Voor wie zijn kennis van de LGBT+-geschiedenis nog even moet opfrissen: de Stonewall Inn was - en is nog steeds - een homobar in New York. In de jaren zestig viel de politie er voortdurend binnen en de bezoekers moesten pesterijen en geweldpleging ondergaan. Maar dat bleven ze niet pikken. Na een zoveelste inval besloten de klanten terug te vechten.

De opstand ontaardde in rellen die enkele dagen duurden en voor altijd de geschiedenis zouden veranderen. Een jaar later kwamen duizenden holebi’s en trans personen op straat om de rellen te herdenken en om voor zichzelf op te komen. De LGBT+-beweging was geboren.

“Ik moet eerlijk bekennen dat ik ook lang in het ongewisse ben gebleven”, steekt regisseur Lieven Debrauwer van wal. “Ik ging weleens naar de Pride, maar wist niet hoe die beweging ontstaan was. Maar het is een belangrijk stukje geschiedenis dat we allemaal moeten kennen. Intussen weten meer mensen hoe de vork in de steel zit. Stonewall was het afgelopen jaar het thema van veel prides wereldwijd, omdat de rellen precies vijftig jaar geleden plaatsvonden.

Authentieke weergave

Een theaterstuk schrijven over zo’n delicaat onderwerp met zo’n lange geschiedenis, dat doe je niet zomaar.
Sam: “Ik heb een jaar aan dit stuk gewerkt en me echt verdiept in die materie. Voortdurend bijgeschaafd ook, omdat ik maar dingen bleef bijleren die belangrijk waren voor het verhaal. Het hele verhaal vertellen kan nooit, dan moet er tachtig man op dat podium staan. Maar ik denk dat we er wel in geslaagd zijn om alle conflicten van die tijd op een authentieke manier weer te geven in de drie personages.”

Vertel eens iets over die drie personages.
Yves: “Ik speel Fiora, een grofgebekte travestiet. In die tijd was het verboden om als man in vrouwenkleren in het openbaar te verschijnen, maar daar laat Fiora zich niet door tegenhouden. Ze valt graag op, maar is wel een warme, oprechte vrouw die begaan is met anderen, ook al is de manier waarop niet altijd even tactvol of subtiel.”

Pieter: “Mijn personage David is een homoseksuele dertiger, een echte yuppie die bang is om zijn job te verliezen als hij uit de kast komt. Als hij Jonathan in huis neemt, met wie hij een kortstondige romance heeft gehad, wordt hij plots met zichzelf geconfronteerd. Hij worstelt met zichzelf. De oprechtheid waarmee Fiora haar leven leidt, is voor hem een doorn in het oog. Het is geen vrolijk personage, maar wel interessant om te spelen.

Kalifa: “Ik speel Jonathan, die door zijn ouders aan de deur is gezet omwille van zijn seksuele geaardheid. Hij trekt bij David in en wordt algauw op sleeptouw genomen door Fiora. Het is een leuk personage om te spelen, omdat je hem ziet evolueren van een timide jongen naar iemand die een eigen mening vormt en op den duur zelfs getemperd moet worden.”

Aanvankelijk kwam geen enkele zwarte acteur auditie doen voor het personage Jonathan - Lieven

Representation matters

Was het belangrijk om een zwarte acteur in het stuk te hebben?
Lieven: “Absoluut. Enkele jaren geleden kwam de film ‘Stonewall’ uit, die zich ook afspeelt tegen de achtergrond van de rellen. Alle hoofdpersonages in die film zijn wit, en daar is - terecht - kritiek op gekomen.

Wij zaten alleen met het probleem dat er geen enkele zwarte acteur auditie kwam doen voor het personage Jonathan. “Kunnen we van Jonathan geen personage met een andere etniciteit maken”, vroeg ik aan Sam. Maar hij stond erop dat het een zwarte acteur zou zijn. Het waren namelijkj vooral de latino’s en Afro-Amerikanen die in 1969 op de barricades zijn gaan staan. Toen heb ik Kalifa gebeld, die ik nog had onthouden van een vorige auditie.”

De Stonewall-rellen waren het begin van de pridebeweging. Toch zijn er ook binnen de LGBT+-community voor- en tegenstanders van prides.
Pieter: “Dat heeft volgens mij te maken met gendernormatief denken. Ik wil geen namen noemen, maar als je als bekende homo zegt dat je geen boodschap hebt aan de Pride en dat die mensen zich belachelijk maken, dan gaat mijn haar rechtop staan. Want jij kunt nu met je echtgenoot genieten van je huisje, tuintje en boompje omdat die mensen vijftig jaar geleden de kastanjes voor jou uit het vuur hebben gehaald.”

