De LGBT+ gemeenschap heeft een woelig jaar achter de rug. Als transgendermilitairen in Amerika niet om hun plek in het leger moesten knokken, wierp het Amerikaanse gerecht wel even de vraag op of  holebiwerkkrachten eigenlijk wel bescherming op hun werkplek nodig hebben. En zelfs tijdens het schrijven van dit artikel sijpelde het nieuws binnen dat de Chinese schrijfster die pent onder het pseudoniem Lady Tiany (omdat haar echte naam gebruiken nog steeds te gevaarlijk is) achter de tralies werd gestopt omdat ze een LGBT+ seksscène in haar boek verwerkte. We zouden bijna vergeten dat er dit jaar met man en macht aan de kar werd gesleurd om vastgeroeste patronen in beweging te krijgen. Een overzicht.

De transgenderwet werd goedgekeurd

Een van de grootste structurele veranderingen voor transgenders vond al plaats op 1 januari. Ja, toen jij nog een tipsy poging ondernam om het vuurwerk te fotograferen, ging ook de nieuwe transgenders mogelijk om de letter die op hun paspoort hun geslacht aangeeft te veranderen zonder dat ze daarvoor een geslachtsoperatie moeten ondergaan. Die nieuwe wet wérkt trouwens. In de eerste zes maanden van dit jaar lieten vijftig procent meer mensen hun geslacht officieel veranderen dan de voorbije vijfentwintig jaar, berichtte De Standaard. Om dat even concreet te maken: zeshonderd mensen kwamen in de eerste helft van dit jaar weer een stapje dichter bij hun puurste zelf.

Er werden heel wat LGBT+ films en -programma's gemaakt

Na het veelbesproken succes dat Call Me By Your Name was in 2017, had ook dit jaar een indrukwekkende resem LGBT+ films in petto. De film waar werkelijk niemand omheen kon was Lukas Dhondts Girl (hij sierde bovendien nog de cover van de vorige editie van ZIZO, samen met de zestienjarige hoofdrolspeler Victor Polster) en niet veel later diende Boy Erased zich al aan, een film waarin ook een rol voor popwonderboy Troye Sivan was weggelegd.

In Rafiki wordt dan weer een lesbisch coming of age-verhaal blootgelegd dat zich afspeelt op de straatstenen in Nairobi. Over haar film liet scenariste Wanuri Kahio optekenen “dat we toch al genoeg deprimerende queer films hebben gezien”. En dan is er natuurlijk nog het bombastische Bohemian Rhapsody dat het levensverhaal van queer- en Queen-zanger Freddie Mercury vertelt.

Zelfs wanneer je ’s avonds thuis voor je televisiescherm neerzakte waren de LGBT+ programma’s nooit ver weg. Zo konden we in de Eén-documentairereeks M/V/X binnengluren in het leven van vijf transgenders die op zoek gingen naar een leven dat meer als het hunne aanvoelde. Op Canvas trok Voor De Mannen dat weer onze aandacht, een programma waarin Xavier Taveirne ging praten met een generatie Vlaamse mannen die zich durfden outen als homoseksueel in minder tolerante tijden.

LGBT+ artiesten lieten hun stem horen

Tell me right before it goes down / Promise me you’ll / Hold my hand if I get scared now / Might tell you to / Take a second, baby, slow it down. Ja, 2018 was ook het jaar waarin Troye Sivan de single Bloom aan de wereld overhandigde, het nummer dat op sociale media weleens - terecht - als het officieuze bottom-anthem wordt omschreven. En niet enkel Troye gaf de queer-gemeenschap dit jaar veel nieuw materiaal, ook de leadsinger van Years & Years, Olly Alexander, bleef in interviews steevast op de barricaden staan voor LGBT+ rechten.

Het Amerikaanse LGBT+ platform Them (dat onder Condé Nast valt, de koepel die onder andere Vogue en The New Yorker uitbrengt) schreef dan weer lovend over Hayley Kiyoko, die al sinds ze de muziekindustrie binnengestormd kwam haar queerness zichtbaar op de voorgrond van haar muziek zet. En herinner je je nog het moment waarop Janelle Monae in een interview met Rolling Stone vrijuit sprak over haar seksualiteit en zich ook outte als panseksueel? “Oh, er zijn dan toch dingen waarmee ik me identificeer”, vertelde ze daar, waarop verschillende grote nieuwssites verduidelijkende stukken publiceren met wát panseksualiteit precies is. Qua zichtbaarheid kan dat alvast tellen.

Eerste intersekse geboortecertificaat 

En dat is groot nieuws. Het eerste intersekse geboortecertificaat werd overhandigd aan Anunnaki Ray Marquez, die zich identificeert als een gender-nonconforme, homoseksuele man. Hij werd geboren met een variatie van verschillende chromosomen en hormonen, en later met geslachtskenmerken die noch als mannelijk, noch als vrouwelijk omschreven konden worden. Om het lichaam dat hij al jaren in de spiegel ziet eindelijk ook op zijn geboortecertificaat te zien, voerde hij een jarenlange strijd om het vakje waar normaal enkel plek is voor m of v te veranderen naar intersekse. Ook in Europa kreeg een intersekse persoon een x op haar paspoort. Daar was het de 57-jarige Leonne Zeegers uit Breda die als eerste haar paspoort kon laten aanpassen.

