“Als ik aan religie denk, denk ik aan het woord religare, verbinden,” steekt Rik Beckers van wal. “Religie heeft de functie mensen te verbinden en plaatst de hele persoon, in al zijn aspecten en in heel zijn bestaan, op de voorgrond. In verband met seksuele oriëntatie heeft religare niet alleen te maken met het respect voor de persoon, maar ook met erkenning van en waardering voor de seksuele geaardheid van ieder mens.”

De grote spreidstand in de religies

Voor Rik Beckers is het dan al lang een uitgemaakte zaak: “Als gelovige denk ik dat we geschapen zijn naar Gods beeld en gelijkenis, verbonden met andere mensen. Ik denk dat God wenst dat we zijn wie we zijn, met de seksuele geaardheid die ons meegegeven is. Als mijn oriëntatie zo is dat ik georiënteerd ben op personen van hetzelfde geslacht, dan is dat goed.”

“In de kerken van verschillende geloofsovertuigingen is er vaak een moeilijke verhouding tussen religie en seksuele oriëntatie en genderidentiteit. Tussen het ideaal en het concrete leven van mensen is vaak een groot verschil. In de kerkelijk georganiseerde religies rijdt men nogal eens met de rem op. In verband met seksuele oriëntatie en genderidentiteit denkt en spreekt men te vaak uitsluitend over man-vrouw. De diversiteit komt te weinig aan bod of men kan er moeilijk mee omgaan.”

Voorzichtige evolutie in de katholieke kerk

Als katholiek priester is Rik Beckers natuurlijk het meest vertrouwd met de Rooms-Katholieke Kerk. “Het officiële standpunt was: je mag het zijn, maar je mag het niet beleven, wat natuurlijk ook een groot verschil is en bovendien niet realistisch is. Ik merk wel dat er in het spreken een kleine evolutie is in positieve zin. Het is niet meer zo veroordelend als in het verleden. De paus heeft zelfs letterlijk de woorden gebruikt: ‘Wie ben ik om hen te veroordelen?’.” 

“Bij bisschoppen in ons land zoals bisschop Bonny en kardinaal De Kesel is er een evolutie in het denken, onder andere over het aanvaarden van een zegening van holebirelaties. Je kan niet verwachten dat het kerkelijk huwelijk zal worden opengesteld, maar ik vind het heel waardevol als een zegening zou kunnen. Met onze groep van Holebipastores zijn we regelmatig voorgegaan in vieringen met zegening van holebikoppels. Voor holebikoppels die dat belangrijk vinden, is dat een steun.”

Grotere openheid aan de basis

Hoe kijkt Rik Beckers naar die grotere openheid in de Kerk voor holebi’s en transgenders? “Voor mij moet het verder gaan dan respecteren, niet-veroordelen. Het moet aanvaarden en erkennen zijn van het anders-zijn, van de seksuele geaardheid. In die zin moeten de geesten in de religies nog rijpen.  De evolutie binnen de Kerk is niet zo snel als op maatschappelijk vlak. Ik weet natuurlijk ook dat er op het vlak van aanvaarding van holebi’s en transgenders in de maatschappij nog werk aan de winkel is.”

Er is nog een evolutie nodig in de geesten van mensen en hun gedragingen

Bij de katholieke kerk is er niet alleen de kloof tussen het ideaal en de praktijk, maar ook tussen de hiërarchie en de basis. “Wanneer gelovige holebi’s en transgenders zich aansluiten bij een geloofsgemeenschap en daar actief zijn, is daar meestal wel sprake van openheid en aanvaarding.  En dat staat ook in schril contrast met het officiële standpunt van de Kerk.” 

Al zijn er ook stromingen van conservatieve katholieken. “Ja, zoals die er ook maatschappelijk zijn. Je ziet dat bijvoorbeeld bij een homokoppel dat hand in hand loopt. Dan worden ze nageroepen. Er is de gaybashing. Er is dus nog een evolutie nodig in de geesten van mensen en hun gedragingen.”

