Hashtags zoals #BisexualMenExist gaan de ronde op sociale media om zo vooroordelen de wereld uit te helpen. Als er twee mannen hand in hand lopen denken mensen automatisch ‘een homokoppel’, bij een man en een vrouw ‘een heterokoppel’ en bij twee vrouwen zien ze ‘twee lesbiennes’. Toch kan er in elk van deze koppels een biseksueel of panseksueel persoon zitten. 

ZIZO sprak met een biseksuele en twee panseksuele personen die elk een relatie hebben met iemand van het andere geslacht, voor de buitenwereld een zogenaamde heteronormatieve (man/vrouw) relatie. 

Kenny (hij/zijn) 

Kenny is een van de vele West-Vlamingen die naar Gent verhuisde en nooit meer terugkeerde. Hij is ondertussen al acht jaar samen met zijn vriendin: “Na zeven maanden heb ik haar ten huwelijk gevraagd, en zij was gek genoeg om ja te zeggen (lacht).”

Wist je toen al dat je panseksueel was? 
Kenny: “Dat is iets dat ik altijd al wist en ook nooit bij heb stilgestaan, van jongs af aan date ik zowel met jongens en meisjes. Nu heb ik een nieuwsbrief die over seksualiteit gaat, wat er voor zorgt dat ik meer bezig ben met thema’s zoals de verschillende labels binnen de LGBT+-gemeenschap. Vier jaar geleden kwam ik zo voor het eerst de term panseksueel tegen.”

Wat houdt die nieuwsbrief ‘Poepenklets’ juist in? 
“Ik ben er mee begonnen omdat er in Vlaanderen te weinig bestaat rond sex positivity. Er bestaan goede Engelstalige outlets, maar relatief weinig Nederlandstalige. Daarom creëerde ik een platform waar mensen de mogelijkheid hebben om eerlijk en open te praten over seksualiteit in zijn breedste vorm. 

De blog bestond uit nieuws, maar evengoed reviews en (kort)verhalen. Het was een ambitieus plan en ondertussen bestaat de blog niet meer. In de plaats daarvan kwam er een, bijna, wekelijkse nieuwsbrief. Daarin verzamel ik alles over seksualiteit wat volgens mij interessant is. De laatste ging bijvoorbeeld over fitness speeddating.”

Mijn vrienden kennen mij als een rare, maar open-minded, kerel. Het was bijna vanzelfsprekend, ik denk dat het voor hen vreemder zou zijn als ik hetero was

Vier jaar geleden ontdekte je de term panseksualiteit, ben je dan ook uit de kast gekomen? 
“Ik heb het geluk gehad dat mijn ouders altijd zeiden: ‘Doe maar, we snappen de helft niet van wat je doet, maar we willen gewoon dat je gelukkig bent.’ Ook al zijn mijn ouders, zonder denigrerend te zijn, twee ‘simpele arbeiders’: ze gaan altijd naar dezelfde plek in Spanje op reis, mijn papa is een machoman en zit in een motorclub, mijn mama gaat werken en kijkt naar tv of leest een boek wanneer ze thuis komt.

Toch was het voor hen nooit een probleem. De enige keer dat mijn mama kritiek had, herinner ik mij nog goed. Ze had de vraag of ik wat minder mensen kon meebrengen, want ze vond het moeilijk om hun namen te onthouden en dat was vervelend voor haar. Hetzelfde geldt voor andere mensen in mijn omgeving. Mijn vrienden kennen mij als een rare, maar open-minded, kerel. Het was bijna vanzelfsprekend, ik denk dat het voor hen vreemder zou zijn als ik hetero was.” 

Het is niet zeldzaam dat mensen je als hetero inschatten, stoort dat je? 
“Dat stoort mij helemaal niet. Bovendien gaan mensen in mijn omgeving die mij amper kennen er niet van uit dat ik hetero ben. Zelfs als ze weten dat ik getrouwd ben met een vrouw. Ergens straal ik dat misschien uit, dat ik niet goed kan ‘kiezen’ (lacht). Ik ben er zo open in dat het ook snel duidelijk wordt.” 

