Wegens veiligheidsredenen zal haar verblijfplaats niet vermeld worden in het interview.

Hoe was het om als queer persoon in El Salvador te leven?
Andrea M. Ayala: “Het leven in een Latijns-Amerikaanse cultuur is behoorlijk moeilijk voor meisjes. Er is een specifieke rol die je moet vervullen. Je moet vrouwelijk zijn en je gedragen als een 'echt meisje'. Al op jonge leeftijd realiseerde ik me dat ik anders was dan de meeste meisjes. Ik was niet gefocust op hoe ik eruit zag. Ik wou gewoon van het leven genieten.
 
Het was echt moeilijk voor mij toen ik op mijn veertiende begon te beseffen dat ik op vrouwen val. Daarnaast pas ik ook niet in het vrouw-man systeem. Ik vroeg me altijd af of ik een jongen of een meisje was. Het was erg verwarrend en eenzaam.”  

Ze toonden me foto's van naakte mannen en dwongen me te zeggen dat ik met ze wilde trouwen.

Hoe heeft dit je coming-out beïnvloed? 
“Ik werd uit de kast gesleept toen ik vijftien  was omdat mijn ouders me mijn vriendin zagen kussen. Ze besloten me naar conversietherapie te sturen. Ik ging er bijna voor een jaar naartoe. Het was een van de moeilijkste dingen die ik moest overleven. In die tijd had ik mijn eerste suïcidale gedachten. Ik kon er niet tegen. 

Ze toonden me foto's van naakte mannen en dwongen me te zeggen dat ik met ze wilde trouwen. En toen dwongen ze me te zeggen dat ik een jongen wilde zijn omdat 'dat de reden is waarom ik meisjes leuk vind'. Het was een heel zware jeugd,
gevuld met schuldgevoelens omdat ook mijn familie werd geweerd uit bepaalde plekken omdat ik queer ben.”

  
Mensenrechtenverdediger

“Toen ik 23 was, besloot ik uit het niks om mensenrechtenverdediger te worden. Sindsdien heb ik mezelf herontdekt en geherdefinieerd. Maar vanwege die strijd voor LGBTQI-rechten moest ik tien maanden geleden mijn land ontvluchten.”  
 
Waarom moest je vluchten?
“Ik was erg vocaal als mensenrechtenverdediger. Ik wees naar de regering en politieagenten. Beide hebben geen respect voor LGBTQI mensen. Er wordt veel geweld tegen ons gebruikt, op de meest gruwelijke manieren. We zijn verkracht, gemarteld en vermoord. We moeten ons eigen land ontvluchten.

 
Ik was een van de mensen die het hierover had, waarna ik ook bedreigd werd. Dit bleef een paar jaar duren en uiteindelijk had ik twee jaar geleden een mentale instorting. Het was echt intens. Ik kreeg de diagnose dat ik in een depressie zat en leed aan een angststoornis.
 
Daarna, gedurende maanden, werd ik fysiek aangevallen en kreeg ik doodsbedreigingen. Op een gegeven moment moest ik snel een beslissing nemen en binnen vier dagen ben ik gevlucht uit El Salvador. Zo kwamen we uiteindelijk in Europa terecht.”

In het eerste vluchtelingencentrum waar we verbleven, hadden we veel last van seksuele intimidatie

Voel je jezelf hier veilig?
“Nu wel, maar dat was niet het geval vanaf het begin. Ik zat de eerste vier maanden samen met mijn vrouw in een vluchtelingencentrum. Ik was echt bang dat ik een grote fout had gemaakt. Het leek erop dat ik van iets kwam dat brandde, naar iets anders dat nog meer brandde. 

In het eerste centrum waar we verbleven, hadden we veel last van seksuele intimidatie. Het waren meestal mannen die ons probeerden aan te vallen omdat wij de enige open lesbiennes in het hele centrum waren. Ik was heel erg bang. We durfden niet eens naar de badkamers te gaan.”

Vrijheid

“In het tweede centrum veranderde het een beetje omdat we meer privacy hadden. Het was niet alleen een stuk stof dat ons van andere mensen scheidde. Er waren nu ook muren. Toch hadden we nog steeds het gevoel dat we niet helemaal veilig waren.
 
Maar toen we eenmaal uit het centrum waren en het 'echte leven' gingen leiden, was het compleet anders dan in El Salvador. Ik kan de hand van mijn vrouw hier midden op straat vasthouden. Tot nu toe heb ik nog nooit negatieve opmerkingen over ons gehoord. Het geeft je een gevoel van vrijheid. We kunnen hier gewoon mens zijn.”

De afgelopen maanden zijn echt goed geweest voor mijn mentale gezondheid

Hoe waren die afgelopen maanden voor jou, sinds je uit het vluchtelingencentrum kwam?
“Ik had rust nodig na al dit geweld te hebben ervaren. De afgelopen maanden zijn echt goed geweest voor mijn mentale gezondheid. Vorig jaar ontmoette ik Victor Madrigal-Borloz, onafhankelijke expert op het vlak van LGBTQI-kwesties voor de Verenigde Naties. Hij heeft een zeer grote invloed gehad op mijn leven. Toen ik met hem sprak, zei hij iets waar ik vandaag nog steeds aan denk: 'Als je leert om een redder te worden, moet je weten dat je niet aan het verdrinken mag zijn wanneer je iemand probeert te redden. En je verdrinkt nu. Je moet eerst veilig zijn.'”

