“Voor ik mij bij iemand out, zal ik altijd eerst proberen om te peilen hoe open-minded ze is. Dan stel ik bijvoorbeeld vragen over haar politieke voorkeur. Als iemand zegt dat ze op Theo Francken stemt, zal ik haar niet vertellen dat ik transgender ben. Dan weet je toch al wat voor reactie je zal krijgen”, lacht Sam (24) uit Ieper.

Niet dat de trans man zich ooit onveilig voelde op de populaire datingapp: “Tot hevige scheldpartijen is het gelukkig nooit gekomen. Wat wel vaak gebeurt is dat de conversatie met een match volledig stopt nadat ik haar zeg dat ik transgender ben. Een vrouw zei dat ze mijn keuze respecteerde maar praatte niet meer verder met mij. Daar zou ik niet eens mee op date willen, denk ik dan.”

Geblokkeerd uit veiligheidsoverwegingen

De conversaties die Liessa (21) uit Mechelen (Liessa is een schuilnaam, red.) op het platform had, waren van een andere aard. “Op mijn profiel stond heel duidelijk aangegeven dat ik een trans vrouw ben. Dat was voor sommigen blijkbaar een vrijgeleide om mij te kleineren in privéberichten. Ik snap de logica niet achter iemand rechts swipen enkel en alleen om lelijke dingen tegen ze te zeggen”, zucht de jonge studente.

Liessa kreeg al een paar keer te maken met ‘hoogst ongepaste opmerkingen’ in de chatfunctie van de app: “In het begin wou ik nog rustig de discussie aangaan. Ik dacht: dit komt door onwetendheid, als ik ze uitleg wie ik ben en hoe mijn leven eruitziet, zullen ze begrip tonen.”

Maar dat maakte hen alleen maar meer venijnig. Liessa: “Ik werd door een match een manwijf genoemd, hij zei dat ik ziek was in mijn hoofd en dat ze mij voor de rest van mijn leven zouden moeten opsluiten. Daar stopte het gesprek voor mij. Niet veel later was mijn account geblokkeerd.” Ze kreeg de melding dat ze geen toegang had tot haar profiel ‘uit veiligheidsoverwegingen’. Liessa: “Wie mij rapporteerde en waarom weet ik niet. Maar het is moeilijk om te geloven dat het helemaal niets met mijn genderidentiteit te maken heeft. Ik kreeg later de optie om een nieuw account aan te maken, maar de lol was er daarna echt af voor mij.”

37 opties om genderidentiteit aan te duiden

Het blokkeren van accounts van mensen die zich als transgender of niet-binair identificeren is anno 2018 nog steeds schering en inslag op Tinder. In 2016 voerde de veelgebruikte app nochtans 37 nieuwe opties in die het gemakkelijker moesten maken voor mensen om hun genderidentiteit aan te duiden en kenbaar te maken op het platform. Daarvoor konden gebruikers zich enkel als mannelijk of vrouwelijk identificeren.

De app werkte nauw samen met transgenderactivisten van onder meer GLAAD (een Amerikaanse non-profitorganisatie die zich inzet voor het stimuleren en bewaken van oprechte representatie van LGBT’s in de media, red.) en queerwetenschappers om die mogelijkheden uit te breiden. Met hun grootschalige sociale mediacampagne #AllTypesAllSwipes poogde Tinder vervolgens om de transgender en niet-binaire gemeenschap een plaats te geven. Het bedrijf gaf in een persbericht ook toe dat ze in het verleden op dat vlak zwaar de mist in zijn gegaan en in de toekomst wilden verbeteren

Ik werd door een match een manwijf genoemd, hij zei dat ik ziek was in mijn hoofd en dat ze mij voor de rest van mijn leven zouden moeten opsluiten. Niet veel later was mijn account geblokkeerd omdat ik een bedreiging zou vormen – Liessa (21)

“Ik praat dagelijks met Tindergebruikers over hun ervaringen. Dat doe ik aan de hand van telefoongesprekken, focusgroepen, interviews en enquêtes. De ervaringen van transgebruikers zijn enorm verschillend van de algemene cisgendergebruikers, niet in het minst omdat zij unieke zorgen hebben met betrekking tot hun veiligheid. Een online ruimte waar zij zich beschermd voelen is belangrijk voor ons”, liet Jess Carbino, socioloog bij Tinder, optekenen in Nylon.

