Het Huis van Lou: spelenderwijs omgaan met diversiteit in de kleuterklas
In de derde kleuterklas van kleuterschool Het Mozaïek in Beringen zijn de kindjes elke dag druk in de weer met speelgoed dat hun eigen juf zelf bedacht en uitwerkte. Het gaat om Het Huis van Lou, een 70-delige speelset die op een laagdrempelige manier inzet op diversiteit. In de kleuterklas? Jawel. ZiZo ging op bezoek in de klas van juf Goedele om de kindjes eens in actie te zien met het speelmateriaal dat intussen in veel Vlaamse kleuterscholen aanwezig is. Tijd voor een gesprek met Goedele Beerten, trotse bezielster van Het Huis van Lou.
Wat is Het Huis van Lou juist?
“Lou is het hoofdpersonage van een reeks didactische materialen, bedacht door çavaria en Kathleen Amant. In die reeks bestaan al verschillende boeken en bijhorende educatieve pakketten. Samen met mijn man bedacht ik Het Huis van Lou, een houten spel dat bestaat uit zeventig stukken, waarmee kleuters echt kunnen spelen. Het is veel meer dan zomaar een spel. Het concept van Het Huis van Lou is erg breed, en draait rond zoveel mogelijk vormen van diversiteit. Kinderen komen al spelend in contact met zowel lichamelijke beperkingen als andere vormen van diversiteit zoals huidskleur, seksuele oriëntatie, religie... Ze leren al spelenderwijs met diversiteit omgaan, zonder dat de nadruk ligt op het ‘anders zijn’.”
“Het verschil tussen de boeken en Het Huis van Lou is dat het hier echt gaat om spelen, en niet om lezen of luisteren. Kinderen kunnen hier al spelenderwijs taal ontwikkelen en zich uitdrukken aan de hand van de figuurtjes. Zo zie je bijvoorbeeld vaak dat ze hun thuissituatie gaan naspelen met de popjes. Er is een popje met een hoofddoek op, eentje in een rolstoel, eentje met maar één hand... Zo hebben we bijvoorbeeld een kindje op school van wie de mama in een rolstoel zit. Zij kan nu spelen met een popje dat op haar mama lijkt, terwijl dat vroeger niet kon. Het wordt op die manier iets herkenbaars, iets vanzelfsprekend.”
Hoe zijn jullie op dat idee gekomen?
“Ik sta al twintig jaar voor de klas in een school met heel erg veel diversiteit en ik merkte dat de meeste poppetjes bij poppenhuizen veel op mekaar lijken. Het zijn altijd dezelfde witte poppetjes met tien vingers en tien tenen, alles erop en eraan. Terwijl de realiteit vaak heel anders is. Kinderen herkennen zichzelf en hun omgeving er niet in.”
“Het was de bedoeling om met Het huis van Lou een spel te ontwikkelen waarbij kinderen zich echt goed kunnen voelen. Dat ze leren dat mensen verschillend zijn en dat iedereen er anders uitziet, en dat dat allemaal oké is. Stel, je bent een geadopteerd kindje met een donkere huidskleur en je bent nieuw op de school. Het is dan al niet makkelijk om je aan te passen en je weg te zoeken in een nieuwe klasgroep. Dan is het veel leuker om jezelf te kunnen herkennen in het poppenspel, omdat je dan echt het gevoel krijgt dat je er ook bij hoort en dat je ook mag meespelen.”
Kijk, dit lijkt op mijn familie!
Waarom is die diversiteit voor jou zo belangrijk?
“Wij zijn zelf heel onverwacht in de wereld van diversiteit terecht gekomen toen we te horen gekregen hebben dat mijn man een nieuw hart nodig heeft. Hij staat op de wachtlijst voor een harttransplantatie. Plots kreeg hij de stempel van ‘invalide’ en kwamen we zelf in die wereld van diversiteit terecht. Vanaf dat moment denken we bewuster na over hoe mensen daarmee omgaan. Mijn man draagt momenteel voor zijn hart een gordel met twee batterijen en allerlei lampjes. Dat is een pomp die verbonden is met zijn hart. Als wij ergens komen, kijken en wijzen kinderen vaak. Toen pas viel het ons op dat kinderen daar eigenlijk allemaal te weinig bewust mee bezig zijn.”
