‘Gloei’: interviews, gedichten, tekeningen en persoonlijke verhalen van ‘queer’ jongeren
In het lijvig boek ‘Gloei' laat de populaire Nederlandse kinderboekenschrijver en -dichter Edward van de Vendel eenentwintig jongeren tussen de zestien en de drieëntwintig jaar aan het woord. Hun ontroerende persoonlijke verhalen geven een breed beeld van de ‘queer’ jongeren van nu. Ieder interview wordt voorafgegaan door een gedicht dat Van de Vendel maakte naar aanleiding van het gesprek, en een getekend portret door Floor de Goede. Nu draaien we de rollen om en zijn het Edward en Floor die onze vragen moeten beantwoorden.
De geïnterviewden, waaronder vier Vlaamse LGBTQI+-personen, vertellen uitgebreid en openhartig over alles wat er in hun leven gloeit: liefde, woede, ambitie… Daarin zijn ze zeer verschillend, van de achttienjarige paralympische zwemkampioen tot de Syrische bootvluchteling. Hoe anders ze ook zijn, ze hebben één ding gemeen: hun seksuele geaardheid of hun gender wijkt af van die van de meerderheid.
Dag Edward en Floor! Eigenlijk brengen jullie dit boek niet enkel met twee uit, want de jongeren zelf zijn ook nauw betrokken. Zijn ze zenuwachtig?
Edward: “Dat kan niet anders, want ik vind het haast onbegrijpelijk hoe open sommige jongeren geweest zijn. Ze maken zelfs filmpjes waarin je ontdekt hoe ze het boek voor de eerste keer zelf zien. Voor een van hen werd de lancering van boek zelfs zijn coming-out. Weet je, dan is heel dit project het al waard geweest. Zelfs al verkopen we maar twee exemplaren.”
Welk gevoel overheerst bij jullie momenteel?
Floor: “Ik ben heel blij dat boek eindelijk uit is. We zijn trots.”
Edward: “En opgelucht. Want het was een project waarvan ik al heel lang wist dat het er zat aan te komen, maar door corona werd de release uitgesteld.”
Edward, hoe ben je al die bijzonder moedige jongeren op het spoor gekomen?
Edward: “Het is een hele zoektocht geweest. Sommige verhalen liggen niet voor de hand. Dan kan je niet in je eigen bubbel blijven zoeken. Zo zocht ik iemand die nog niet uit de kast was en dat ook niet wou. Wel, zulke afspraken zijn op het laatste moment soms afgesprongen. Wat ik begrijp, want zulke verhalen zijn heel kwetsbaar.”
Heeft sociale media een grote rol gespeeld?
Edward: "Ja, zo keek ik op Instagram wie welke hashtags gebruikt. Zo heb ik toch iemand uit de sportwereld gevonden. Soms kun je het aan één like zien. Maar eigenlijk vroeg ik vooral aan mensen die ik kende, of zij op hun beurt toevallig niemand kenden met een verhaal waar ik naar op zoek was. Belangenverenigingen, zoals voor intersekse personen, hebben me ook geholpen om jongeren te vinden.”
Deze jongeren hebben allemaal een heel bijzonder verhaal. Vluchteling, topsporter… Schuilt het gevaar in ‘Gloei’ dat sommige jongeren zich niet gaan herkennen omdat ze minder spectaculair door het leven gaan?
Floor: “Ook al heeft iemand een eerder saai of normaal leven, dan nog kan Edward de juiste vragen stellen zodat je een interessant gesprek krijgt.”
Edward: “Dat was een valkuil, maar dat valt goed mee. Ik heb sommige verhalen bewust kleiner en normaler gehouden, want ik wou net vermijden dat alles spectaculair zou moeten zijn. Zo komt niet iedereen uit een grote stad en volgt niet iedereen hetzelfde onderwijsniveau. De vier Vlamingen in het boek komen allemaal uit kleine dorpjes. Uiteindelijk is niemand ‘zomaar’ gewoon.”
Floor, jij hebt bij elk interview een passend beeld gemaakt. Ben je vaak opnieuw moeten beginnen?
Floor: “Ja, vooral in het begin. Van dat allereerste portret heb ik de meeste versies getekend. Dan heb ik het een half jaar laten liggen, om er daarna opnieuw aan te beginnen. Terwijl ik voor sommige verhalen zelfs geen schets hoefde te maken omdat ik het snel voor me zag. Bij de ene was het dus makkelijker, dan bij de andere. De foto’s hebben me geholpen. En veel lezen natuurlijk.”
Edward: “Soms waren er wel twijfels. Zij geven ons een heel persoonlijk verhaal, dan is er altijd een kans dat de tekening toch niet goed valt bij de jongere zelf. Zo hadden we een tekening van Lenno uit Vlaanderen. Zijn stijlicoon is de klassieke Sneeuwwitje uit de oude films van Walt Disney. En Flo heeft hem, in die stijl, als Sneeuwwitje getekend. Dat was een nogal opvallende keuze, want die jongen is helemaal niet transgender. Dus dat wilden we toch even checken bij hem. Hij vond het gelukkig heel erg mooi.”
Dan over naar jou, Edward: kwam het ene gedicht makkelijker dan het andere?
Edward: “Pff, dat was zo moeilijk! Ik had het concept wel bedacht, maar zoiets had ik nog nooit gedaan. Dit was lastig omdat je die jongeren recht wilt doen, maar ik wou niet dat het gedicht enkel en alleen over hen zou gaan. Ik zocht nog iets algemeens én ik wou verschillende gedichtstijlen. Zo zit er een hiphoptekst bij! Wat de gedichten betreft, ben ik corona heel dankbaar. Zo heb ik veel meer tijd gekregen, want ik heb lang maar twee gedichten gehad. Gemiddeld deed ik er een week over.”
Welke verhalen zijn bij jullie blijven nazinderen?
Floor: (neemt het boek erbij) “Het verhaal van vluchteling Ahmad is wel blijven hangen, en van Sanjana. Met die verhalen maakte je echt een hele reis. Zo kwam ik erachter dat ik ook nogal behoorlijk in hokjes denk. Dus deze verhalen hebben me geleerd om me meer open te stellen.”
Edward: “Dat is een onmogelijke vraag! Dus ik kan er niet op antwoorden. Al ben ik wel heel tevreden dat het eenentwintigste verhaal van Ntando het boek compleet heeft gemaakt. Ik heb lang gezocht naar iemand met een intersekse conditie die zo openlijk dat verhaal wou vertellen.”
Waarom zouden we dit boek moeten lezen?
Floor: “Omdat je jezelf kan herkennen. Dat er nog mensen zoals jij zijn, of net omgekeerd: dat er nog veel andere mensen bestaan. Dat heb ik met mijn tekeningen proberen te verbeelden.”
Edward: “Dit boek leert je iets over het leven. LGBTQI+- is al lang geen thema meer waar alleen ‘wij’ over praten, maar waar jongeren er in het algemeen met elkaar over hebben. Je hoeft niet gay te zijn om graag naar ‘RuPaul’s Drag Race’ te kijken. Het zijn vooral algemene verhalen van jongeren, die uit de brede hoek van de LGBTQI+-waaier komen.”
Geprikkeld? ‘Gloei’ telt 496 bladzijden en werd uitgebracht bij uitgeverij Querido. Je kan het boek kopen bij de LGBT+-boekhandel Kartonnen Dozen.
Eigen verslaggeving