Het verenigen van gelovige holebi’s 

Bij de start van de Holebipastores, rond 1980, was ook deze vereniging een deel van de emancipatiestrijd. Hoewel Rik Beckers er toen nog niet bij was, weet hij wel te vertellen: “Het kaderde in de geest van de tijd dat er actie moest zijn voor acceptatie en gelijke rechten. In de geschiedenis van de holebibeweging zijn de groepen die opgericht werden rond seksuele oriëntatie en geloof, van zeer groot belang geweest in de evolutie van de aanvaarding van homoseksualiteit in onze maatschappij. Ze hebben eigenlijk pionierswerk gedaan en heel veel mensen opgevangen, ondersteund, begeleid. Het waren veilige havens om zich te kunnen uiten en lot- en tochtgenoten te vinden.”

Weinigen weten het wellicht, maar de Holebipastores nemen al meer dan twintig jaar het initiatief om naar aanleiding van de Pride een religieuze, oecumenische viering te houden. Rik Beckers geeft mee vorm aan deze vieringen “waar gelovige holebi’s welkom zijn, omdat we ook iets te vieren hebben.”

“Daarnaast zijn we een aantal jaren mee opgestapt in de Pride als een statement om ons te laten zien als gelovige holebi’s. Dat was heel gewoon, niets extravagants, maar wij liepen wel met de slogan ‘Gezegend de liefde van de holebi’s’. Een duidelijk statement dus: de liefde tussen holebi’s is ook een zegen, een weldaad voor mensen. Dat hebben we een paar jaar gedaan en het viel op in de media.”

Van actie naar zichtbaarheid

Gevraagd naar verschillen tussen oudere en jongere holebi’s en transgenders, zet Rik Beckers de actie voor acceptatie van enkele decennia geleden terug af tegenover de zichtbaarheid vandaag. “Seksuele diversiteit komt nu veel meer ter sprake. Het is bespreekbaar in de media en het is veel meer aanvaard. Jongeren vandaag hebben meer rolmodellen en dat helpt in hun strijd met het worstelen met hun seksuele geaardheid, want daarin denk ik dat ze niet verschillen van ouderen. Ook jongeren die vandaag hun seksualiteit ontdekken, hebben hun weg te gaan om zichzelf te aanvaarden en te beminnen zoals ze zijn.” 

“Het voordeel van jongeren is dat ze kunnen genieten van de strijd die ouderen geleverd hebben voor gelijke rechten. Ze kunnen er de vruchten van plukken. Ze worden vandaag met andere problemen geconfronteerd zoals pesten en gaybashing. Misschien komt dat juist meer voor omdat ze hun seksuele geaardheid uiten, wat ouderen minder deden. Ik zie dus wel een hele evolutie en veel pluspunten voor jongeren.”

Nood aan meer welzijn 

“Voor mij heeft zowel de maatschappij als de Kerk nog meer nood aan een open, onbevangen blik naar mensen toe. Ook zouden ze meer moeten opkomen voor duidelijke waarden en normen. Dat zijn op zich vrij gewone dingen, maar niet altijd makkelijk in de praktijk te brengen: respect voor het zijn en het anders-zijn van anderen, nood aan verbinding en solidariteit tussen mensen.” 

Ik vind dat die absoluut nodig zijn in een maatschappij die toch wel sterk individualistisch gekleurd is, waarin de selfiecultuur hoge toppen scheert

“Ik vind dat die absoluut nodig zijn in een maatschappij die toch wel sterk individualistisch gekleurd is, waarin de selfiecultuur hoge toppen scheert. Welzijn en welbevinden vragen toch meer aandacht. Er is al wel veel gerealiseerd, maar we weten ook dat de zelfmoordcijfers nog erg hoog liggen in de holebi- en transgendergemeenschap.”

