“Ik ben niet ziek!”: Het stigma intersekse conditie
8 november is Intersex Day of Solidarity. Intersekse conditie is een reeks biologische verschijnselen waarbij het lichaam van een persoon zowel mannelijke als vrouwelijke elementen bezit. Als leden van de LGBT+ gemeenschap worstelen zij vaak met hun genderidentiteit en genderexpressie. Maar ook met hun geslacht zelf.
Intersekse lichamen zijn nog steeds een pijnpunt in de medische wereld. Soms wordt er in zo’n geval namelijk beslist om de geslachtsdelen van een intersekse persoon om te bouwen. In 2016 beschreven de Verenigde Naties zulke ‘seksuele normalisering’ als een vorm van marteling.
Toch wordt dat in de praktijk nog steeds beoefend. Net als veel intersekse mensen is Thomas ook zo’n operatie ondergaan. Nu getuigt hij voor ZIZO over het fenomeen, en vertelt hij ons waarom dat genitale geweld moet stoppen.
Volgens cijfers van de Franse LGBT+ vereniging Komitid zou bijna 1,7 procent van de bevolking interseks zijn. Thomas engageert zich voor hun rechten, als consultant verpleger en als vrijwillger voor verschillende werkgroepen die zich tegen het verminken van intersekse personen verzetten, zoals StopIGM, GISS Alter Corpus en Genres Pluriels.
"Mensen met intersekse variatie hebben altijd bestaan," vertelt Thomas. "Het zijn mensen met verschillende lichamelijke kenmerken die niet overeenkomen met de stereotypen van een vrouwelijk of mannelijk lichaam."
Turbulente kinderjaren
Toen Thomas jonger was, waren er buiten de grootte van de geslachtsdelen geen andere tekenen aanwezig die wezen op intersekse conditie. "Maar in de puberteit begonnen mijn meer vrouwelijke seksuele kenmerken zich te manifesteren. Toen ik dertien was, besloten artsen dan toch om mijn karyotype te bestuderen. Dat is het ‘totaalplaatje’ van de chromosomen in mijn lichaam. Daar werd vastgesteld dat ik dus een chromosoom meer had dan de gemiddelde mens: twee X-chromosomen, en één Y-chromosoom."
De puberteit was geen makkelijke periode voor hem. "Alle jongens in mijn klas begonnen spieren en lichaamshaar te krijgen, terwijl ik net een grotere borst ontwikkelde. Net op een periode in mijn leven waar iedereen zich tegenover elkaar vergeleek, en steun zocht bij elkaar. Ik kon niet praten over wat er in mijn lichaam omging, ik hield het geheim. Ik voelde me echt verloren, en schaamde me voor wat ik was."
Thomas kreeg naast een hormonale behandeling ook antidepressiva en anxiolytica voorgeschreven door een psychiater. Hij voelde zich niet langer goed met het gender dat hem werd toegewezen bij de geboorte, en twijfelde ook aan zijn geaardheid.
Toen hij veertien werd, onderging hij een dubbele borstamputatie. "Voor mij was dat de enige oplossing – er bestaat ook zoiets als torsoplastie, een behandeling die veel minder riskant is. Maar niemand had me daarover ingelicht. Er was in die tijd ook nog geen internet, dus ik kon niet zomaar zulke informatie vinden."
"Maar de operatie werd niet correct uitgevoerd," vertelt Thomas verder. "Ik moest verschillende keren opnieuw binnen om een grote hoeveelheid vloeistof die in mijn borst was geraakt te laten doorboren. Daar heb ik nu nog steeds meerdere littekens van. In mijn borstklieren zijn er ongevoelige massa’s aanwezig, en ik heb vaak last van gezwellen en knobbeltjes die erg pijn doen."
"Artsen hebben me nooit geholpen of voorbereid om met de nawerkingen van die operatie te leven – en de gevolgen zijn niet alleen esthetisch. Naast de fysieke klachten en psychologische gevolgen is er ook een vergroot risico op borstkanker."
