België staat voor de derde keer op rij op de tweede plaats van de Rainbow Index met een score van 73 procent. Een mooie plaats, maar tegelijkertijd stagneert dat cijfer. “Stilstaan is eigenlijk  achteruitgaan. Çavaria roept de beleidsmakers op om niet op hun lauweren te rusten. België moet haar voortrekkersrol op het vlak van LGBTI-rechten in Europa blijven opnemen. Anders dalen we volgend jaar in de ranking”, zegt woordvoerder Stijn Depoorter.

Zo verliep bijvoorbeeld het Nationaal Actieplan Gendergerelateerd Geweld (NAP) van België in 2019, net zoals in Finland en Frankrijk. Daarnaast blijkt uit een Europese studie dat twee op de drie Belgische LGBTI-personen niet hand in hand over straat durft lopen.

Transgenderwet

Voor zowel de trans- als intersekse gemeenschap vonden er in België wel positieve evoluties plaats. Zo deed het Grondwettelijke Hof een positieve uitspraak over de zaak rond de nieuwe transgenderwet. In de huidige wet worden non-binaire personen, mensen die zich niet (volledig) thuis voelen in de hokjes ‘man’ of ‘vrouw’, uitgesloten. Dat beaamde het Grondwettelijk Hof en dus zal de wet in de toekomst aangepast worden.

Daarnaast waren België en Nederland de enige landen die seksekenmerken in hun gelijkheidswetten erkennen.  

Kantelmoment

Leider Malta wordt in de Rainbow Index gevolgd door ons land en Luxemburg. Malta daalde echter wel met 1 procent in hun score. Onderaan de ranking bengelen ook drie landen die nog geen 10 procent halen: Armenië (8 procent), Turkije (4 procent) en Azerbeidzjan (2 procent).

De Index toont aan dat Europese landen die eerst trekkers van LGBTI+-rechten waren, nu achterop geraken. Zo staat Nederland, net als vorig jaar, niet meer in de top tien. Dat in combinatie met de coronacrisis, die de meest kwetsbaren het hardst raakt en die sommige regeringen als excuus gebruiken om mensenrechten te beperken, ziet de Index als een kantelmoment voor LGBTI+-gelijkheid in Europa.

“Met elk jaar dat er voorbij gaat, zijn er meer en meer landen die achterop geraken op het vlak van LGBTI-gelijkheid, terwijl er steeds meer maatregelen worden genomen die actief ingaan tegen de LGBTI-gemeenschap”, vertelt Evelyne Paradis, algemeen directeur van ILGA-Europe, de Europese LGBTI-belangenverdediger. “De geschiedenis toont aan dat personen die kwetsbaar zijn voor een crisis nog kwetsbaarder zullen worden na de crisis. We hebben dus elke reden om ons zorgen te maken over politieke zelfgenoegzaamheid, verhoogde onderdrukking en socio-economische moeilijkheden die voor een storm voor veel LGBTI-personen zullen zorgen in de komende jaren.”

Met elk jaar dat er voorbij gaat, zijn er meer en meer landen die achterop geraken op het vlak van LGBTI-gelijkheid - Evelyn Paradis

Beperkte maatschappelijke aanvaarding

2.686 Belgische LGBTI’s namen deel aan een Europese studie van het Bureau voor de Grondrechten. De resultaten werden naar aanleiding van IDAHOT, de internationale dag tegen holebi-, trans- en interseksefobie, bekendgemaakt en tonen aan dat de LGBTI-rechten in ons land op papier wel oké zijn maar dat er in de realiteit nog veel werk aan de winkel is op het vlak van maatschappelijke aanvaarding van LGBTI-personen.

Zo geeft 42 procent van de respondenten aan dat ze het voorbije jaar lastiggevallen zijn omwille hun seksuele oriëntatie, genderidentiteit en/of -expressie. Meer dan 60 procent durft zichzelf niet te zijn in de publieke ruimte, bijvoorbeeld op het openbaar vervoer of op een parkeerplaats, uit angst om bedreigd te worden. Een op de drie vermijdt om die reden zelfs bepaalde plaatsen. Minder dan een op de drie is volledig out op de werkvloer. 

“De cijfers tonen aan dat LGBTI-personen dagelijks blijven botsen tegen vooroordelen, ze maken discriminatie en geweld mee en voelen zich daardoor minder goed in hun vel. Zo durft twee op de drie zelden of nooit hand in hand over straat lopen met hun partner. Als je niet LGBTI bent, sta je bij zoiets helemaal niet stil”, aldus Depoorter.

Focus op welzijn

Çavaria focust de komende jaren op het verhogen van het welzijn van LGBTI-personen in het gezin, op de werkvloer en in het onderwijs. Daarnaast wil çavaria in de toekomst ook nauw samenwerken met de welzijns- en gezondheidssector. Ze wil de gender- en heteronormen doorbreken en zo bijdragen aan een genderinclusieve samenleving met een verhoogde maatschappelijke aanvaarding. Als LGBTI’s zich aanvaard voelen op het werk, in de klas of door de samenleving, dan heeft dat een positieve impact op hun welzijn. 
 
Er is dus het hele jaar nood aan solidariteit van de samenleving en de beleidsmakers. “Iedereen kan een LGBTI-bondgenoot zijn door aan te tonen dat je ons accepteert, door te reageren als je getuige bent van discriminatie van een LGBTI-persoon of door LGBTI-organisaties te steunen. Zo zorgen we er samen voor dat België niet enkel op papier scoort met een sterk wettelijk kader voor LGBTI-rechten, maar dat het ook in de praktijk scoort met een beter welzijn en een hogere weerbaarheid bij LGBTI’s”, zegt Depoorter.

Iedereen kan een LGBTI-bondgenoot zijn - Stijn Depoorter

IDAHOT 

De ILGA-Europe Rainbow Index wordt elk jaar bekend gemaakt naar aanleiding van IDAHOT op 17 mei. Het zal dan dertig jaar geleden zijn dat de Wereldgezondheidsorganisatie homoseksualiteit uit de lijst van geestesziekten schrapte. Voor het tweede jaar op rij hebben alle Vlaamse steden en gemeenten aangegeven dat ze die dag de regenboogvlag zullen ophangen. Hierdoor betuigen ze zichtbaar hun steun aan de LGBTI-beweging.

Enkele opvallende resultaten

• Er zijn geen positieve veranderingen in 49 procent van de landen.
• Voor het tweede jaar op rij dalen de scores van landen op de Rainbow Index aangezien bestaande beschermingen verdwijnen. 
• Rond transgenderrechten is er het meest te doen op het vlak van gelijkheid, zowel positief als negatief.
• Op een kleinere schaal is er vooruitgang op het vlak van gelijkheidsmaatregelen voor intersekse personen om hen te beschermen tegen discriminatie.
• Regressie is het meest zichtbaar waar burger- en politieke rechten worden aangetast. LGBTI+-activisten lopen steeds meer risico en autoriteiten nemen actief maatregelen om maatschappelijke organisaties te ondermijnen en doen pogingen om openbare evenementen te bannen.