Je bent een van de weinige mannen die op onze oproep reageerde. Denk je dat daar meer een stigma of taboe rond bestaat? 
“Biseksualiteit en panseksualiteit zijn al lastige thema’s op zich. Ik werk in reclame en naar beeldvorming toe is dat iets waar ik bewust mee bezig ben: wie kiezen we in advertenties? Als we spreken over een koppel, hoe ziet dat koppel er dan uit? Een lesbisch, hetero -, of homokoppel is dan logischer want een biseksueel koppel is moeilijk om te illustreren. Dat geldt niet alleen voor de media, maar ook in het dagelijks leven. Juist omdat er weinig beeldvorming is, blijft het ook moeilijk om een gesprek aan te gaan. 

Mensen praten vaker over biseksuele vrouwen, maar niet per se op een betere manier

Bovendien is de manier waarop biseksuelen vrouwen overgeseksualiseerd zijn nog altijd een groot probleem. Veel mannen zijn blij als ze horen dat een vrouw biseksueel is want ‘wie weet zit er dan wel een trio in.’ Daarentegen hangt er rond biseksuele mannen onmiddellijk de bezorgdheid dat zij ook op mannen, non-binaire of genderfluïde personen vallen. Mensen praten vaker over biseksuele vrouwen, maar niet per se op een betere manier.”

Hoe omschrijf jij jouw huwelijk, is dat een ‘heterohuwelijk’? 
"Daar heb ik nog nooit bij stilgestaan of over nagedacht. Ik denk dat de beste beschrijving een ‘queer huwelijk’ is, dat dekt alles.” 

Silke (zij/haar)

Silke is studente journalistiek en heeft al ongeveer veertien maanden een relatie met haar vriend. 

Wanneer was voor jou dat moment van inzicht? 
Silke: “Ik heb maar sinds vrij recent een helder beeld van mijn eigen seksualiteit. Het was in 2017 dat ik er écht over begon na te denken, nadat de relatie met mijn toenmalige vriend op haar einde liep. 

Het gebeurde wel eens dat ik tijdens een film met bijvoorbeeld Margot Robbie zei dat ze ‘echt een knappe vrouw is’ of opmerkingen maakte zoals ‘ik zou het wel weten als ze voor mij staat’ (lacht). Dat was volgens hem een streepje te ver en hij werd ook boos als ik zo’n dingen zei. Toen het gedaan was tussen ons, ben ik alles in vraag beginnen stellen. Het is een lange weg geweest en zeker geen gemakkelijke. Vorige zomer heb ik pas comfort gevonden in de term biseksueel.”

Wat maakte die weg zo moeilijk? 
“Ik wist het gewoon echt niet. Als kind kreeg ik vaak te horen dat het normaal was dat meisjes over elkaar fantaseerde omdat onze seksualiteit, zogezegd, vrijer is. Ik ging er altijd van uit dat zo’n dingen normaal waren en ik gewoon hetero was. Toen mijn vriendinnen vertelden dat zij daar nog nooit over hadden gefantaseerd, wist ik dat het tijd was om er eens bij stil te staan. 

Mensen begrijpen niet altijd waarom ik blijf zoeken, maar het is vooral belangrijk voor mezelf. Door dat comfort te vinden in biseksueel zijn, creëer ik een vorm van closure. 

Eerst gebruikte ik queer of introduceerde ik mezelf als niet-hetero. Dat is ook hoe ik het voor de eerste keer vertelde aan mijn mama. De tweede stap was research over de verschillende labels die er zijn en wat die allemaal betekenen. Wat mij ook heeft geholpen is dat ik ook vrienden in de LGBT+-gemeenschap heb, dus er was een groep waarop ik kon rekenen.