“Hij zat vroeger zelf in de productie. Nu zit hij thuis en heeft hij niets om handen, en dat is mentaal heel zwaar voor hem. Daarom heb ik hem mijn idee in handen gegeven, met de vraag of hij me wilde helpen het te realiseren. Ik wist welk soort hout ik wilde en hoe alles er moest uitzien, maar van de effectieve productiemogelijkheden had ik geen idee. Daar heeft hij me toen bij geholpen. Vanuit die invalshoek zijn we vertrokken.”
Voelde je van de kinderen uit een zekere nood aan ander speelmateriaal?
“Zeker, er was een grote nood. Kinderen hebben nood aan speelmateriaal waarin ze zich herkennen, waarbij ze zich goed voelen, dat heeft een positief effect op hun ontwikkeling. Er was dus een grote behoefte aan beter aangepast speelgoed, dat voelde en merkte ik heel duidelijk in mijn klas. Ik vond het enorm frustrerend dat ik die behoefte niet kon invullen. Ik ging op zoek naar mogelijkheden die de situatie konden verbeteren. Toen ik die niet vond in het speelgoed dat al bestond, ben ik op het idee gekomen om zelf iets te gaan maken.”
“Ik was iets eerder al in contact gekomen met de boeken van Lou en die vond ik heel mooi naar diversiteit toe. Dus dacht ik al snel bij mezelf: ‘Waarom maak ik geen speelset met de personages uit het boek?’ Ik ben meteen aan de slag gegaan.”
Hoe zijn jullie concreet aan de slag gegaan?
“Het was eerst het idee om een pakket te maken met figuren waarin kinderen zich kunnen herkennen. Pas daarna heb ik de link gelegd met de boeken en dacht ik dat het een goed idee was om met dezelfde personages als in de boeken van Lou te gaan werken. Ik heb toen mijn stoute schoenen aangetrokken en ben naar Kathleen Amant getrokken. Zij was meteen erg enthousiast en gaf me de raad ook eens bij çavaria langs te gaan.”
“We hebben toen een vergadering belegd met alle mensen die ook al aan de boeken en de educatieve pakketten van Lou hadden meegewerkt. Iedereen was meteen wild van het idee, en ik voelde dat het goed zat. Samen zijn we gaan nadenken over hoe we de figuren en de meubels zoveel mogelijk op diversiteit konden toespitsen. Zo zit er bijvoorbeeld een tapijt in het pakket dat aan de ene kant een doorsnee tapijt is, en als je het omdraait, wordt het plots een gebedsmat. We hebben er goed over nagedacht, echt overal in het pakket zit er een vorm van diversiteit.”
“Bovendien hebben we ervoor gezorgd dat het pakket ook gelinkt is aan de ontwikkelingsdoelen van het onderwijs. Taalontwikkeling, wereldoriëntatie, leren sorteren, alles komt aan bod. Want ook dat was belangrijk voor ons: het pakket moet echt concreet bruikbaar zijn op school en moet tegemoet komen aan de leer- en ontwikkelingsdoelen die ervoor opgesteld zijn. Het gaat om spelenderwijs kunnen leren.”
Deze poppetjes zijn niet allemaal even donker
Hoe gaan de kinderen ermee om?
“De kinderen zijn gek op Lou en op het Huis van Lou. Ze vragen letterlijk elke dag of ze ermee mogen spelen. Wat ik heel mooi vind om te zien is dat ze zelf heel veel dingen uitvinden terwijl ze ermee aan het spelen zijn. Dingen waar ikzelf nog niet opgekomen was. Kinderen zijn ontzettend vindingrijk. Ze maken hele nieuwe verhaallijnen, ze hebben heel veel fantasie en ze laten zich nergens door beperken. Alles kan en alles mag in hun speelwereld. Je voelt dat ze het nodig hebben om zich te kunnen uitdrukken. In dat opzicht is Lou ideaal.”
Voel je dat er tijdens het spelen bij de kinderen bepaalde aspecten of leerdoelen al beter gaan dan andere?
