Kahiu heeft de mond vol over wat al dan niet legaal is in haar thuisland Kenia. Haar recente film Rafiki over de relatie tussen twee schoolmeisjes, werd door de Kenya Film Classification Board verboden. In de film volgen we Kena en Ziki die elkaar ontmoeten wanneer hun vaders tegenover elkaar staan tijdens de lokale verkiezingen. Ze voelen zich meteen tot elkaar aangetrokken, maar de conservatieve Keniaanse samenleving dwingt hen letterlijk om te kiezen tussen hun liefde of hun leven. Kahiu: “De filmcommissie wilde dat ik het einde veranderde omdat ze vonden dat het te hoopvol was. Ze zeiden: 'Ik zeg niet dat ze bij een man moeten eindigen, maar ze mogen gewoon niet zo gelukkig zijn.’ 

Niemand wilde een gelukkig liefdesverhaal tussen twee Afrikaanse meisjes zien

Dat was een dealbreaker voor Kahiu: “Het is in de eerste plaats mijn artistieke visie, mijn verhaal. En ten tweede: hebben we niet al genoeg deprimerende queer films gezien? Toen ik op zoek was naar geldschieters, heb ik te horen gekregen: ‘Voeg een corrigerende verkrachtingsscène toe, waarbij een man een van de lesbische meisjes dwingt tot seks om haar hetero te maken. Dan krijg je je financiering.’ Niemand wilde een gelukkig liefdesverhaal tussen twee Afrikaanse meisjes zien.”

Zwarte lijst

Uiteindelijk werd Rafiki op de zwarte lijst gezet. Het hoofd van de Kenya Film Classification Board ging zelfs zo ver dat hij de regisseuse op de nationale tv een crimineel en een leugenaar noemde. Kahiu: “Er was een groep mannen die naar de regering is gegaan en heeft gezegd dat ik mijn film toch zou veranderen. Ze hadden een document namens mij en mijn advocaat zelf ondertekend. In ieder ander land zou dat schriftvervalsing heten. Maar zij kwamen er ongeschonden uit. Het is een vorm van patriarchaat die ik nog nooit had meegemaakt: mannen die denken dat ze het recht hebben om je te vertellen welke verhalen je wel en niet mag vertellen.”

Liefde is liefde en iedereen moet geaccepteerd worden

Kahiu besloot om naar de rechtbank te trekken, waar ze momenteel haar zaak voor vrijheid van uitdrukking bepleit: “Mijn werk verbieden, betekent dat geen enkele volwassene, ook al heeft hij het vermogen om te stemmen, niet de mogelijkheid heeft om een film te bekijken? Dat is geen vrijheid. Dat is tegen de mensenrechten.”

Het hield Kahiu niet tegen: met de film trekt ze nu de wereld rond, eerder dit jaar stond ze zelfs nog op het filmfestival van Cannes. Kahiu: “Liefde is liefde en iedereen moet geaccepteerd worden. We moeten het gesprek over medeleven en menselijkheid durven aangaan. Dat is de algemene boodschap die ik wil brengen.”

Schuldgevoel

In sommige landen voelt Kahiu absoluut dat er meer tolerantie is. “De Keniaanse pers eist echter nog steeds een verklaring”, vertelt ze, “Waarom had ik het gevoel dat ik deze film moest maken? Waarom moest ik zo nodig dit onderwerp aansnijden terwijl er zoveel andere zaken zijn waar ik het over kan hebben? En het idee dat lesbisch zijn immoreel en vooral on-Afrikaans is. Dat wijs ik sterk af. Wat is er zo on-Afrikaans aan lesbisch zijn? De wetten tegen holebiseksualiteit zijn net ingevoerd samen met het kolonialisme. Dus de wetten die het illegaal maken zijn juist on-Afrikaans.”

Ook Kahiu’s vader heeft vragen bij haar film: “Mijn jeugd was heel katholiek. Ik ben religieus opgevoed. Vandaag ben ik niet meer gelovig. Ik kon niet leven met het allesoverheersende idee van schuldgevoel in het katholicisme. Ik denk dat je actief moet afleren om niet gekweld te worden door je daden, vooral wanneer dat je als kind heel fel is ingeprent. Mijn vader was dus erg tegen deze film. Hij is nog is erg tegen deze film. Maar het begint langzaam te veranderen. Zijn vrienden beginnen er positief over te spreken. Dat geeft hem wat meer zelfvertrouwen.”

In haar volgende film, wil Kahiu het portret brengen van een polyamoureuze relatie tussen een man, een vrouw en een robot. Ze lacht: “Ik maak mij geen illusies, ik weet dat ook dit in het verkeerde keelgat zal schieten.”

Dan wordt ze terug ernstig: “Wat voor mij het meest evident is geworden als gevolg van het maken van deze film, is de manier waarop mensen het bestaan van de LGBT-gemeenschap in Kenia willen ontkennen. Ze willen zich zelfs niet voorstellen dat holibi’s bestaan. Dat was de moeilijkste les om te leren. Omdat door het ontkennen van iemands bestaan tragedies gebeuren. En daarom zal ik dit soort films blijven maken.”

RAFIKI
Vanaf 26/9 in de bioscoop.