Eigenlijk herhaalt het proces zich gewoon. Na jarenlang stilstand en gevangenschap voelde mijn outing als een break free aan, dat een perpetuum mobile van kleine veranderingen in gang zette en zich steeds gaande hield. En net toen mijn motor op kruissnelheid begon te draaien, kwam dat minuscuul klein beestje met de naam COVID-19 op de proppen … en die legde mijn motor stil, net zoals die van vele anderen binnen de LGBTI+-gemeenschap. Het gevecht met de onzichtbare vijand begon, alsook de strijd tegen die mentale kwelgeestjes in mijn hoofd. Een cocktail van gevoelens zoals eenzaamheid, zwaarmoedigheid, angst en frustratie vergezeld van donkere gedachten, verscheen ten tonele.

Maar na een paar dagen roeren in mijn gevoelens flitste een lichtgevende gedachte door mijn hoofd. “In de beperking toont zich de meester”, weergalmde in mijn hoofd als in een gotische kathedraal. En dit werd beslist mijn nieuwe mantra. De geschiedenis toont ons voorbeelden van mensen die in veel meer schrijnende omstandigheden leefden en toch grootse ideeën of kunstwerken voortbrachten. Nelson Mandela, bijvoorbeeld, die tegen het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime streed terwijl hij in gevangenschap zat.

De lockdown doet erg denken aan het opgesloten gevoel dat veel trans personen ervaren voordat ze aan hun outing beginnen. Toch kunnen we als trans personen ook leren uit deze situatie om stil te staan en niet als een sneltrein doorheen onze transitie te walsen. Vele trans personen ervaren momenteel veel spanning en chaos in hun hoofd, maar het loont meer dan de moeite om de knoop te ontwarren.

Maar hoe begin ik eraan?

Ieders weg hierin is uniek en je kan het best zelf uitmaken wat voor jou werkt of niet door te erkennen wat er in jezelf leeft. 

De lockdown heeft ons allen uitgenodigd om stil te worden, te versoberen en te vertragen. Hoewel dit beangstigend kan zijn, kun je ook reflecteren: “Wat maakt dat ik me angstig voel als de perpetuum van mijn transitie stilvalt? Waar wil ik naartoe? Waarvan vlucht ik weg?” Wanneer je gedachten en gevoelens duidelijk zijn, kun je mee aan de slag: door het bijhouden van een dagboek, meditatie, mindfulness, een wandeling in de natuur … Het komt erop neer dat je een dialoog met jezelf opstart en zo beter zicht krijgt op je innerlijk welbevinden.

Nu weet ik wat ik denk en voel. En wat kan ik er nu mee?

Positieve gevoelens en hersenspinsels verwelkomen gaat gemakkelijk. Maar hoe zit het met die frustraties, negatieve gedachten, angsten, … ? Wanneer beperkende of negatieve gedachten blijven terugkeren, kun je eraan werken door ze in vraag te stellen. Klopt het wel wat je denkt? Door hier dieper op in te gaan, is de kans groot dat je momenten en situaties die positief uitgedraaid zijn voor de geest kan halen. Dit haalt de spanning er wat af en geeft energie en rust.

Persoonlijk vind ik het niet altijd even gemakkelijk om de beperkende gedachte te pakken te krijgen, maar toch ervaar ik een bepaald overheersend gevoel waar ik vanaf wil. Omdat bevragen op zo’n moment niet lukt, vertrek ik vanuit het gevoel, ga ik werken met ademhaling en meditatie. Door bewust te gaan zitten en rustig te ademen, keert de rust in terug, al kan herhaling nodig zijn door de intensiteit van sommige emoties. Dergelijke inspanningen worden meestal beloond met één of ander inzicht, een groeibevorderende gedachte, of de gedacht die je blokkeert. En in dat laatste geval kun je deze saboteur op haar beurt weer gaan bevragen.

Heb ik nu het licht gezien of toch niet helemaal?

Zelfonderzoek en zelfsturing zijn niet exact meetbaar, maar de kans is groot dat je gevoel na deze reflectie wat lichter is geworden en je bevrijd bent van minstens één emotionele ketting. De exitstrategie van de lockdown verloopt in kleine stappen, wordt voortdurend gemonitord en bijgestuurd. Dezelfde aanpak is nodig voor het ontwarren van de gevoelens en gedachten die tijdens de lockdown op ons afgekomen zijn. Maar de break free komt er, of het nu gaat over corona of een transitie. Wanneer? Dat kan alleen de toekomst duidelijk maken. Maar het wachten zal lonen, want uit alle chaos groeit er immers iets creatiefs.

Het artikel zou de indruk kunnen wekken dat het omgaan met gedachten en gevoelens kinderspel is. Soms is het gemakkelijk en soms erg moeilijk. Bovendien is het kijken naar jezelf erg subjectief, en heb je een klankbord of professionele begeleiding nodig. Voor gendergerelateerde zaken kun je terecht bij gespecialiseerde therapeuten. De zorgkaart van het Transgender Infopunt helpt je hiermee op weg.