“Welzijn heeft voor mij te maken met een hoop zaken: zorg, zorgdragend, omringen, verbinden, aanvaarden, eren, helpen, respecteren, helen, nabijheid, geborgenheid, tederheid. Een steentje bijdragen om dat in de praktijk te laten voelen aan andere mensen, aan elkaar, dat is toch enorm belangrijk om het welzijn te bevorderen. Het heeft voor mij met al die aspecten te maken. Focussen op verbinding met mensen, solidariteit…”

De aandacht van anderen, de kracht in jezelf

Niet dat hij begint te preken, maar je merkt dat een gepensioneerde priester zijn kazuifel toch niet helemaal aan de haak hangt. Dat valt nog meer op als ik Rik Beckers vraag waar mensen steun kunnen vinden of kracht putten als ze worden geconfronteerd met uitdagingen.

“Voor mij is het een dubbele beweging. De eerste beweging vertrekt vanuit het evangelie. Als je kijkt hoe Jezus met mensen omgaat: ziet hij iemand langs de weg, dan houdt hij halt. Hij loopt niet voorbij, maar spreekt die aan, roept die bij naam. Mensen die buiten de maatschappij gezet werden en de moed hadden de grens te doorbreken, melaatsen met name. Toch gaan ze naar Jezus en hij laat dat toe. Meer nog, hij raakt hen aan. Letterlijk, figuurlijk… Een nabijheid voelen van andere mensen, maar hij raakt hen ook door zijn manier van handelen. Vanuit kerkelijke middens en de maatschappij moeten we aandacht hebben voor mensen die hulp nodig hebben.”

Geloof in jezelf, in de kracht die in jou aanwezig is

“De tweede beweging vertrekt vanuit jezelf. Zoek verbinding, zoek lot- of tochtgenoten. Trek je op aan rolmodellen, laat je daardoor raken, inspireren, om je eigen weg te zoeken. Oriënteer je naar holebi- en transgendergroepen of samenkomsten die ook ondersteunend zijn. Geloof in jezelf, in de kracht die in jou aanwezig is. Dat is een beweging vanuit jezelf naar de anderen toe. Dat kan bevrijdend zijn, maar er is ook moed voor nodig en er moet een mate van vertrouwen en veiligheid zijn.”

“Dus het is een dubbele beweging waar je voor elkaar iets kan betekenen. Dat maakt ontmoeten mogelijk, dus los van elk moeten. Dan kan het groeien in verbondenheid tot stand komen. Gelovigen kunnen Christus daarin zien als het ultieme rolmodel en hij kan ook een spiegel voorhouden.”

De bevrijdende weg van Rik

Op een moment dat Rik Beckers op de drempel van zijn zeventiger jaren staat, vertrouwt hij ons een persoonlijke terugblik toe. “Als ik naar mezelf kijk, weet ik wel dat ik een tijd geworsteld heb met mijn seksuele geaardheid. Door mij te informeren naar mogelijkheden, is bij mij het idee gegroeid om initiatief te nemen en contact te zoeken met de Holebipastores. Dat was een heel proces, maar toen voelde dat bevrijdend en deugddoend. Het maakte mij meer weerbaar en gaf me veerkracht. Zo ben ik me meer en meer in de groep gaan engageren.”

“Hoe combineer je priester-zijn en homo-zijn? Het is een proces van zelfaanvaarding. Met positief resultaat, want naarmate ik mezelf meer oké vind, is er een invloed op mijn functioneren, op mijn functioneren binnen het pastoraal werk. Zoals in de bijbel staat: ‘Bemin je naaste zoals jezelf’. Dat tweede is dikwijls moeilijker dan het eerste, maar vanuit het tweede kan dat eerste ook beter. Dus van jezelf houden zoals ge zijt. Niet alleen met je mogelijkheden, maar ook met je beperktheden en ook met jouw seksuele geaardheid. Het is één.”