Gayropa: Geeft Momentum een nieuwe impuls aan de Hongaarse LGBT+-politiek?
Naar aanleiding van de Europese verkiezingen van 26 mei 2019 reisde ik voor ZiZo naar Oost-Europa. Ik interviewde er tal van vooraanstaande LGBT+ activisten. Deze ‘Gayropa’-reeks verschijnt de komende weken op ZIZO. Deze week is het de beurt aan de Europese lijsttrekker voor Momentum en de LGBT+-leider van deze Hongaarse partij.
De Hongaarse politiek kwam de voorbije jaren in de media als de behoeder van de Europese en conservatieve identiteit. Het land voert een beleid dat zich richt op het traditionele kerngezin. Niet-traditionele gezinsvormen zijn daar helaas het slachtoffer van. In 2011 schreef de regering van premier Viktor Orban zelfs in de grondwet dat een huwelijk enkel mogelijk is tussen twee mensen van een verschillend geslacht.
Je zou het de Hongaarse hoofdstad Boedapest nochtans niet aangeven met zijn erg Westers ogende alternatieve scene. Hoe is het mogelijk dat de meest holebi- en transfobe politici van de Europese Unie (EU) de scepter zwaaien in een van de hipste hoofdsteden van die EU?
Ik trok naar Boedapest en sprak er zowel met Katalin Cseh, een van de 'spitzenkandidaten' van de Europese liberalen voor de Europese verkiezingen en Europees lijsttrekker voor de partij Momentum, als met Dániel Turgonyi, leider van de LGBT+-groep binnen Momentum.
Op het gebied van LGBT+-rechten is Momentum een uitzondering in het Hongaarse politieke landschap. Ze zijn als enige onvoorwaardelijk voorstander van het holebihuwelijk en zien LGBT+rechten als fundamentele mensenrechten.
Actie ondernemen
“Andere linkse of liberale partijen zien de LGBT+-gemeenschap als een politiek strategisch risico. Voor de LGBT+-gemeenschap zijn wij het enige alternatief voor het beleid van Orban,” zegt Cseh.
“De sociaal-democraten (MSZP) geven enkel maar om de LGBT+-gemeenschap wanneer de Pride plaatsvindt in Boedapest. De groenen (LMP) vinden het zelfs niet nodig om daaraan deel te nemen”, vult Turgonyi aan.
Het is volgens hen de taak van de politiek om de samenleving bij te scholen omtrent LGBT+-rechten. “Ja, de Hongaarse samenleving is conservatief. Maar anno 2019 kunnen we niet langer aan de zijlijn blijven staan. We maken een progressieve samenleving door actie te ondernemen.”
We zouden ons moeten vergelijken met landen zoals Ierland. Ooit waren die ook erg religieus en tóch voerden ze het holebihuwelijk in - Katalin Cseh
Conservatieve samenleving
Hongaarse opiniepeilingen tonen een erg gemengd beeld wat LGBT+-rechten betreft. In 2016 toonde een peiling in opdracht van ILGA-Europe aan dat 64 procent van de ondervraagden vóór gelijke rechten voor holebi- en heterokoppels was. Eind vorig jaar publiceerde Pew Research Center een onderzoek waaruit bleek dat slechts 27 procent van de Hongaren voorstander is van het holebihuwelijk.
Uit datzelfde onderzoek van Pew Research Center blijkt dat Hongarije het een stuk slechter doet dan buurlanden Oostenrijk (72 procent), Tsjechië (65 procent) en Slowakije (47 procent). Het land zit ongeveer op hetzelfde niveau als Polen (32 procent), Kroatië (31 procent) en Roemenië (26 procent).
“We mogenons echt niet vergelijken met landen die geen vooruitgang maken. We zouden ons moeten vergelijken met landen zoals Ierland. Ooit waren die ook erg religieus en tóch voerden ze het holebihuwelijk in,” aldus Cseh.
Turgonyi verklaart de cijfers aan de hand van de huidige politieke situatie: “Sinds Viktor Orban aan de macht is, zien we bij de Hongaren geen vooruitgang meer in de meningen ten opzichte van de LGBT+-gemeenschap. Nochtans zijn de Tsjechische en Slowaakse samenlevingen erg gelijkaardig en daar zien we wel vooruitgang.”
Vernieuwd familiebeleid
Onlangs haalde de Hongaarse regering nog het wereldnieuws met hun vernieuwde familiebeleid. Terwijl de inhoud weinig choquerend was, deed de campagne in het straatbeeld wel de wenkbrauwen fronsen. De campagne stelde een gelukkig traditioneel koppel voor. De foto bleek echter aangekocht te zijn bij StockPhoto. En het koppel? Die geniet internationale bekendheid dankzij de 'Distracted Boyfriend'-meme.
Naast deze flater, is er volgens Cseh ook heel wat fout aan het beleid zelf. “Het is allesbehalve inclusief. Het beleid sluit niet alleen holebikoppels uit, maar ook heteroseksuele singles met kinderen. Enkel de traditionele getrouwde families worden bevooroordeeld. Niet toevallig zijn dat de stemmers van Fidesz, de partij van Viktor Orban.”
Als de EU echt een geslaagd project wil worden, dan moet ze evolueren van een puur economische en monetaire unie naar een sociale en culturele unie - Katalin Cseh
Het nieuwe familiebeleid kwam er als een plan tegen de demografische achteruitgang in Hongarije. De overheid ziet dat als een van de grootste uitdagingen voor het Centraal-Europese land. Holebikoppels zijn volgens hen een van de oorzaken van die achteruitgang.
Naast een erg uitgebreide kinderbijslag voor heteroseksuele gezinnen, krijgen pas getrouwde heteroseksuele koppels ook 24 maanden lang een toeslag van vijfduizend Hongaarse forint (ongeveer vijftien euro) per maand. Zo wil de overheid de jeugd aanmoedigen om traditionele gezinnen te starten.
Europese verkiezingen
Onlangs kondigde Orban aan dat hij een alliantie met de Poolse regering wil aangaan om de Europese verkiezingen te domineren.
Cseh heeft andere plannen voor de verkiezingen. Uit recente peilingen blijkt dat zij en haar partij Momentum kans maken om verkozen te worden voor het Europees Parlement. “Als ik op 26 mei verkozen word als Europees parlementslid, wil ik de corruptie binnen de EU aanpakken. De Hongaarse overheid gebruikt belastinggeld van de Europeanen om een corrupt en autocratisch regime in stand te houden. Er moeten ook dringend meer garanties komen om de rechtsstaat in EU-lidstaten te garanderen. Daarom pleiten we voor de oprichting van een écht European Prosecutor’s Office. Die moet onder andere de fundamentele mensenrechten beschermen waarop onze moderne EU is gebouwd” zegt ze zelfverzekerd.
“Voor LGBT+-rechten is en blijft de grootste uitdaging de strijd voor anti-discriminatiewetgeving. Als de EU echt een geslaagd project wil worden, dan moet ze evolueren van een puur economische en monetaire unie naar een sociale en culturele unie. En daarbij moet iedere EU-onderdaan het recht hebben op een persoonlijk leven - ongeacht zijn of haar achtergrond. Dat wil dus ook zeggen dat onze huwelijken gelijk erkend moeten worden,” concludeert Cseh.
Eigen verslaggeving