In Girl portretteert hij op gevoelige maar ook brutale wijze de groeipijnen van het trans* meisje Lara dat professionele ballerina wil worden. Debuterend acteur Victor Polster (16) vertolkt haar innerlijke en fysieke strijd weergaloos. Een gesprek met beide heren.

Girl is de grote winnaar geworden van het filmfestival van Cannes. Al bekomen?
Lukas: “Het was een ongelofelijke trip. Dat de film zo goed zou worden ontvangen, konden we op voorhand niet inschatten. De allereerste dag werden we meteen in een Franse talkshow gedropt. Dat was een vuurdoop voor ons allebei. De omvang van het circus dat Cannes is, was toen meteen duidelijk.”

Viktor: “Het was de allereerste keer dat we een interview deden en al meteen met Penelope Cruz en Javier Bardem in hetzelfde programma. Ik was enorm zenuwachtig. Omdat het eerste interview meteen zo groot was, ging het daarna makkelijker.”

Je liet je voor de film inspireren op het waargebeurde verhaal van Nora. Wie is zij precies?
Lukas: “Toen ik achttien was en net aan de filmopleiding aan KASK in Gent begon, las ik een artikel over een meisje dat bij de geboorte gecategoriseerd werd als jongen. Zij was toen vijftien en had voor zichzelf een heel duidelijk doel gesteld: ballerina worden. Ik heb het bijgehouden, omdat ik wist dat het een soort personage was waar ik graag iets over wou vertellen.”

Waarom haar verhaal? 
Lukas: “Zij was en is voor mij een zeer heroïsch iemand. Toen ik over haar las, was ik zelf nog niet uit de kast. Op vele manieren kon zij dingen, die ik nog niet kon: ze koos voor zichzelf boven de reacties van de buitenwereld. Zo’n twee jaar later ben ik met haar en haar ouders in contact gekomen en heb ik duidelijk gemaakt dat ik iets rond haar verhaal wou maken. De film is geen biografie, maar Nora heeft de film wel sterk geïnspireerd.”

Nora heeft steeds heel dicht bij het project gestaan, maar altijd in de schaduw - Lukas

In de film heet het hoofdpersonage Lara. Zij zit middenin een fysieke transformatie, wat haar danscarrière kan hinderen.
Lukas: “De link tussen iemand die doorheen een medische transformatie gaat en de wereld van de dans was vanaf het begin duidelijk. Het gaat enerzijds om een contradictie: een personage dat een aversie heeft voor het eigen lichaam, maar wel bewust voor een arena kiest die hyperfysiek is en waar ze met dat lichaam aan de slag moet. Anderzijds tracht ze haar eigen lichaam tot een soort vorm te manipuleren.  De idee van iemand die naar de klassieke idee van de perfecte, meest elegante vrouw streeft, vind ik heel waardevol. Een ballerina is in dat opzicht een erg cinematografisch gegeven.” 

Hoe belangrijk was Nora verder in jullie werkproces?
Lukas: “Cruciaal. We zijn sterk bevriend geraakt, ook met haar ouders, die een belangrijke inspiratiebron geweest zijn voor de rol van de vader in de film (gespeeld door Arieh Worthalter, red.). Nora heeft steeds heel dicht bij het project gestaan, maar altijd in de schaduw. Ze had zelf nooit de ambitie om op de voorgrond te treden. Toen wij Victor gekozen hebben, is zij ook enorm belangrijk geweest voor zijn voorbereiding. 

Victor: “We hebben nooit echt gepraat over hoe ik het moest doen. Nora was vaak op de set aanwezig en zo konden we bij haar checken of ze iets realistisch vond, of niet. Als zij het geloofde, konden we verder. Mijn band met Nora was erg belangrijk om in haar denken te komen en te ervaren hoe ze met zichzelf en haar lichaam omgaat.”

Was zij jullie enige ankerpunt?
Lukas: “Ik was me heel erg bewust van de verantwoordelijkheid van het portretteren van een personage waar nog niet veel zichtbaarheid rond is. De accuraatheid was super belangrijk. Ook al wou ik geen informatieve film maken, de info moest wel voor honderd procent kloppen. Aangezien ik in Gent woon en het UZ Gent op het vlak van medische begeleiding van transgenders bij één van de twee grootste in Europa hoort, zat ik bij de bron van alle medische informatie. Vanuit dat infopunt heb ik heel wat informatie verzameld in combinatie met gesprekken met jonge transgenders. Ik ben uiteindelijk vier jaar met het scenario bezig geweest. Na een tijd voelde ik me heel erg comfortabel met de materie, wat erg nuttig bleek bijvoorbeeld tijdens improvisatie.”

Victor verscheen ten tonele en ik was meteen ingenomen door zijn engelachtige kwaliteit - Lukas

Na de première in Cannes was één van de weinige kritieken de casting van een cisjongen in de rol van een trans* meisje. Vind je zo’n reacties pijnlijk?
Lukas: “Ik had me daar heel hard op voorbereid, waardoor ik het niet pijnlijk vond. Wanneer je een film maakt over een groep die minoritair is, dan is dat een precaire situatie. Waarom er geen trans* persoon werd gecast, kan voor die groep dan een groot vraagteken zijn. Tijdens de audities, waarbij ook jonge trans* meisjes langskwamen, ontdekte ik meteen dat zo’n vertolking heel wat ethische vragen met zich meebrengt. De kwetsbaarheid is enorm, zeker op die leeftijd. Een trans* meisje in een toestand filmen waar ze misschien later – na een operatie of een transformatie – nooit meer aan herinnerd wil worden, brengt risico’s met zich mee. Film is een blijvend medium en zo’n potentieel eeuwig document wordt daardoor erg delicaat. Ik voelde dat ik iemand nodig had die afstand had van het verhaal.”