In maart 2017 liet het bedrijf weten dat als direct gevolg van de ingevoerde genderupdate een kwartmiljoen matches werden geregistreerd bij trans gebruikers. De app werd de hemel in geprezen en verschillende media kopten dat Tinder niet alleen de manier waarop we daten revolutionair veranderde, maar nu ook helpt bij het normaliseren van wat het betekent om transgender of niet-binair te zijn in het datingleven.

Kan iedereen zichzelf zijn op Tinder?

Een boude stelling die te gemakkelijk de werkelijke ervaringen van transgender en niet-binaire personen op het platform uit het oog verliest. Zo gebruikt Ines (28) uit Antwerpen Tinder niet meer nadat hun (de correcte aanspreekvormen voor niet-binaire personen zijn die/hun, red.) account werd geblokkeerd. “Toen ik na een lange tijd nog eens wou inloggen, lukte dat niet. Eerst dacht ik dat er misschien een algemene storing was en dat ik het later nog eens opnieuw kon proberen.

Na een paar dagen stuurde ik een mailtje en kreeg ik de bevestiging dat ik geblokkeerd was. De manier waarop ze dat naar mij toe hebben gecommuniceerd was voor mij helemaal niet oké. Ze stelden dat ik een bedreiging vormde. Ze zeiden: 'Wij vinden de veiligheid van onze gebruikers heel belangrijk.' Dat stoorde mij enorm, dat ik gezien werd als iemand die zelf de regels overtrad of mensen lastig zat te vallen. Dat was helemaal niet het geval.”

Tinder legt de verantwoordelijkheid bij de gebruiker zelf, terwijl zij net als bedrijf zelf zouden moeten garanderen dat inclusie werkbaar is op de app – Ines (28)

Ines moest in enkele opvolgende mails duidelijk maken dat die niet-binair is en dat het misschien daarmee te maken kon hebben. “Ik verwees naar verschillende getuigenissen van mensen met dezelfde ervaring. Daarop begonnen ze toch een beetje bij te draaien. Ik kon terug een profiel aanmaken, gaven ze toe. Ze drukten mij op het hart dat ze wilden dat iedereen zichzelf kan zijn op Tinder. Toch kreeg ik nog steeds geen uitleg over waarom ik precies was geblokkeerd. Ik kreeg geen antwoord op mijn vraag wat ze daar in de toekomst aan willen doen. Dat is de reden waarom ik nu geen Tinder meer gebruik. Ik voel mij niet meer welkom.”

Nochtans had Ines daarvoor geen slechte ervaringen met de app. Meer nog, die gebruikt Tinder al sinds 2013 en was daarmee één van de eerste swipers in België. “Mijn eerste indruk was dat ik heel snel door de mensen was (lacht). Tegenwoordig is dat veel uitgebreider.

In gesprekken met mensen heb ik nooit echt problemen gehad. Ik identificeer me nu ongeveer twee jaar als niet-binair, omdat ik voel dat ik niet helemaal thuishoor in het hokje 'man' of 'vrouw'. Dat stond ook altijd op mijn Tinderprofiel. Veel mensen lazen daar echter nog te gemakkelijk over. Uiteindelijk zullen de mensen die dat echt maar niets vinden toch naar links swipen.”

Online dating van onschatbare waarde

Uiteraard is het fijn om mensen in het echte leven te leren kennen. Maar online daten blijft van onschatbare waarde voor transgender en niet-binaire personen. Het kan hen een gevoel van veiligheid geven omdat je mensen op voorhand kan inschatten.

Ines: “Aanvaarden ze mij zoals ik ben? Dat kan je redelijk snel aftoetsen. Voor transgenders en niet-binaire personen die bijvoorbeeld nog niet of nog niet lang uit de kast zijn, is dat een manier om hun genderidentiteit te beleven in het datingleven voordat ze iemand in het echt ontmoeten.”

