De bijzondere verhalen geven een kijkje in een tijd waarin men nog geen woorden had voor zijn of haar gevoelens en waarin ‘bijzondere vriendschap’ nog strafbaar was. Dat alles leidde soms tot dubbellevens en vaak tot grote eenzaamheid. 
 
Het boek maakt de lezer deelgenoot van de strijd voor geluk en gelijke rechten van de geïnterviewden. Maar bovenal geeft het een ontroerend beeld van sterke mensen die de basis hebben gelegd voor de vrijheid van vandaag. Het is een monument voor de roze pioniers.

Is dat nou liefde

Met de bevrijding kwamen de Canadezen. Leuke kerels! Samen dansen vond ik prima, maar zodra ze aan me kwamen of de duinen in wilden was ik weg. De een na de ander kreeg verkering, ook mijn broers en zussen. Uiteindelijk kreeg ik wat met mijn buurjongen Henk. Na vijf jaar verkering hadden we nog steeds niets gedaan. Iets hield me tegen, maar wat wist ik niet. Er werd nergens over gepraat, over seks al helemaal niet. Het woord alleen al. Van de vrouwenliefde had ik nog nooit gehoord. Ik wist helemaal niet wie ik was, dat was het ergste. Ik deed maar wat, zonder gevoelens. ‘Is dat nou liefde?’ vroeg ik me af. Op een gegeven moment raakte ik in verwachting. "Niet kinderachtig doen," zei mijn moeder, "je gaat gewoon trouwen." En dat deed ik, zo hoorde het. Ik was achtentwintig.

De eerste vier jaar woonden we bij mijn moeder. Mijn man was heel aardig. Hij was als een goede, lieve vriend, maar als hij me aanraakte, verstijfde ik. Ik was geen vrouw voor hem, en dat vond ik erg. Daarnaast hadden we geen cent te makken. Tot overmaat van ramp kreeg mijn dochter polio toen ze tweeënhalf was. Veertien jaar heb ik met haar bij het ziekenhuis gelopen. Het waren zware jaren, waarin ik geen tijd had voor mezelf. Mijn zieke kind ging voor alles.

Toen ik eenenveertig was kreeg ik nog een zoon. En juist door die zoon ontdekte ik een ander leven. Mijn zoon was zo fotogeniek dat zijn kleuterjuf een schilderij van hem maakte. Ze kwam het brengen, en toen ik die knappe vrouw voor de deur zag staan, deed het me iets. Voor ik het wist flapte ik eruit: "Goh, ik hou wel van je, hoor!" Ze schrok ervan, wat logisch is. Na die dag heb ik haar niet meer gesproken, want het bleek toevallig een van haar laatste werkdagen bij ons. Ze vertrok naar een andere school. Ik heb nog vaak aan haar gedacht. Ik was, denk ik, echt een beetje verliefd op die juf. En dat was het begin...

Als ik tv keek, dacht ik soms: O, wat een leuke vrouw! Ik kreeg er de kriebels van. Maar ik vond het vreselijk en dacht werkelijk dat er iets goed mis was

De periode die volgde was verwarrend. Als ik tv keek, dacht ik soms: O, wat een leuke vrouw! Ik kreeg er de kriebels van. Maar ik vond het vreselijk en dacht werkelijk dat er iets goed mis was. Ik vroeg mijn huisarts om hulp. Jemig, ik hoor mezelf nog zeggen: "Kunt u me niet helpen? Ik denk dat ik verliefd ben op een vrouw." Onnozel als ik toen was, vroeg ik of hij me geen pil kon geven. Hij bleef heel rustig en zei: "Dat kan niet mevrouw, maar ik raad u aan eens naar het vrouwenhuis te gaan."

Met toestemming van mijn man ben ik naar een praatgroep gegaan. Het vrouwenhuis was vroeger echt een vrouwenhuis hoor, voor feministen en lesbiennes. De mannen kwamen er niet in. Heerlijk, hè? Ik wilde zeker zijn van mijn gevoelens. Hou ik nou echt van vrouwen of beeld ik me dat in? Om daar achter te komen moest ik het toch eerst met een vrouw doen. Na een korte relatie met een lesbienne wist ik het zeker: ik ben ook van de vrouwenliefde. Maar ondanks dat het me eindelijk duidelijk was, heb ik heel wat af gehuild. Ik wilde helemaal niet lesbisch zijn. Het paste niet bij mijn gereformeerde opvoeding en ik vond mezelf een viezerik. Maar schuldgevoelens of niet, het bleef me trekken. Ik kon er niets aan doen.

Lieve vriendin gezocht

Mijn man was een ouderwetse doorsnee man. Hij vond het heel moeilijk en kon het in het begin maar moeilijk accepteren. Hij reageerde afwisselend kwaad en verdrietig. Tot overmaat van ramp kreeg ik door mijn naïviteit verkeerde vriendinnen. Ze namen me in de maling. Het ging ze enkel om de seks. 

Mijn eerste vriendin was een aardige meid, maar ze kon de fles niet laten staan. Later kreeg ik nog wat met een Surinaamse, die dacht dat ze alles met me kon doen omdat ze een reisje voor me betaald had. Vreselijk, ik voelde me net een hoer. "Luister,’ zei mijn man, ‘het is niet goed wat je doet. Je kunt beter een eerlijke vriendin hebben die het goed met je meent." Dat vond ik heel erg lief van hem. Hij had gelijk. Ik plaatste een advertentie in Vrij Nederland: ‘Lieve vriendin gezocht’. Er kwamen vijf brieven, waarvan een van Riek.

Spontaan sloegen we een arm om elkaar heen. Het voelde meteen zo goed en zo warm

We zouden elkaar ontmoeten op Rotterdam Centraal. Toen ik aan kwam lopen, zag ik drie vrouwen staan op de afgesproken plaats. De middelste leek me wel wat: een flinke vrouw met alles erop en eraan. Iemand met uitstraling. Gelukkig was zij het die een stap naar voren deed met de woorden: "Ben jij Ans?" Boven een bakje koffie spraken we honderduit. Ze vertelde me dat ze na tweeëndertig jaar huwelijk gescheiden was omdat haar man bleef flierefluiten, en dat ze daar veel verdriet van had gehad. Het had haar beschadigd.

Om elkaar wat beter te leren kennen, leende ik een stacaravan voor een weekendje samen de natuur in. Lekker romantisch zwerven door de bossen met fluitende vogels op de achtergrond. Met koffie en een gevulde koek zaten we op een bankje, dat was nieuw voor haar: zij was luxe hotels gewend. Ik vond haar heel bijzonder en wilde het rustig opbouwen. Aan het eind van de dag gingen we een uurtje rusten op bed. Spontaan sloegen we een arm om elkaar heen. Het voelde meteen zo goed en zo warm. Die wil ik vasthouden, dacht ik, dit is de ware.

In 'Stormachtig Stil' lees je hoe het verhaal van Ans verdergaat.

Je kan 'Stormachtig Stil' bij boekhandel Kartonnen Dozen of bij de uitgeverij kopen. 
De vereniging Regenboogambassadeurs zet zich in voor oudere holebi's en trans personen.