Ljubljana - Aan de oever van de Lubjanica ontmoet ik Blaz. De 18-jarige student verhuisde sinds kort naar de Sloveense hoofdstad om te studeren. “Hier voel ik me vrij. Hier kan ik zijn wie ik ben”, zegt hij sippend aan zijn cappuccino. Sinds kort is Blaz ook vrijwilliger bij Legebitra, de grootste LGBT+-organisatie van het land.

Legebitra vierde onlangs zijn 20-jarig bestaan. Het mag dan al niet de oudste LGBT+ organisatie in de regio zijn. Het is wellicht wel de sterkste. Ze krijgen wereldwijde erkenning voor hun programma’s rond gezondheid en activisme. Ik mocht in gesprek gaan met de leider van de organisatie: Lana Gobec.

Wat zijn de voornaamste taken van Legebitra?

"We werken met verschillende thema's. Zo looft de Wereldgezondheidsorganisatie ons voor ons hiv/aidsprogramma. We werken op zowel preventie, testen en destigmatisering van mensen met hiv/aids. We hebben ook een ‘buddy-programme’ voor mensen die leven met hiv/aids. Zo voelen ze zich niet alleen.

"Daarnaast hebben we ook steungroepen voor allerhande spelers binnen de LGBT+ gemeenschap: jongeren, ouders van LGBT+ kinderen, gelovigen, etc. Ons Youth Centre organiseert wekelijks verschillende activiteiten voor de jongsten. Ze kunnen erheen na school om er wat te hangen of kunnen er zelf een activiteit organiseren.

"We voorzien ook juridische bijstand. Zo hielpen we onlangs een seropositieve man die hulp werd geweigerd door een verpleger omdat hij LGBT+ was. We wonnen de rechtszaak."

Hoe is de huidige politieke situatie voor LGBT+ in Slovenië?

"Het voorbije decennium waren er twee referenda rond het holebihuwelijk in Slovenië. Het was telkens de overheid die het initiatief nam om het huwelijk open te trekken, maar de religieus conservatieve oppositie kon steeds voldoende handtekeningen verzamelen om een referendum te organiseren.

"Die referenda pakten negatief uit voor ons. Nochtans was een holebihuwelijk broodnodig, want de oorspronkelijke familiewet discrimineerde koppels van hetzelfde geslacht in meer dan zeventig artikels.

"Toch was niet alles rond die referenda negatief. Het gaf ons veel zichtbaarheid. Door de campagnes die we moesten voeren konden we een menselijk gezicht geven aan de LGBT+ gemeenschap."

Door de campagnes die we moesten voeren konden we een menselijk gezicht geven aan de LGBT+ gemeenschap

Wat moet ik me daarbij voorstellen?

"We namen deel aan voor een televisiedebat maar in plaats van een activist nam een mama van een jonge homo deel aan dat debat. Als directrice van een grote middelbare school in de hoofdstad dwong ze respect af bij de kijkers.

"Het debat ging niet langer over politiek. Het ging over de liefde voor haar zoon. De oppositie stond met hun mond vol tanden."

Na de laatste mislukking besloot de overheid om het ‘Wettelijk Samenwonen’ als statuut voor koppels van hetzelfde geslacht in te voeren. Sinds vorig jaar is dat ook van kracht. Ben je tevreden daarmee?

"Het is een eerste stap, maar koppels van hetzelfde geslacht zullen pas echt gelijk voor de wet zijn als het huwelijk volledig opengetrokken wordt. De huidige wetgeving discrimineert nog op drie punten.

"Eerst en vooral is er de naam. De symbolische waarde van het woord ‘huwelijk’ mag men niet onderschatten. Het kent een lange traditie. Als we echt als gelijken willen leven moeten onze tradities ook inclusiever worden.

"Ten tweede kunnen koppels van hetzelfde geslacht (maar ook singles) nog altijd geen kinderen adopteren.

"Ten derde kunnen holebi-koppels geen ivf-behandeling ondergaan."

Jongeren bezoeken een holebiclub in het weekend, maar op school, op het werk of bij de familie blijven ze in de kast

Hoe verschillend is het om als LGBT+ nu op te groeien in Slovenië in vergelijking met twintig jaar geleden?

"Opgroeien in Slovenië is volledig veranderd in die twintig jaar, niet enkel voor LGBT+. Ik denk dat het wel verbeterd is doordat de LGBT+ gemeenschap zichtbaarder is geworden in de media. Maar toch hebben jongeren andere problemen dan twintig jaar geleden.

"Ook in de voorbije jaren is er veel veranderd. Ik sprak onlangs met de uitbater van een LGBT+ nachtclub in Ljubljana en hij vertelde me dat terug meer jongeren in de kast blijven. Ze bezoeken zijn club in de weekends, maar op school, op het werk of bij de familie blijven ze in de kast."

Is het niet eerder een wereldwijde trend dat jongeren minder activistisch worden?

"Neen, het gaat zelfs niet over activisme. Het gaat over vertellen wie je bent. Het gaat over zelfidentificatie. Jongeren voelen zich minder en minder veilig om uit de kast te komen. Dat komt onder andere door het opkomende populisme in Europa. Jongeren zijn de dupe van die polariserende samenleving."

Hoe religieus is Slovenië?

"Slovenië is een heel katholiek land. Mensen die zowel katholiek als LGBT+ zijn, zijn misschien wel de meest gediscrimineerden in dit land. Geen van beide gemeenschappen aanvaardt hen.

"LGBT+’ers verstaan vaak niet hoe iemand tot onze gemeenschap kan behoren en tegelijkertijd een religie aanhangen die onze gemeenschap zo hard aanvalt. Toch hebben we deze katholieke LGBT+’ers broodnodig om echte gelijkheid te creëren. Naar mij zullen de kerkleiders niet luisteren. Ik spreek hun taal niet. Als we in gesprek zullen gaan met de katholieke gemeenschap zullen we iemand afvaardigen die tot beide gemeenschappen behoort.

Hoe evalueer je het Europese beleid rond LGBT+ gelijkheid?

"Google even LGBT+ rechten in de Oost-Europa en je zult soms merken dat sommige niet landen van de Europese Unie (EU) betere bescherming hebben voor LGBT+ dan bepaalde EU-landen. Het is pervers dat de EU meer macht heeft buiten de EU dan binnen de EU over LGBT+.

"De voorbije jaren nam de Europese Commissie een aantal initiatieven om de situatie van LGBT+ in de EU te verbeteren. Helaas dwarsbomen lidstaten zoals Polen en Hongarije die initatieven. Als we de economische unie tot een succes willen maken moeten we ook komen tot een sociale en civiele unie. En die is verder weg dan ooit.

"Ik hoop dat de volgende Europese Commissie een echte LGBT+ strategie zal kunnen maken."