
Coming-of-age: November en ik, debuutroman Delfien Vanden Heede
In november 2021 verscheen ‘November en ik’, de debuutroman van Delfien Vanden Heede. In deze coming-of-age roman laat de schrijfster haar hoofdpersonage terugkijken naar zichzelf als jong meisje. Daarbij snijdt ze moeiteloos thema’s aan als geaardheid, vriendschap, liefde, dood en verdriet. Pittig, zou je denken, maar Vanden Heede brengt haar verhaal met zoveel elegantie en beweging dat het op geen enkel moment te zwaar of dramatisch wordt. ‘November en ik’ is een mengeling van een avontuurlijk verhaal met een detective-kantje en filosofische overpeinzingen. Om te achterhalen hoe deze uitgekiende puzzel tot stand kwam en waarop het verhaal juist gebaseerd is, spraken we met Delfien vandenheede over haar eerste boek.
Esther, dertig jaar, is een eenling die het naar haar zin heeft in het nieuwe normaal met een opgelegde isolatie. Dat verandert als ze het nieuws verneemt dat haar jeugdliefde Elly November, nu zevenendertig jaar, vermist is. Het is tien jaar geleden dat ze elkaar voor het laatst spraken en Esthers herinneringen aan Elly zijn vervaagd en verdrongen. Door de verdwijning denkt ze terug aan het korte jaar waarin ze Elly kende: haar eerste grote liefde, die van Elly geen relatie genoemd mocht worden. Waar liep het fout tussen hen? Had ze voldoende oog voor alles wat in Elly’s leven speelde? En was Elly, zoals ze altijd had beweerd, nooit verliefd geweest op Esther of had ze haar om andere redenen op afstand willen houden? Waren ze elkaar op een verkeerd moment op een verkeerde plaats tegengekomen? En wat zou Esther doen als de verdwenen Elly nu, tien jaar later, voor haar deur zou staan?
Ik wilde geen dagboekverhaal maken, maar tegelijkertijd wilde ik wel een realistisch verhaal neerschrijven dat herkenbaar is, met personages waarmee lezers zichzelf kunnen identificeren.
Je verhaal leest als een trein, niet alleen door de vaart in het verhaal, maar ook door je interessante en realistische personages. Zijn je personages gebaseerd op het echte leven?
“Deels misschien. Aan de start van mijn schrijfproces ben ik vanuit mijn eigen ervaringen en herinneringen vertrokken, maar ik ben wel alles opnieuw gaan inkleuren en hervormen. Als schrijver vertrek je trouwens altijd vanuit je eigen referentiekader, en dus vanuit dingen die je zelf kent. Wat voor schrijver je ook bent. Het is net de kunst om dat te gaan fictionaliseren en ervoor te zorgen dat je een interessant verhaal creërt. Ik ben dat al heel vroeg in mijn schrijfproces gaan doen, omdat ik merkte dat de werkelijkheid niet interessant of universeel genoeg zou zijn om een hele roman te vullen. Ik wilde geen dagboekverhaal maken, maar tegelijkertijd wilde ik wel een realistisch verhaal neerschrijven dat herkenbaar is, met personages waarmee lezers zichzelf kunnen identificeren.”
Hoe dicht staat je hoofdpersonage bij jou zelf?
“Sommige mensen hebben me al gezegd dat ze mij in het hoofdpersonage herkennen, maar dat klopt niet helemaal. Ik heb het verhaal wel in de ik-vorm geschreven, maar Esther is eigenlijk heel anders dan ik. Ze is veel volgzamer, veel introverter. Bovendien richt ze zich helemaal op het verleden en op wat geweest is, terwijl ik zelf net veel makkelijker dingen loslaat en een ‘toekomstdromer’ ben."
Misschien is Esther wel mijn alter ego in een parallel universum, misschien was ik haar wel geweest moest ik mijn partner niet zijn tegengekomen
"Misschien is Esther wel mijn alter ego in een parallel universum, misschien was ik haar wel geweest moest ik mijn partner niet zijn tegengekomen. Als tiener was ik ontzettend bang dat ik nooit iemand zou tegenkomen, geen vrienden zou hebben en dus erg eenzaam zou zijn. Als je het zo bekijkt, is Esther misschien wel de personificatie van die angst.”
Je laat Esther niet zomaar overpeinzen, je laat haar het verleden echt opnieuw beleven. Waarom is dat?