Hanna Gadsby blies ons omver met Nanette

Zelfs wie hypes doorgaans schuwt (en dat was Nanette in 2018 écht wel) kan niet ontkennen dat de laatste comedyshow van Hanna Gadsby slim in elkaar zat. Terwijl het eerste deel van de Netflix-comedyshow nog volgestouwd zit met traditionelere humor en punchlines over de Pride, walst ze in het tweede deel van haar show eenieders hart plat door het hare op tafel te gooien. “Ik ben het beu om met mezelf te lachen
als dat het enige is dat me recht tot spreken geeft”, zei ze daar, haar stem trillend onder de emotie. Verschillende internationale LGBT+ magazines vonden haar performance niet alleen gevat of rakend, maar schreven ook vol lof dat het een goede weergave was van emoties waar de gemeenschap vaak mee te maken krijgt. Out Magazine-schrijver Austin Dale noemde het in een column zelfs “een broodnodig moment in de conversatie rond identiteit en kunst”.

Nieuwe Belgische LGBT+ rolmodellen

Dorianne Aussems kwam eerder dit jaar nog publiekelijk uit de kast in een interview met De Morgen. Dat leverde haar ontzettend veel bijval op. “Als alle homoseksuele mediafiguren zwijgen, komen we nergens”, liet ze optekenen tijdens dat gesprek. En hoewel ze nog steeds wat voorzichtig omspringt met de term ‘rolmodel’, zei ze wel dat ze er geen probleem mee had als mensen wisten dat ze lesbisch is. En ook radiopresentator Sam De Bruyn vertelde in het Qmusic-radioprogramma De 10 Meest Gegoogelde Vragen Over dat hij zijn seksualiteit niet definieert als hetero, homo of biseksueel. Hoewel De Bruyn al vier jaar getrouwd is met zijn man Wannes, vertelde hij er ook dat hij evengoed de vrouw van zijn leven had kunnen tegenkomen. “Maakt mij dat biseksueel?”, vroeg hij zich luidop af. “Dat weet ik niet, maar wat maakt het ook uit? Ik geloof niet zo in die vakjes.”

Bo Van Spilbeeck werd door OUTtv dan weer gekroond tot de meest holebivriendelijke mediapersoonlijkheid van België en Vlaanderen. En bij diezelfde zender kwam ook presentatrice Jens Geerts uit de kast als trans* vrouw, al koos ze ervoor om geen transitie te ondergaan. Ook kunstschaatser Jorik Hendrick outte zich als homo in een interview met ZIZO. Sophie Vercruyssen pleurde dan weer een foto met haar vriendin op Instagram, wat van haar de derde out atlete maakt op de Olympische Winterspelen. En ook tennisster Alison vertelde op Sporza dat ze zich identificeert als lesbisch.

Amerikaanse politiek kleurt regenboog

Dat kopte de New York Times nog in augustus. Ze schreven dat een recordaantal LGBT+ kandidaten het heft zelf in handen neemt, en daar zit het feit dat er iemand in het Witte Huis zit die er geen graten in ziet om legale bescherming voor bepaalde minderheden terug te schroeven ongetwijfeld voor iets tussen. Zo werd er gepoogd om transgendermilitairen te weren uit het leger en het gerecht opperde even dat de Civil Rights Act die werd opgesteld in 1964 geen homoseksuele werkkrachten meer zou beschermen. In totaal vonden meer dan 400 LGBT+ kandidaten hun weg naar de politiek.

Enkelen van hen raakten ook verkozen. Zo kreeg Colorado met Jared Polis als eerste staat ooit een openlijke homoseksuele gouverneur en Sharice Davids, een voormalige Mixed Martial Arts-ster, werd als eerste lesbische en inheemse Amerikaanse ooit verkozen als afgevaardigde voor de staat Kansas.

Ook in België streden LGBT+ personen dit jaar voor hun plek in de politiek. Mét succes. In Wellen mag de lesbische Els Robeyns haar regenboogsjerp zes jaar langer dragen. Ook Avelgem krijgt met Lut Deseyn een openlijk lesbische burgermeester. In Rotselaar mag de 33-jarige Jelle Wouters zich vanaf nu de eerste openlijk homoseksuele burgemeester noemen.

Biseksualiteit in de schijnwerpers

Onder de naam Bi My Valentine werd biseksualiteit op valentijn nog eens onder de aandacht gebracht door evenementen te organiseren op vijf plaatsen in Vlaanderen. De opdracht: een selfie online plaatsen met het onderschrift ‘Make Your Love Visible’. Een van de grootste problemen waarmee de bi+gemeenschap mee te maken krijgt, is immers dat de geaardheid niet als volwaardig wordt aanzien. Ook tijdens de  tweede editie van B Curious, een evenement dat door de werkgroep Bi van Cavaria wordt georganiseerd, werd er gehamerd op het belang van zichtbaarheid voor wie zich als biseksueel identificeert. “Het is gewoon prachtig om minstens één dag per jaar te hebben waarop je met de bi+ gemeenschap samen bent”, vertelde Leopold Lindelauff daarover, coördinator van Ertussenin, de bi+groep van het Regenbooghuis in Limburg.

Wij zijn het daar in elk geval volmondig mee eens.