Foto's van je naakte lichaam
"De effecten van die operatie hebben vandaag nog steeds een invloed op mijn kwaliteit van leven. De behandelingen die ik onderging, lieten onuitwisbare sporen achter," zegt Thomas. "De transformaties zouden van mij een ‘normale’ man moeten maken, maar in plaats daarvan leed ik aan verschillende complicaties en infecties."
"De manier waarop de artsen me behandelden, in het bijzijn van hun assistenten en zorgverleners, heeft me ook getraumatiseerd. Ze nemen foto’s van je naakte lichaam. Je wordt zelfs niet als kind behandeld, maar als een ‘ding’."
"Mijn ouders werden zwaar beïnvloed door de artsen, en gingen akkoord met de operaties omdat de artsen ze als banale, eenvoudige procedures deden klinken. Maar zulke operaties zijn hoegenaamd niet gezond." Thomas was dertien toen hij van een endocrinoloog de uitleg kreeg over wat intersekse conditie precies was. "In het ziekenhuis tekende hij wat op een papiertje, en naar zijn mening was daarmee de situatie uitgelegd."
"Voor dokters is het een kwestie van procedure, en ze doen de moeite niet om hun verhaal aan te passen aan wie ze voor zich hebben. Ik begreep pas toen ik volwassen werd wat voor schade die behandelingen hadden aangericht in mijn lichaam."
"Dokters stellen intersekse conditie vaak voor aan ouders alsof het een ernstige ziekte is, en bieden meteen behandelingen aan als ‘oplossing’. Maar er is niets ernstigs aan de gang – het leven van het kind is zelden echt in gevaar, dus het heeft geen zin om daar zo’n haast achter te voeren. Vooral omdat jonge ouders vaak erg beïnvloedbaar zijn, en de tijd niet krijgen om de situatie beter te begrijpen en rustig een beslissing te maken."
"Ik denk dat als artsen en psychologen eerlijk zouden zijn over wat intersekse conditie eigenlijk inhoudt, dat de ouders meer tijd zouden willen nemen, en wachten tot het kind oud genoeg is om voor zichzelf te beslissen."
Maar hoe weet je of een kind dan oud genoeg is? "Dat hangt af van hun maturiteit," legt hij uit. "Ideaal zou zijn om de kinderen tussen twaalf en veertien diepgaande vragen te stellen over hun leven. Als ze daarmee om kunnen gaan, mogen we veronderstellen dat ze een diepere reflectie hebben over onderwerpen die hen aanbelangen."
Mensen weten niet dat we bestaan
Na een moeilijke jeugd wordt Thomas tegenwoordig toch gemakkelijker aanvaard. "Het is voor mij nog steeds een moeilijke zaak om zonder zorgen te leven. Gewoon al om met mijn partner en kinderen naar het zwembad te gaan, moet ik vaak een kalmerend middel nemen."
"Ik moest ook stoppen met het nemen van hormonen. Ze brachten me niet alleen gezondheidsproblemen maar ook sociale moeilijkheden, omdat ze mijn gedrag ontregelden. Nu laat ik mijn lichaam natuurlijk leven – met laag testosteron, en hoog oestrogeen."
Maar ondanks dat alles, probeert Thomas toch openlijk te spreken over intersekse conditie. "Het helpt me ook zelf om verder te gaan. Erover getuigen is nodig, want de maatschappij is nog niet voldoende voorbereid op intersekse personen. Veel mensen weten zelfs niet dat we bestaan, laat staan dat er straffeloos zulke vreselijke dingen kunnen gebeuren met kinderen omwille van artsen die gezag nemen over ons eigen lichaam."
Thomas wilt zijn ervaring delen met de wereld, zodat andere kinderen zijn lot niet hoeven te delen. "Het is belangrijk om jonge kinderen te doen begrijpen dat niet iedereen als jongen of meisje wordt geboren," benadrukt hij.
"Intersekse variaties zijn op enkele uitzonderingen na gezonde, volwaardige variaties die geen gevaar vormen voor het leven. Het is dus aan de samenleving om die diversiteit te aanvaarden, in plaats van terug te vallen op stigmatisering en onnodige behandelingen."
Omwille van de privacy is de naam van de getuige veranderd.
Eigen verslaggeving