Die zoektocht loopt nog altijd, maar mijn huidige vriend steunt mij daar ook in waardoor ik in een comfortabelere situatie zit dan voordien. Toen ik hem vertelde dat ik nog altijd aan dat proces bezig ben, zei hij mij ook duidelijk ‘je mag zoeken’. Dat is écht belangrijk geweest. Mensen begrijpen niet altijd waarom ik blijf zoeken, zeker omdat ik een goede relatie heb, maar het is vooral belangrijk voor mezelf. Door dat comfort te vinden in biseksueel zijn, creëer ik een vorm van closure. 

Ten slotte ben ik afgelopen september ook naar B Curious, de ‘bi-dag’ van çavaria, geweest. Dat was voor mij de kers op de taart en bevestigde dat biseksueel de beste term is om mijn seksuele geaardheid te omschrijven. Het is ook na dat event dat ik er meer over babbel dan voordien en echt de conversatie aanga met mensen.” 

De weg naar duidelijkheid duurde voor jou een hele tijd, hoe was het coming-out proces? 
“Uit de kast komen tegen mijn dichtste vrienden gebeurde redelijk snel. Tegen hen zei ik gewoon dat ik een zoektocht was gestart om dingen uit te zoeken. Ik kon het ook op die eenvoudige manier vertellen omdat ik wist dat het voor hen niet uitmaakt welk labeltje ik op mezelf plakte, dat is nog altijd het geval. 

Bij mijn andere vrienden heb ik langer gewacht vooraleer ik het hen vertelde en ik heb het ook nooit officieel gezegd. Toen ik comfortabeler was met mijn seksuele geaardheid, liet ik het wel eens vallen tijdens een gesprek door bijvoorbeeld ‘als ik dan later trouw met een man of vrouw’ te zeggen. Daar kwam eigenlijk geen reactie op. Toen ik zoiets zei tegen mij zus, kreeg ik een verwarrende reactie. Zij moest eens twee keer nadenken bij wat ik had gezegd, maar voor de rest was dat ook oké. 

Mijn mama was een van de eerste die het echt wist. Van haar kreeg ik wel een grappige reactie, ze zei dat ze al iets vermoedde omdat ik verliefd was op alle drie de meisjes van K3. Een halfjaar geleden heb ik nog eens met haar gebabbeld en gepolst of zij vrienden heeft die bi zijn. Ze vertelde dat het er een of twee zijn, maar volgens haar hadden ‘die allemaal ondertussen wel een kant gekozen'. 

Veel mensen snappen niet dat je nooit een keuze maakt. Met wie je ook samen bent, of dat nu iemand van hetzelfde gender is of niet, dat verandert iemands identiteit niet. 

Dat is een vreemde uitspraak en ik heb haar er toen ook op gewezen dat het zo niet werkt. Uiteindelijk heeft ze het op een defensieve manier toegegeven, maar dat was het ook. Ik heb het later tegen mijn papa verteld. Hij zei ook dat hij een ‘vermoeden had’, maar ook hij maakte een gelijkaardige opmerking. Toen besefte ik hoe moeilijk het is om uit te leggen aan mensen want er is nog altijd onbegrip. Veel mensen snappen niet dat je nooit een keuze maakt. Met wie je ook samen bent, of dat nu iemand van hetzelfde gender is of niet, dat verandert iemands identiteit niet.”

Zoals je net zei zijn er nog altijd misvattingen over biseksualiteit. In welke mate word jij hiermee geconfronteerd? 
“Ik merk voornamelijk bi-erasure in mijn omgeving. Onlangs vertelde een vriendin over een jongen die met haar had geflirt, maar volgens haar was hij nog altijd homo. Ik heb haar er toen op gewezen dat hij even goed bi kan zijn. In zo’n gevallen merk ik dat ik mensen er moet op wijzen dat biseksualiteit een echte identiteit is. Natuurlijk zijn er de misvattingen waarbij iedereen denkt dat twee meisjes die hand in hand over straat lopen, onmiddellijk lesbiennes zijn. Het staat niet op hun hoofd geschreven dat ze bi zijn, maar dat neemt niet weg dat het wel een mogelijkheid is. Die onderliggende zaken maken het alsmaar moeilijker.”