Yves: “Je hoort die vraag wel vaker, of prides of stukken als ‘F!ERce’ nog nodig zijn. Ja, natuurlijk zijn die nog nodig, want elke dag zijn er nog gevallen van discriminatie of gaybashing. Zo lang LGBT’s niet algemeen aanvaard worden, zal het nodig blijven om te strijden voor gelijke rechten.”

Kalifa: “Dat geldt trouwens niet alleen voor LGBT’s, maar ook voor mensen met een andere huidskleur. Ik vind het triestig dat Sam en Lieven anno 2019 het zo moeilijk hadden om een zwarte acteur te vinden. Wij zijn ondervertegenwoordigd in de media. Begin dit jaar was ik aanwezig bij de zaalshow van ’30 Jaar VTM’. Er zaten 1.500 mensen in die zaal, en ik was de enige met een donkere huidskleur. Dat is geen realistische weergave van onze moderne maatschappij.”

Jij kunt nu met je echtgenoot genieten van je huisje, tuintje en boompje omdat die mensen vijftig jaar geleden de kastanjes voor jou uit het vuur hebben gehaald - Pieter

Zijn we als maatschappij opnieuw minder tolerant geworden dan enkele jaren geleden?
Kalifa: “Het politiek klimaat is niet bepaald gunstig voor minderheden. Als politici uitspraken doen als ‘We gaan de vreemdelingen opkuisen’ of ‘Waarom moeten mannen zich per se als vrouw verkleden’, dan denkt de man in de straat dat hij ook zo’n dingen kan zeggen.

Lieven: “In Hollywood zijn er zoveel acteurs die nog in de kast zitten omdat ze bang zijn voor hun carrière.”

Pieter: “Ook in Vlaanderen is dat het geval, hoor. Weet je, als een hetero overtuigend een homo speelt, krijgt hij daar lof en awards voor. Maar een homo die een hetero speelt, die krijgt vooral shit over zich heen. Blijkbaar vragen veel mensen zich toch af wat zo’n acteur allemaal uitspookt in zijn persoonlijk leven, terwijl ze dat bij hetero acteurs minder doen.”

Bruisende gay scene

‘F!ERce’ opent in Mechelen, een stad die niet bepaald bekend staat om haar bruisende gay scene.
Yves: “Mechelen is nochtans een open en positieve stad, maar over homoseksualiteit wordt hier maar weinig gesproken. Mechelen heeft ocharme één homocafé, ergens op een zolder, en het is maar een avond per week open.

Daarom vond ik het zo belangrijk dat ‘F!ERce’ in theater M in première zou gaan. Voor of na elke voorstelling in Mechelen zal er ook een randactiviteit worden georganiseerd samen met HuisvandeMens: lezingen, workshops en infosessies. Op die manier hopen we het onderwerp bespreekbaar te maken en gelijkgestemde zielen met elkaar in contact te brengen.

Er wordt binnen onze community minder gestreden dan vroeger, terwijl dat nog wel nodig is - Sam

Is dat het doel van ‘F!ERce’, mensen informeren over het onderwerp?
Sam: “Ik wil zeker niet beleren, dan was ik beter leerkracht geworden. Ik wil eerder inspireren. Er wordt binnen onze community minder gestreden dan vroeger, terwijl dat nog wel nodig is. Dit stuk schrijven is mijn manier om mee te strijden voor onze rechten.”

Yves: “Ook al heeft Sam niet per se de bedoeling om het publiek iets bij te leren, toch denk ik dat ‘F!ERce’ een perfect stuk is om aan leerlingen uit het middelbaar te laten zien, ze zouden daar baat bij hebben.”

Pieter: “Televisie, theater en literatuur zijn goeie kanalen om mensen op een verteerbare manier wat geschiedenis bij te brengen. Ik denk dat veel mensen wel iets over Leonardo Da Vinci weten sinds het succes van ‘De Da Vinci Code’. Hopelijk kunnen wij dat met ‘F!ERce’ ook teweegbrengen. Ben je komen kijken en heb je niets onthouden? Dan heb je je tenminste geamuseerd. Heb je je geamuseerd én heb je iets opgestoken? Des te beter. Het kost evenveel.” (lacht)

‘F!ERce’ gaat op 10 oktober in première in theater M in Mechelen. Van 1 t.e.m. 3 november is de voorstelling te zien in het Fakkeltheater in Antwerpen. Alle informatie over het theaterstuk en de randactiviteiten vind je op www.ikbenfier.be