De vereisten voor de rol waren ook breder dan dat, toch?
Lukas: “Absoluut. We mogen niet vergeten dat we in België zijn en in dit kleine land op zoek gingen naar een vijftienjarig persoon die kon dansen, kon spelen, de genderidentiteit op een complexe manier representeerde én matuur genoeg was voor de rol. De bottom line is: er waren in ons land geen trans* mensen van vijftien die al die kwaliteiten in zich hadden. Want het was wel degelijk een overweging. We hebben vanaf het begin alle registers open getrokken.”

En toen was daar Victor.
Lukas: “Victor verscheen ten tonele en ik was meteen ingenomen door zijn engelachtige kwaliteit. Hij oversteeg voor mij de idee van een jong meisje, in de manier waarop hij bewoog en hoe hij er uit zag. Ik voelde dat hij het talent had om Lara te vertolken. Ik denk dat als mensen de film zien, ze daar akkoord mee zullen gaan. Zijn vertolking is allesbehalve karikaturaal; het is een elegante vertolking van die kwetsbare identiteit. Ik vind het belangrijk om te onderstrepen hoe bijzonder straf het is voor iemand in zijn volle puberteit om dat zo neer te zetten. Dat is pure empathie.”

Soms was het wel moeilijk om de juiste emoties te vinden, maar Lukas wist mij altijd tot aan dat juiste punt te helpen - Victor

Is empathie de grote kracht van jullie film?
Lukas: “Zijn prestatie toont in ieder geval dat de grootste kwaliteit van eender welke artiest empathie is. Als de regel is: elke transrol moet naar een trans* persoon gaan, dan betekent dat het einde van acteren. Want wat doen we daar dan mee? Wil dat zeggen dat een homoseksuele man geen heteroseksuele man kan spelen? Dan staan we ongetwijfeld allemaal op de barricade om het tegendeel te bewijzen, daar ben ik zeker van.”

Waren er momenten op set dat jullie het even niet meer wisten?
Victor: “Soms was het wel moeilijk om de juiste emoties te vinden, maar Lukas wist mij altijd tot aan dat juiste punt te helpen.”

Lukas: “Ik wist dat ik met Victor een vertrouwensband moest opbouwen, zodat ik dat vertrouwen op set kon uitdagen. Dat was niet altijd even gemakkelijk. Hij is een hele straffe danser, maar hij had nog nooit geacteerd. Victor is dus niet iemand die uit zijn hoed allerlei technieken kan tevoorschijn halen voor scènes die emotioneel geladen zijn. Af en toe moest ik hem duwen in de juiste richting en zo beland je soms in een moeilijke situatie, waarbij de realiteit het een klein beetje van de fictie durft over te nemen. Er was genoeg vertrouwen tussen ons om dat iedere keer te boven te komen.”

Als de regel is: elke transrol moet naar een trans* persoon gaan, dan betekent dat het einde van acteren - Lukas

Was de rol ook fysiek vooral een grote uitdaging?
Lukas: “Hij heeft op drie maanden tijd op pointes leren dansen en op die manier is het verhaal van Lara een beetje zijn verhaal geworden. Ik heb zijn voeten tijdens de opnames gezien: onder meer zijn nagels vielen uit en er was vaak bloed. Die fysieke uitputting moesten we opzoeken voor de natuurlijkheid van de film. Uiteraard steeds omgeven door de juiste vakmensen zoals het team van Sidi Larbi Cherkaoui (de choreograaf van de film, red.).”

De film heeft, nu al, een groot bereik. Een zegen voor de (representatie van de) transgemeenschap.
Lukas: “Laat het duidelijk zijn dat deze film geen portrettering is van elke transgender. Dit is het portret van één iemand die in een complexe relatie met haar eigen lichaam zit. Via de wereld van de dans en via het gezicht van Victor, krijgen we haar interne wereld gevisualiseerd. Ik denk niet dat iedere trans* persoon exact die relatie met zijn of haar lichaam heeft.”

Netflix brengt Girl tot in de huiskamers van de Noord- en Zuid-Amerikanen. Dat vergroot de zichtbaarheid van jullie film en van iemand zoals Lara, enorm. 
Lukas: “Als regisseur vind ik de Netflix-situatie altijd dubbel. Een film maak je omdat je die op het grootst mogelijke scherm in de cinema aan mensen wil laten zien. Maar daarnaast is er ook de realiteit dat in onze huidige tijd het niet voor iedereen een evidentie is om naar de bioscoop te gaan. Via Netflix hoop ik dat meer jonge mensen toegang zullen krijgen tot onze film en zich misschien vertegenwoordigd zien, of beter begrepen, of dat de film een hulpmiddel kan zijn in hun eigen traject. Dat is een ijdele hoop, maar op menselijk en persoonlijk vlak wel een zeer belangrijk doel. Op die manier kan Netflix misschien iets teruggeven.  Althans in Amerika, want in Europa komt de film gewoon uit in de bioscoop."

Viktor: “Soms gaat het alleen al om de overdracht van informatie. Hopelijk leren mensen via het verhaal van Lara iets bij, of kunnen ze het transgenderthema beter begrijpen.”

Dit artikel verscheen ook in ZiZo 144. Je kan een gratis exemplaar van ZiZo meenemen in onze afhaalpunten. Of neem een abonnement, dan krijg je het nummer toegestuurd.