“Bij een eerste liefde lijkt het altijd alsof de tijd voorbij vliegt, alles gaat zo snel dat je amper de tijd hebt om te beseffen wat er nu net is gebeurd. Het overkomt je allemaal en je kan niet anders dan mee aan boord stappen. Verwarrend, heerlijk, verdrietig en vreemd tegelijkertijd. Diezelfde vaart wilde ik voelbaar maken voor de lezer, als symbool voor die eerste liefde. En het maakt op die manier ook opnieuw duidelijk hoe erg Esther in het verleden blijft leven, hoe ze blijft hangen in beleven in plaats van verwerken en verdergaan.”
Mijn bedoeling was eerder om een verhaal te schrijven waarin je je als lezer even gewoon kan verliezen zonder iets te moeten
Wil je daarmee de boodschap geven dat het oké is om aan je eerste liefde te blijven vasthouden?
“Nee, integendeel zelfs. Een eerste liefde is allesomvattend, haalt de grond onder je voeten weg. Het is mooi om je eerste liefde te kunnen blijven koesteren, maar eraan vast blijven houden is iets helemaal anders. Mijn advies is eerder: leer wat je moet leren uit die eerste liefde en ga verder."
"Ik geloof trouwens niet echt in verhalen met een grote moraal. Gelukkig ligt de tijd van de zedenroman ver achter ons. Mijn bedoeling was eerder om een verhaal te schrijven waarin je je als lezer even gewoon kan verliezen zonder iets te moeten. In ons dagelijks leven streven we vandaag zo erg naar perfectie dat verhalen de enige overgebleven plek zijn waarin de dingen niet perfect hoeven te zijn. Dat is wat een goed verhaal oprecht maakt en waarom ik zo van ze hou.”
Hoe ben je erin geslaagd om zo’n herkenbare en universele gevoelens en ervaringen te beschrijven? Van waaruit ben je vertrokken?
“Het was niet meteen mijn bedoeling om echt iets universeels te schrijven, maar ik ben zelf ontzettend fan van coming-of-age verhalen. Dat type verhaal raakt me, misschien wel omdat het zo herkenbaar is, ik weet het niet. Ik wist dus wel dat ik ook zo’n soort verhaal wilde schrijven."
Esther denkt aan het begin van mijn roman aan Elly omdat ze waspoeder ruikt dat haar terug in de tijd doet gaan.
"Ik denk ook dat dat gevoel van verlies voor veel mensen herkenbaar is. Zo denkt Esther aan het begin van mijn roman aan Elly omdat ze waspoeder ruikt dat haar terug in de tijd doet gaan. Ik heb zelf ook zo’n waspoederherinnering die me doet denken aan mijn beste vriend uit de lagere school. Na de middelbare school groeiden we uit elkaar en ging ieder zijn eigen weg, maar telkens ik ‘zijn’ waspoeder ruik, moet ik nog steeds aan hem denken en zie ik ons ook weer als kind voor me. Ik heb veel zulke herinneringen en nog het vaakst bij verloren vriendschappen. Ook dat is misschien nog een verschil tussen Esther en mezelf: ik heb het veel moeilijker met vriendschappen die doodbloeden dan met liefdesrelaties waar een einde aan komt.”
‘November en ik’ is je debuutroman. Hoe is het schrijfproces verlopen?
Ik schrijf al verhalen sinds ik kan schrijven, maar het was mijn droom om rond mijn dertigste een boek uit te brengen.
“Het was niet altijd even makkelijk. Ik schrijf al verhalen sinds ik kan schrijven, maar het was mijn droom om rond mijn dertigste een boek uit te brengen. Ik had wel al ervaring met het schrijven van korte verhalen, maar een groot verhaal uitdenken was toch iets helemaal anders. Op een gegeven moment blokkeerde ik zodanig dat ik een jaar lang heb geschreven zonder een plan te hebben, allemaal losse dingen die niets met elkaar te maken hadden. Het verhaal van Esther en Elly kwam als kantlijn aan bod in een ander verhaal, en mijn schrijfdocent Els Moors vond dat zo interessant dat ze me aanraadde om daarmee aan de slag te gaan. En zo geschiedde. Maar het bleef ook daarna een zoeken naar de juiste balans: ik wilde een boek dat vlot las, dat niet te moeilijk in elkaar zat en geen te ingewikkelde, vertragende zinnen had. En aan de andere kant wilde ik er toch ook wat poëzie in krijgen."
"Als ik ooit een tweede boek schrijf, hoop ik dat het proces iets vlotter loopt en dat ik sneller zal herkennen wanneer ik op een doodlopend spoor zit. Dat weet je natuurlijk nooit op voorhand, en uiteindelijk ben ik zelf heel blij met het eindresultaat van ‘November en ik’, het was de zoektocht meer dan waard!"
‘November en ik’ (uitgeverij Pelckmans) is te koop bij boekhandel Kartonnen Dozen.
Eigen verslaggeving