Hoe ga je daar mee om? 
“Ik ben er actief mee bezig, maar niet in de zin dat ik campagnes voer. Tijdens gewone gesprekken let ik er altijd op wat mensen zeggen en maak ik ook een opmerking als de kans zich voordoet. Zowel wanneer mensen onbegripvolle opmerking maken, als ze er aan doen herinneren dat biseksualiteit wel degelijk bestaat. Zo probeer ik conversaties open te trekken en het onderwerp te betrekken bij gesprekken die niet over seksuele geaardheid gaan. 

Dat zorgt ervoor dat mijn omgeving soms eens reageert met een ‘ja het is goed, we weten het’, maar toch blijf ik ermee doorgaan. Ik wil duidelijkheid creëren rond het thema. Sociale media speelt ook een grote rol omdat je via die weg sneller, en meer, mensen bereikt.”

Dat heeft al geleid tot een schuldgevoel waar ik denk dat ik het verschuldigd ben aan mijn gemeenschap om samen te zijn met een vrouw

Hoe kijk jij naar jouw relatie? 
“Ik ben mij bewust dat we naar de wereld toe er uitzien als een heterokoppel en dat komt met zekere privileges. Dat heeft al geleid tot een schuldgevoel waar ik denk dat ik het verschuldigd ben aan mijn gemeenschap om samen te zijn met een vrouw. Uiteindelijk zou dat niet echt een verschil uitmaken. 

Ik zie mijn relatie niet als een heteroseksuele relatie, juist omdat mijn vriend open is over mijn zoektocht. Die is in mijn bootje gesprongen en vaart gewoon mee. Voor hem zijn alle vragen die ik nog heb geen teken dat ik ontrouw ben, integendeel.” 

Nona (zij/haar) 

Nona is administratief bediende en is al een anderhalf jaar samen met haar vriend. 

Wanneer kreeg jij besef van jouw seksualiteit? 
Nona: “Ik heb altijd open gesprekken gehad met mijn mama over zo’n onderwerpen, wat het gemakkelijker maakte. Rond mijn vijftien jaar zat ik op Tumblr waar ik voor de eerste keer ontdekte wat ‘panseksueel’ betekent. Toen hechtte ik er nog niet al te veel belang aan, maar drie jaar daarna besefte ik dat het een term was die bij mij paste. Voor mij betekent het verliefd worden op een persoon en hun essentie, niet op wat er in de broek zit (lacht). Vlak erna heb ik ook mijn omgeving op de hoogte gebracht.”

Jij bent bijna onmiddellijk uit de kast gekomen, hoe was dat proces voor jou?
“Ik heb het veel mogen uitleggen omdat de meerderheid niet weet wat panseksueel zijn juist inhoudt. De gesprekken die ik had, waren altijd open, tot het punt dat ik het ook voorstelde als een optie voor andere. Volgens mij heb ik zelfs een paar van mijn vrienden overtuigd dat zij wel eens panseksueel kunnen zijn (lacht). Ik had bovendien het voordeel dat ik al een grote LGBT+-omgeving rond mij had, waardoor mijn vrienden allemaal een positieve reactie hadden. 

Mijn broer is zelf homo en die heeft veel deuren voor mij opengezet. Ik was het ‘nakomertje’ dat alleen “ik ook” moest zeggen tegen mijn familie, that’s it. Dat maakte het natuurlijk voor mij gemakkelijker. Ook al kennen heel wat mensen de term niet, toch heb ik het gevoel dat ze verdraagzamer zijn en meer begrip tonen voor iemand die panseksueel is dan iemand die homo of lesbisch is. Dat komt meestal uit de gedachte dat een ‘normale relatie’ nog een optie is, maar die redenering klopt niet.”  

