Met spijt in ons hart delen we mee dat ZIZO, het (online) magazine van çavaria, er na bijna 30 jaar mee ophoudt. Wil je weten waarom? Je leest er hier meer over. Çavaria blijft via al hun communicatiekanalen inzetten op mooie verhalen en LGBTI+ nieuws. Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je dan hier snel in voor de nieuwsbrief van çavaria. |
Queer, een zinloos label voor literatuur?
"Je kunt boeken niet reduceren tot de etniciteit, de klasse, de seksuele voorkeur, de huidskleur en weet ik wat van de auteur. Daarmee beperk je de auteur, én je eigen blik op diens werk."
In principe heeft Jamal Ouariachi gelijk. Zijn opmerking op Twitter werd uitgelokt door de nieuwe website queerboeken.nl. De Nederlandse schrijver vindt dat initiatief, dat met steun van de Nederlandse overheid op scholieren gericht is, maar niets. Daarom chargeert hij. En doet hij alsof de site met LGBT-lectuurtips een muur rond bepaalde boeken en bepaalde lezers bouwt.
Ouariachi expliciteert zijn bezwaren: hij is vooral tegen ‘herkenningslezen’. Wie op het eerste gezicht niet? Lezers moeten met hun lectuur liefst steeds hun horizon kunnen verruimen. Gays die uitsluitend over gays lezen, is dus niet wenselijk. "Stel je voor dat je in een boek iemand tegenkomt die anders is dan jij..." gooit hij er ironisch achteraan.
Hij is ook tegen het hokje waarin de geselecteerde schrijvers geduwd worden. "Tom Lanoye – geweldige schrijver. Toevallig gay. Komrij – hilarische polemieken. Gay. Jeanette Winterson – groot taalkunstenares. Gay. Andersom kan ook: Maartje Wortel? Niet te doen. Niet omdat ze gay is, maar vanwege hoe ze schrijft. Queer – zinloos label voor literatuur."
Ik heb mijn lectuur bij elkaar moeten sprokkelen op de duistere achterafrekken waar boekhandelaars in de jaren 80 hun gay literature verstopten
Ouariachi heeft op het eerste gezicht en principieel alweer gelijk. Ik herinner me nog mijn gesprekken met Michael Cunningham en Alan Hollinghurst. Ze zijn openlijk homoseksueel, schrijven soms over homo’s, maar willen liever geen roze stempel op hun voorhoofd.
Toch krijgt Jamal Ouariachi van mij geen gelijk. Ik vind dat er niets verkeerd is met queerboeken.nl. Ik heb als puber nooit zo’n tiplijst gehad. Heb ik ze gemist? Eigenlijk niet. Had ik ze geraadpleegd als ze bestond? Zeker. Ik heb mijn lectuur bij elkaar moeten sprokkelen op de duistere achterafrekken waar boekhandelaars in de jaren 80 hun gay literature verstopten. In Brussel, in Amsterdam, in Londen.
Soms is herkenning zoeken en vinden in een literair personage of een schrijver levensnoodzakelijk om je uit je isolement te halen
Ik kan me inbeelden dat de site een aangename en eenvoudige informatiebron is voor jonge lezers die op zoek zijn, die in een boekhandel of bibliotheek niet de moed vinden om assertief naar deze boeken te informeren. Ja, ook in deze tijden nog – we zijn niet allemaal haantjes-de-voorste met Twitter-accounts.
En soms is herkenning zoeken en vinden in een literair personage of een schrijver levensnoodzakelijk om je uit je isolement te halen. Het is geen schande. Ik ken het gevoel.
Queerboeken.nl heeft niet de pretentie een verplichte-lectuurlijst voor holebi’s te zijn, noch een roze canon, noch een complete inventaris van auteurs die ‘anders’ zijn.
Ik heb, vooral en tot slot, niet de indruk dat queerboeken.nl iemand uitsluit. Stel je voor dat, net dankzij deze lijst, iemand in een boek iemand herkent die anders is dan hij/zij.
Peter Jacobs is journalist bij De Standaard. Deze column werd oorspronkelijk in De Standaard Letteren gepubliceerd.
Eigen verslaggeving