LGBT en moslim, dat gaat toch niet? Stereotypen en veralgemeningen kunnen onze visie op bepaalde gemeenschappen flink vertroebelen. Natuurlijk bestaan er LGBT-moslims. Wim Peumans laat 10 van hen, onder pseudoniemen, aan het woord in zijn nieuwe boek Habibi. “De representatie van LGBT-moslims in de media wordt enerzijds weergegeven vanuit een slachtofferrol en anderzijds zijn er activisten die zeggen dat moslims niet aan coming-out doen. In mijn boek wordt het duidelijk dat er een gulden middenweg bestaat. Uit de kast komen is geen uniform gegeven en heeft voor elke persoon een andere invulling,” aldus Wim.

The making of Habibi

Wim doctoreerde in de antropologie en deed onderzoek naar de relatie tussen seksualiteit, migratie en islam. Hij schreef zijn academisch werk: Queer Muslims in Europe. Hiervoor werkte hij samen met LGBT-moslims in België. “Slechts een zeer gespecialiseerd publiek las mijn werk Queer Muslims in Europe. Ik vond het jammer dat ik niet meer mensen kon bereiken. Het onderwerp is immers zeer actueel en ook erg belangrijk omdat het inzicht geeft in de hedendaagse multiculturele samenleving. LGBT-moslims bevinden zich namelijk op het kruispunt van verschillende minderheden. Dit is ook de voornaamste reden waarom ik Habibi schreef,” vertelt Wim. 

Zo’n zeven jaar later nam hij terug contact op met enkele mensen die hij ontmoette tijdens zijn doctoraat. Het was een bewuste keuze om geen nieuwe mensen te zoeken, maar eerder oude bekenden aan het woord te laten. “Omdat ik hen al zeven jaar niet meer had gesproken, ontstond er een heel interessante dynamiek. Dit geeft het boek een uniek perspectief. Schrijvers en onderzoekers beschikken niet vaak over informatie uit zo’n lange periode.”

Eén van de tien personen was ook voor Wim een nieuw gezicht. Een transgender vrouw genaamd Alisha. “Ik wou heel graag een transgender persoon aan het woord laten. Tijdens mijn doctoraat had ik zo iemand niet gevonden. Bij het kiezen van wie ik opnieuw wou interviewen, was diversiteit een belangrijke pijler. Welke afkomst hebben ze? Wat is hun gender en seksualiteit? Hoe gingen ze met hun coming-out om?”

Empathie en inlevingsvermogen

Het schrijven en werken aan Habibi heeft ook Wim’s kijk op bepaalde aspecten veranderd. “Mijn persoonlijke visie op coming-out heeft een hele weg afgelegd. Ik ben zelf homo en ben daar zeer open over. Dit is niet het geval voor vele van de getuigen in mijn boek, zij willen soms niet eens uit de kast komen. In het begin dacht ik vaak dat ze onmogelijk écht gelukkig konden zijn op die manier. Nu kan ik mijn eigen opvattingen laten voor wat ze zijn en begrijp ik hen beter”, zegt Wim. 

Volgens Wim is er zeker een probleem rond racisme en discriminatie in de LGBT-gemeenschap. Met het boek hoopt hij op meer begrip voor andere ervaringen. “Eigenlijk hoop ik met de getuigenissen iedereen aan te spreken, niet alleen mensen uit de LGBT-gemeenschap. De verhalen gaan over universele thema’s zoals identiteit, familierelaties, spiritualiteit en intimiteit.” 

Hij hoopt op empathie en inlevingsvermogen. “Mensen wijzen graag met de vinger naar migranten of moslims. Ze noemen hen homofoob, maar kijken niet naar zichzelf. LGBT-acceptatie is vaak erg oppervlakkig. Het is sociaal onacceptabel om openlijk slecht over de LGBT-gemeenschap te praten. Bij het doorvragen vallen velen echter door de mand. Ze willen nog steeds liever dat homo’s niet zoenen in het openbaar en hopen dat hun kind heteroseksueel is. Ik hoop dat Habibi de lezers een spiegel voorhoudt.”

Portretten van glitter

Enkele pagina’s van het boek zijn voorzien van kunstwerken door Sami Ammar. “Ik wou een extra laag aan het boek geven en besloot om Sami’s hulp te vragen. Hij toverde foto’s, ingezonden door de geïnterviewden, om tot kleurrijke portretten aan de hand van verf, vetkrijt en glitter. Glitter want dat is lekker gay, vond Sami”, aldus Wim. De getuigen mochten zelf kiezen hoe zichtbaar ze in beeld kwamen. De kunstwerken zijn ook samengebracht in een tentoonstelling.

Sami en Wim wilden niet dat de eerste tentoonstelling in een Regenbooghuis zou plaatsvinden, om een breder publiek aan te kunnen trekken. “Toevallig kwam ik terecht bij het MigratieMuseumMigration in Brussel. Dit leek ons een erg toepasselijke plaats en de keuze was dan ook snel gemaakt om de tentoonstelling hier te laten doorgaan.”

Met de tentoonstelling en het boek vol getuigenissen hopen Wim en Sami om de bezoekers en lezers te raken en aan het denken te zetten over de maatschappij waarin we leven. 

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Habibi: Het lief en leed van LGBT-moslims is verkrijgbaar bij LGBT+-boekhandel Kartonnen Dozen.

De tentoonstelling 'Habibi' gaat door in het MigratieMuseum Brussel, van 2 tot 31 maart.

De online boekvoorstelling gaat door op 17 maart om 20u. Meer info vind je hier.