Onlangs stuurde iemand mij: 'Eikes, schaamt gij u niet? Hoe loop jij er nu bij? Je bent een schande voor ons allemaal.' Daarna verwijderde hij de match meteen. Dat kwam wel hard binnen" – Lander (19)

Liessa beaamt dat. De trans vrouw geeft zelfs aan dat het haar voornaamste reden was om actief te zijn op Tinder. Liessa: “Je zou kunnen zeggen: ‘Het is maar Tinder.’ Of: ‘Wat had je anders verwacht?’ En akkoord, die app is in haar kern een oppervlakkige boel. Maar voor sommige mensen is het echt de enige manier om in contact te treden met potentiële partners. Ik ben bijvoorbeeld nog niet zelfzeker genoeg om op een feestje zomaar op iemand af te stappen.

Tijdens mijn middelbareschooltijd ben ik enorm gepest geweest omdat ik transgender ben. Een keer kwam het tot fysiek geweld: ik werd door een groepje in een gang omsingeld en ze duwden mij tegen de muur. Ik viel neer en ze scholden mij uit, mensen liepen haastig voorbij en hielpen mij niet. Dat laat zijn sporen na. Tinder was voor mij een manier om te daten zonder mij onveilig te voelen. Nadat ik daar geblokkeerd werd en het gevoel kreeg dat ik degene was die iets verkeerd had gedaan, viel die optie weg.”

Tijdelijk van de app gegooid

Ook Lander (19) uit Duffel zag zijn account enkele maanden geleden nog van de radar verdwijnen. “Eerst dacht ik dat het om een algemene storing ging. Na enkele dagen mailde Tinder om te vragen hoe de vork in de steel zat. Bleek dat iemand mij had gerapporteerd en ik dus tijdelijk van de app gegooid werd.”

Lander heeft weinig begrip voor de werkwijze van de app: “Iedereen kan mij zomaar rapporteren omdat ze een probleem hebben met hoe ik mij wens te uiten. Ik had het gevoel dat ik gestraft werd. En waarom? Omdat ik mij anders kleed? Alsof ik daar in het echte leven al niet genoeg mee worstel.”

“Als ik Tinder gebruik, gaat mijn zelfvertrouwen snel naar beneden”, legt Lander verder uit. “Ik weet dat ik er vroeger meer conventioneel aantrekkelijk uitzag. Daar werd mij ook op gewezen. Een match stuurde mij eens: 'Je allereerste foto op Instagram, daar zag je er zo goed uit.' Dat was een foto van drie jaar geleden. Ik was een totaal andere persoon toen.

Ik merk dat ik minder matches heb sinds ik experimenteer met hoe ik mij kleed en daar foto's van toon op mijn Tinderprofiel. Het gebeurt regelmatig dat ik discussies heb met matches. Ik probeer daar niet op in te gaan. Onlangs stuurde iemand mij: 'Eikes, schaamt gij u niet? Hoe loop jij er nu bij? Je bent een schande voor ons allemaal.' Daarna verwijderde hij de match meteen. Dat kwam wel hard binnen. Je kan mij ook gewoon negeren en mij geen kwetsende berichten sturen.”

Trollaccounts aan het werk

Het narratief bij Tinder blijft steevast dat ze alle klachten serieus moeten nemen. Maar accounts blokkeren van mensen die vervolgens hun genderidentiteit uitgebreid moeten verdedigen voor ze terug toegang krijgen tot de app is problematisch, vindt Ines: “Tinder legt de verantwoordelijkheid bij de gebruiker zelf, terwijl zij net als bedrijf zelf zouden moeten garanderen dat inclusie werkbaar is op de app. Ze zeggen wel dat als je het op je profiel aangeeft, ze daar rekening mee houden. Toch weerhoudt het hen er niet van om mensen zonder uitleg te blokkeren.”

Bovendien zouden transgender en niet-binaire mensen niet verplicht moeten worden om dat op hun profiel te zetten, stelt Ines, omdat het uiteindelijk een heel persoonlijke keuze is: “Tinder zou eerst moeten kijken naar wie mensen rapporteert. Ik vermoed dat er veel trollaccounts aan het werk zijn. Is hun woord meer waard dan dat van gebruikers die al vijf jaar op de app actief zijn? Blijkbaar wel.”

Volgens Ines moet het rapporteringsproces strenger gemaakt worden: “Dat zou al een eerste stap in de goede richting zijn. Accounts rapporteren gaat momenteel veel te vlot. Anders gaan transgender en niet-binaire personen al uit de boot blijven vallen nog voor ze met mensen kunnen afspreken.”

ZIZO confronteerde Tinder met de vragen die de mensen in dit stuk stelden. Wij kregen geen antwoord.