De Yogyakarta-beginselen zijn een reeks richtlijnen en adviezen om LGBTI-rechten te waarborgen. Deze beginselen roepen zowel nationale regeringen, niet-gouvernementele organisaties als bedrijven op tot actie.

Mensenrechten toepassen

In 2006 werden de Yogyakarta-beginselen voor het eerst opgesteld door een groep internationale mensenrechtenexperts in de Indonesische stad Yogyakarta. Zij kwamen bijeen naar aanleiding van een reeks zorgvuldig gedocumenteerde misbruiken tegen holebi’s en transgenders.

In het document met de Yogyakarta-beginselen staan geen nieuwe wetten of regels. De Yogyakarta-beginselen adviseren enkel hoe bestaande mensenrechtenverdragen toegepast moeten worden om ook de rechten van holebi’s, transgenders en intersekse personen te vrijwaren.

Niet afdwingbaar, wel gezaghebbend

Nationale regeringen kunnen niet gedwongen worden de Yogyakarta-beginselen na te leven. Wanneer ze LGBTI-rechten willen schenden, kunnen ze de adviezen naast zich neerleggen.

Van de Yogyakarta-beginselen gaat wel een groot gezag uit. De nationale regeringen van landen die bekend willen staan als voortrekkers op vlak van mensenrechten zijn daarom geneigd de Yogyakarta-beginselen te onderschrijven.

Nieuwe Yogyakarta-beginselen

In 2006 werden 29 beginselen vastgelegd. Deze originele beginselen worden behouden. Bovendien komen er nieuwe beginselen bij. Het internationaal recht is de voorbije 11 jaar geëvolueerd, dus moeten de Yogyakarta-beginselen ook actueel blijven.

De nieuwe Yogyakarta-beginselen kaarten ook de rechten van intersekse personen aan en verwijzen naar enkele basisrechten, door ook armoede en hygiëne op te nemen.

Bovendien spelen de nieuwe principes in op recente ontwikkelingen met betrekking tot wetten in verschillende landen die regelen dat iemand de genderaanduiding op de geboorteakte kan wijzigen.

Reacties

Julia Ehrt, uitvoerend directeur van Transgender Europe, is een van de 33 internationale experts die het document opstelde. “De Yogyakarta-beginselen+10 zullen burgers en andere betrokkenen helpen om overheden verantwoordelijk te stellen om hun verplichtingen volgens de internationale mensenrechtenwetgeving te vervullen”, verzekert Ehrt.

”We rekenen erop dat de Belgische overheid deze nieuwe principes ook zal onderschrijven. En alle inspanningen zal leveren om ze toe te passen”, zegt Jeroen Borghs van çavaria.

Voldoet België aan de richtlijnen?

De federale regering heeft voorlopig nog niet gereageerd op de nieuwe Yogyakarta-beginselen. Het document met up-to-date richtlijnen en adviezen is dan ook pas eind november voorgesteld in Genève.

Wel is zeker dat België momenteel niet voldoet aan alle richtlijnen, onder andere wat betreft het recht op wettelijke erkenning. De internationale experts roepen landen immers op om ervoor te zorgen dat identiteitsdocumenten enkel persoonlijke informatie bevat die juridisch relevant is. Ze manen wetgevers aan om het geslacht en de genderidentiteit van burgers niet langer te vermelden in identiteitsdocumenten zoals geboorteaktes, identiteitskaarten, paspoorten en rijbewijzen. Bijvoorbeeld op een geboorteakte en bijgevolg op een Belgische identiteitskaart wordt geslacht nog wel geregistreerd.

Als de federale regering de nieuwe Yogyakarta-beginselen onderschrijft, erkent ze ook meteen dat ons land tot op heden bepaalde LGBTI-rechten schendt.

Wat brengt de toekomst?

Om iedereen vertrouwd te maken met de nieuwe beginselen worden er de komende maanden seminaries gehouden. Er volgen ook een reeks lanceringsmomenten.

Gaandeweg zal blijken welke landen de nieuwe beginselen onderschrijven en welke niet.

Het document met de volledige toelichting van de nieuwe Yogyakarta-beginselen vind je op www.yogyakartaprinciples.org