De zaak kwam er nadat Clai Hamilton, de Amerikaanse man van de Roemeense Adrian Coman, geen verblijfsrechten kreeg in Roemenië. Het koppel trouwde in België. Onder de noemer van het vrij verkeer van personen binnen de EU, genieten koppels dan normaal van dezelfde verblijfsrechten in andere EU-lidstaten. Aangezien het huwelijk tussen personen van hetzelfde geslacht niet toegelaten is in Roemenië, werd dit door de Roemeense overheid niet erkend. Hamilton mocht dus niet permanent in Roemenië wonen en werken.

In het vonnis van het Europees Hof van Justitie wordt de definitie van de term echtgenoot verder verduidelijkt. De uitspraak stelt dat een ‘echtgenoot' een genderneutrale juridische term is. Met andere woorden: het al dan niet toekennen van verblijfsrechten aan een echtgenoot, mag niet afhangen van de lokale discussies rond het holebihuwelijk.

Duidelijkheid

Hoe belangrijk is deze uitspraak nu voor de holebibeweging in Europa? “De uitspraak verduidelijkt alvast heel wat. Zo werd naast de verduidelijking van de term ‘echtgenoot’, ook duidelijk gesteld dat het holebihuwelijk enkel door de lidstaten zelf ingevoerd kan worden. De introductie van een Europees holebihuwelijk werd met deze uitspraak dus onmogelijk gemaakt.”, verduidelijkt Steve Peers (Mensenrechtenexpert Universiteit van Essex) aan ZiZo. 

Volgens het Europees Hof van Justitie is de uitspraak wel complex. Om beroep te doen op het vrij verkeer van personen, moet de EU-onderdaan ook daadwerkelijk in een andere lidstaat gaan wonen. “Iemand die van Engeland, waar het homohuwelijk erkend wordt, naar Noord-Ierland verhuist, waar het holebihuwelijk niet erkend wordt, kan er dus geen beroep op doen. De langdurigheid moet ook aangetoond worden. Er is een periode van drie maanden daarvoor ingesteld.”, aldus Peers. 

Vooruitgang

Expert in Centraal- en Oost-Europese LGBT+ politiek Rémy Bonny liet aan ZiZo weten dat de beslissing een “kleine, maar belangrijke stap” voorwaarts is. Hij verwijst daarbij naar de recente publicatie van de Rainbow Index door ILGA-Europe, de belangenorganisatie voor LGBT+ op Europees niveau. “Er is de laatste jaren in zowat alle lidstaten van de EU een status quo als het aankomt op LGBT+ rechten. Hopelijk doorbreekt deze beslissing dat status quo.”

In Centraal- en Oost-Europa heeft nog geen enkel land het holebihuwelijk ingevoerd. “Dit is een belangrijke stap voor landen als Polen, Roemenië en Hongarije. De laatste jaren hebben conservatieve krachten daar het politieke toneel veroverd, maar dat betekent niet dat de bevolking daar zeer agressief ten opzichte van de LGBT+ gemeenschap staat. Deze landen zijn klaar voor meer gelijkheid voor de LGBT+ gemeenschap.” 

Daarbij verwijst Bonny naar de populaire en openlijk homoseksuele Poolse oppositieleider Robert Biedron en naar onderzoek in Tsjechië en Hongarije. Vorig jaar toonde een opiniepeiling nog aan dat 64 procent van de Hongaren voor gelijke rechten voor de holebi-gemeenschap zijn. Een opiniepeiling van vorige maand toonde aan dat maar liefst 75 procent van de Tsjechen de introductie van het holebihuwelijk wel zien zitten.