Een bus besturen

“Op een gegeven moment dacht ik dat ik nooit meer een LGBTQI-mensenrechtenadvocaat zou worden. Ik zou gewoon met een bus rijden of iets dergelijks. Toen ik hier naar het uitzendbureau ging, vertelden ze me dat zelfs. Ik zei dat ik een mensenrechtenactivist en advocaat ben. Maar hun antwoord daarop was dat dit niet nuttig is. Ik zou volgens hen met een bus moeten rijden of werken in een fabriek.  

Maar blijkbaar is er een vreemde kracht in het universum die me terug blijft trekken naar LGBTQI-kwesties, ongeacht waar ik ben in de wereld. Dus ik nam contact op met een lokale LGBTQI-organisatie en wist ik dat ik klaar was om opnieuw te beginnen. Laten we kijken waar dat naartoe gaat.”

Voor mij is het een grote verantwoordelijkheid om mijn stem te gebruiken zodat andere mensen gehoord kunnen worden

Je hebt je stem weer gevonden. Heb je het gevoel alsof je spreekt voor mensen die
dit niet kunnen?
“Ik wil niet zeggen dat ik voor hen spreek. Ik spreek omdat ze het niet kunnen. Ik weet zeker dat er veel LGBTQI-mensen zijn die wijzer en slimmer zijn dan ik, maar ik ben op sommige manieren bevoorrecht. Ik was in staat om naar de universiteit te gaan, om andere talen te spreken en uiteindelijk had ik een familie die me steunt. Ook al ben ik een inheems, non-binair, arm persoon afkomstig uit een derdewereldland, die nu ook een vluchteling is, ik erken dat ik deze privileges heb.
 
Voor mij is het een grote verantwoordelijkheid om mijn stem te gebruiken zodat andere mensen gehoord kunnen worden. Het is niet alsof ik hun stem neem en die bezit. Ik ben gewoon hun microfoon.”
 
Zijn er manieren waarop er hulp kan geboden worden?
 
“LGBTQI-problemen zijn tegenwoordig erg globaal. Dat is waarom ik denk dat alle sterke organisaties die zich bezighouden met LGBTQI-kwesties moeten proberen om ook op internationaal niveau te werken. De gebeurtenissen die ik eerder heb
vermeld, gebeuren niet enkel in El Salvador. Het gebeurt op verschillende manieren in verschillende delen van de wereld.

Landen die sterk staan op het vlak van LGBTQI-rechten, zijn niet altijd luid in internationale
ruimtes. Maar ze kunnen waarschijnlijk wel zo zijn

Wanneer gemeenschappen solidariteit tonen met onze problemen, voel je je niet alleen. Als je op Facebook ziet dat een willekeurig persoon uit Europa een post liket die gaat over een probleem in El Salvador, zie je dat iemand weet dat ik besta en dat mijn problemen echt zijn. 
 
De beste manier om solidariteit te tonen, is niet alleen door het liken van berichten, maar ook door je eigen regeringen te pushen om dingen te laten gebeuren. Landen die sterk staan op het vlak van LGBTQI-rechten, zijn niet altijd luid in internationale
ruimtes. Maar ze kunnen waarschijnlijk wel zo zijn. Lokale LGBTQI-organisaties kunnen hen echt leren om vocaal te zijn.”

Allies

“We moeten bondgenoten hebben, zeker nu dat extreem-rechtse groepen zo sterk groeien, met een hoop geld en ondersteuning. We moeten als mensenrechtenverdedigers voor elkaar vechten. De wereldwijde LGBTQI-
gemeenschap moet echt verbonden zijn om deze dingen het hoofd te bieden, want ze worden niet beter.

We moeten onze manier van denken veranderen over hoe we naar vluchtelingen kijken. Het zijn ook echte mensen die wegrennen van enorme problemen 

Het is ook belangrijk voor bevoorrechte mensen om LGBTQI vluchtelingen van dichterbij te bekijken. In de afgelopen tien maanden heb ik hier als vluchteling gewoond en ik heb nog nooit ergens gehoord van organisaties die met vluchtelingen werken.
 
Ik weet het gewoon omdat ik een activist ben en hier een netwerk heb. Maar als je een willekeurig persoon bent die denkt dat Europa een veilige lijn is, besef je niet dat het eenzaam en gevaarlijk is om een LGBTQI-persoon te zijn in een vluchtelingencentrum. We moeten onze manier van denken veranderen over hoe we naar vluchtelingen kijken. Het zijn ook echte mensen die wegrennen van enorme problemen.”

Wie nood heeft aan een goed gesprek kan steeds terecht bij de Zelfmoordlijn of Lumi. Contact opnemen met Lumi kan via www.lumi.be of 0800 99 533. De Zelfmoordlijn 1813 is bereikbaar via het telefoonnummer 1813 en de website www.zelfmoord1813.be.