In welke mate gebeuren zo’n misvattingen nog? 
“Ik ben er in het dagelijkse leven nog niet vaak mee geconfronteerd. De negatieve commentaar en misvattingen die ik krijg, zijn voornamelijk van mensen op het internet die ik niet ken. Dat kan ik dan weer gemakkelijker van mij afzetten. Opnieuw speelt die community die ik rond mij heb een grote rol. 

Met mijn huidige vriend was ik er vanaf het begin open over en heb ik ook duidelijk gemaakt dat hij er oké mee moest zijn of begonnen we niet aan deze relatie.

Een confrontatie waar ik onmiddellijk aan terugdenk is er een uit mijn vorige relatie. Ik had namelijk mijn toenmalig vriendje niet vanaf het begin op de hoogte gebracht van mijn seksualiteit. Door een situatie ben ik toen geout naar hem toe. Hij was toen heel kwaad omdat ik hem dat niet had verteld, maar ik zag zelf het probleem niet want dit is gewoon wie ik ben. Waarom zou hij mij daarom minder graag zien? Zo simpel was het blijkbaar niet want voor hem was het wel degelijk een probleem.

Op dat moment had ik ook niet door dat het een ongezonde relatie was. Het is maar achteraf dat ik besefte dat zijn reactie verre van normaal was. Dat heeft ervoor gezorgd dat ik potentiële relaties op een andere manier benader dan voordien. Met mijn huidige vriend was ik er vanaf het begin open over en heb ik ook duidelijk gemaakt dat hij er oké mee moest zijn of begonnen we niet aan deze relatie. Hij maakte daar helemaal geen probleem van en had nog een heel grappige reactie: ‘oké dan doe je niets met meisjes, dat je ook niet met jongens zou doen tijdens een relatie.’”

Hoe omschrijf jij jouw huidige relatie? 
“Ik heb daar nog niet bij stilgestaan, maar dat is misschien omdat ik niet nadenk over het gender van mijn partner. Ik zie hem gewoon als de persoon die ik liefheb en waar ik mijn leven mee wil delen. Dat labeltje maakt niet uit. Bovendien weten veel mensen niet dat ik panseksueel ben omdat ik er niet mee te koop loop. Soms vermeld ik het wel een op een casual manier, bijvoorbeeld als we op café zitten en er een knap meisje passeert, zal ik ook zeggen dat ik die wel zie zitten. Ik gebruik humor om het aan de dag te brengen. 

Ik ben ook altijd gelukkig als het Pride-seizoen in het land is. Zelf ben ik nog nooit op een Pride geraakt, maar voor mij is het ook een periode waarin ik iedereen kan herinneren dat ik panseksueel ben.” 

* Biseksualiteit gebruiken we in dit artikel als parapluterm voor alle niet-monoseksuele seksualiteiten zoals panseksueel, biseksueel, heteroflexibel, seksueel flüide etc. Soms ook wel als bi+ aangegeven.

Bi versus pan: Als je de mogelijkheid ervaart om tot meer dan één genderidentiteit romantisch of seksueel aangetrokken te zijn, dan kan je je identificeren als biseksueel. Als je het aspect van gender geen belangrijke factor vindt bij een potentiële partner, kan je kiezen om je te identificeren als panseksueel. Panseksuele mensen noemen zichzelf soms ‘genderblind’.

B Curious is het jaarlijks evenement van çavaria dat volledig draait rond seksuele fluïditeit en biseksualiteit. Op deze pagina vind je binnenkort meer informatie over B Curious 2020. Op de website van çavaria vind je een overzicht van de Bi-verenigingen. Selecteer bij het dropdownmenu Doelgroep of thema 'Bi's'.