.

Na de dood van Ihsane beloofde België ons een nationaal actieplan tegen holebi- en transfobie. Tot vorige week was dat plan er niet. Laat er ons, nu het er eindelijk is, ervoor zorgen dat het niet bij een plan blijft, maar dat er echte maatregelen genomen worden. Straks zijn het verkiezingen: er zal ons van alles worden beloofd. Laat ons eisen dat de politici woord houden. En laat ons niet toestaan dat holebifobie gebruikt wordt om de maatschappij nog verder te polariseren en minderheden tegen elkaar op te zetten. Door te stigmatiseren bouw je geen bruggen. Alleen samen kunnen we dit aanpakken. 

Want elke mens die sterft in een hate crime, man of vrouw, wit of zwart, moslim of christen, boeddhist of atheïst, hier of elders, is er een te veel. Pas als de teller op nul staat en niemand meer wordt gedood omdat hij/zij/die anders is, pas als niemand meer wordt gedood om wie hij/zij/die is, pas als niemand meer wordt vermoord om wie hij/zij/die liefheeft, dan pas zijn we er. Tot dan moeten we onze stem laten horen. 

Gaea Schoeters is journalist, scenarist en auteur. Deze tekst droeg ze voor op de Ihsane Jarfi dag in Brussel op 17 mei 2018.

Wie nood heeft aan een goed gesprek kan steeds contact opnemen met de Zelfmoordlijn of de Holebifoon. Contact opnemen met de Holebifoon kan via www.holebifoon.be of 0800 99 533. De Zelfmoordlijn is bereikbaar via www.zelfmoord1813.be, telefoonnummer 1813, of verstuur een e-mailbericht via de website. 

ZIZO wil een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over LGBT+ thema’s. Daarom publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van hun/haar/zijn vereniging en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.