“Niet echt, eigenlijk. We hebben er heel bewust voor gekozen om de diversiteit er niet te dik bovenop te leggen. Soms moeten kinderen goed zoeken vooraleer ze bepaalde verschillen tussen de figuren echt zien. Ze moeten dus de vorm van diversiteit zelf zien te vinden in het pakket. Er zit bijvoorbeeld een poppetje in het pakket dat maar één hand heeft. De kinderen zijn daar wekenlang mee aan het spelen geweest, tot er eentje zei: “Juf, die heeft zijn hand in zijn zak!” Ik heb aan de hele klas de vraag gesteld, tot een ander kindje zei: “Neen, die heeft gewoon maar één hand, ik ken ook zo iemand.” Dat is echt de bedoeling. Het hoeft dus niet allemaal expliciet te zijn, omdat we net niet willen focussen op hoe ‘anders’ de personages soms zijn. Het gaat net over inclusief zijn, niet over anders zijn. Het leuke aan het pakket is net dat ze elke dag nieuwe dingen ontdekken.”
Hoeveel pakketten circuleren er op dit moment?
“We zijn begonnen met het Huis van Lou, een 70-delig pakket met zowel de personages als de meubels. Halverwege februari lanceerden we dan een kleiner pakket, met enkel de personages. Dat hebben we gedaan omdat heel veel scholen vaak niet veel budget hebben en soms het grote pakket (dat 79 euro kost, red.) niet kunnen betalen. Het kleinere pakket kost 49 euro, wat voor een klas soms beter haalbaar is. Ofwel willen scholen de personages dubbel, omdat het leuk is voor de kinderen om de bij elkaar horende figuren te zoeken. Dat heb ik hier in mijn klas bijvoorbeeld ook. Op die manier worden de kinderen weer op een andere manier gestimuleerd en kunnen ze op nog meer verschillende manieren samenspelen.”
“Op dit moment circuleren er in Vlaanderen 200 pakketten met Het Huis van Lou. Het kleinere pakket, met enkel de personages, is nog maar net voorgesteld en gaat nu pas in verkoop. Ik hoop dat daar ook snel mooie cijfers voor binnenkomen!”
Een pakket in elke kleuterschool in heel Europa, daar ga ik voor!
Hebben jullie nog bepaalde toekomstplannen die je zou willen verwezenlijken?
“Toekomstplannen zijn er zeker. Ik ben zelf heel gedreven om momenten te organiseren en mensen te laten zien hoe je het pakket kan gebruiken en hoe kinderen ermee spelen. Ik hoop mensen op die manier te kunnen overtuigen van de toegevoegde waarde. Als je zo’n pakket in handen krijgt zonder dat je weet waarvoor het juist dient, is het soms moeilijk om eruit te halen wat eruit te halen valt. Ik wil iedereen erbij kunnen betrekken en laten zien wat alle mogelijkheden zijn.”
“Daarnaast willen we nog andere pakketten maken die meer aanleunen bij de boeken, of die binnen een bepaald thema passen zoals beroepen, mobiliteit, brandweer… Op die manier kunnen we zoveel mogelijk spelkansen aanbieden aan de kinderen en krijgen ze ook zoveel mogelijk ontwikkelingskansen.”
“Ik heb ontzettend veel ideeën, maar het is natuurlijk ook verstandiger om eerst een bepaald pakket uit te werken en ervoor te zorgen dat alles vlot loopt, en me daarna pas te focussen op een nieuw doel. Ik ben sowieso nog wel een paar jaar bezig! (lacht)”
Waar droom jij nog van met Lou?
“Mijn ultieme droom is dat er in elke kleuterschool in heel Europa minstens één pakket van Lou aanwezig is, omdat diversiteit overal voorkomt. Ik geloof ook dat dat echt kan omdat we bewust geen talen hebben gebruikt in het pakket. Bovendien spelen we met allerlei verschillende mogelijkheden in de meubels. Zo zit er bijvoorbeeld een ontbijttafel in die aan de ene kant een doorsnee continentaal, Westers ontbijt weergeeft en als je ze omdraait wordt het een Aziatisch ontbijt. Het Huis van Lou is echt ontzettend rijk en daarom zou ik willen dat echt zoveel mogelijk mensen Lou leren kennen.”
Het Huis van Lou kan besteld worden via çavaria.
Eigen verslaggeving