Ik zit aan een tafeltje in Joe’s Pub, door 'Rolling Stone' uitgeroepen tot een van de tien beste clubs van Manhattan en de plaats waar zowel Amy Winehouse als Adele hun Amerikaanse concertdebuut maakten. Het publiek is doodstil, barst dan weer in lachen uit, zingt mee, of houdt zijn adem in. Sven Ratzke staat op het podium in een door Thierry Mugler geïnspireerde, paarse onesie en draagt laarzen met vleugels. Een briesend volbloed renpaard en Le Petit Prince in één lijf.

Nummers van David Bowie en eigen werk wisselen elkaar af. Hij raast, wordt dan weer ingetogen, verleidt, is grappig, zingt, danst en vertelt. De ene emotie tuimelt over de andere heen en na afloop vraag je je af waar je net bent geweest. “I shut my eyes and all the world drops dead. I lift my lids and all is born again. I think I made you up inside my head.” De quote van Sylvia Plath, geciteerd in het albumboekje van zijn nieuwe plaat, had niet accurater kunnen zijn.

De dag na de show wacht hij me op in zijn favoriete koffiebar en gaan we met onze beker naar een van de volkstuinen aan Avenue A waar we op een  gammele bank zitten in het groen. Een kleine oase, weg van alle drukte van de stad.

I’m the Rock ’n’ Roll sand man blowing stardust deep inside your mind

Waarom Bowie?

Sven Ratzke: “Omdat ik hem een geweldige componist en schrijver vind. Ik zie zijn werk als een toneelstuk of een stuk literatuur waar ik mijn eigen vorm aan geef door er dingen van mezelf aan toe te voegen. Ik wilde een personage neerzetten dat is gerelateerd aan Ziggy Stardust. Een tijdsreiziger die als in een LSD-trip de aarde bezoekt; hij gaat naar Londen, naar LA, New York, de plaatsen die voor Bowie belangrijk waren. Ik ben heel dankbaar dat hij me  de  toestemming gaf zijn muziek te gebruiken en die van een eigen interpretatie te voorzien. Ik heb geen interesse in het vertellen van een biografie, dus zijn het niet zomaar covers. Het is storytelling.”

Geen grenzen

Absurde en onwerkelijke verhalen zijn ondertussen je handelsmerk geworden.
 
“Ik wil mensen meenemen naar een andere wereld. Ik wil verbazen, ontroeren en verleiden. Door verhalen, door muziek. Het is theater en al mijn shows spelen zich af in een absurdistische droomwereld. Verhalen en eigen nummers die het geheel mee helpen dragen. Er zijn letterlijk geen grenzen aan het vertellen van een verhaal. In Duitsland gebruiken ze het mooie woord Kopfkino. De film die zich afspeelt in je hoofd. Ik ben opgegroeid met de Duitse hoorspelen. Toen ik tien was hoorde ik 'Lord of the Rings' op de radio. Elke zaterdag één aflevering, gemaakt met geweldige acteurs, geluidscollages en gecomponeerde muziek. Waanzinnig fascinerend. Zoiets doet veel met je verbeelding.”

In elke voorstelling kies je voor sterke personages. Tot waar gaat de identificatie?

“In elk personage herken ik mezelf. Je kan het bekijken als een traject waar je door verschillende fases reist. Je start met Brecht en gaat zo naar de jaren 60, naar de 'Hedwig and the Angy Inch'-voorstelling. Hedwig was geïnspireerd door Bowie, dus maakt dat de stap naar Starman heel logisch. In 'Homme Fatale' krijg ik bezoek van Mefisto die me door nummers van Reed, Bowie, Iggy Pop, ... laat kennismaken met fatale mannen. Alle shows volgen elkaar  als  het  ware op en alle personages, hoewel ze zijn gebaseerd op echte figuren, komen voor het grootste deel voort uit mezelf. Op een bepaald moment in de voorstellingen word ik gewoon weer Sven Ratzke.”

In mijn werk lopen de geslachten in elkaar over. In alles wat ik doe is er ambiguïteit

Hedwig was een Duitse transgender zangeres, Bowie speelde met androgynie. Vanwaar die voorkeur?

“Ik hou van de transformatie en de mogelijkheden die het biedt als entertainer. Als vrouw zijn mijn mogelijkheden helemaal anders dan als man. Journalisten vragen me dikwijls of ik van jongs af aan al aan drag deed. Ik zei altijd nee, maar onlangs had ik een herinnering uit mijn kindertijd. Met carnaval moest je altijd verkleed naar school komen. Jongens verkleedden zich als ridder of prins, maar ik kwam als diva. We woonden toen op het platteland en ik moest met de bus naar het station en dan te voet naar school. Ik herinner me die hakken, pruik en lippenstift weer. Ik was niet verlegen, want ik wist hoe ik eruit wilde zien.

"Op de een of andere manier  heb  ik altijd geweten dat als ik in theater zou gaan, ik het in de grootste transformatie zou doen. Als vrouw.”

Bekend zijn is een beetje eng

Je nieuwe show heet 'Homme Fatale', met een extra ‘e’.

“In mijn werk lopen de geslachten in elkaar over. In alles wat ik doe is er ambiguïteit. Is het een man, een vrouw? Wacht hij of zij op een man of op een vrouw? Ik doe niet aan grenzen, alle opties staan open. Ik beschouw mezelf graag als een tussenwezen.”

Zijn je voorstellingen politieke statements?

“Ik blijk dit onbewust te doen. Mijn moeder zegt vaak dat ik de zeitgeist heel erg aanvoel en ik zal haar gelijk moeten geven. 'Homme Fatale' gaat bijvoorbeeld over fatale mannen en een maand na de première startte de #metoo-beweging. De show is echter geen bewust politiek statement. 'Homme Fatale' gaat over mannen en vrouwen in al hun facetten.

“Met 'Hedwig' wilde ik dan weer een universeel thema neerzetten: het zoeken naar je andere helft. Hedwig is geen  man en geen vrouw. Hedwig zit er tussenin. Dat roept veel vragen op en voor sommige mensen is dat verwarrend, voor anderen een warm bad. Hedwig hoort nergens thuis, heeft geen label. Ik relateer hier graag aan. Maar om op je vraag terug te komen, nee, ik doe niet bewust aan politiek. Daarom spreek ik hier in New York in mijn shows ook niet over president Trump, ook al maak  ik een paar referenties. Een beetje zoals je ook de naam Voldemort niet uitspreekt.”

Als ik door een bos wandel, is er altijd wel iemand die achter een boom vandaan komt en ‘Hi Sven!’ roept

Je bent ondertussen een bekend figuur. Hoe ga je daarmee om?

“Ik ben geïnteresseerd in faam en wat dat met je doet, maar ik heb het pas sinds kort leren aanvaarden. Ook al vind ik het nog steeds een beetje eng. Als ik door een bos wandel, is er altijd wel iemand die achter een boom vandaan komt en ‘Hi Sven!’ roept. Of ik word aangesproken in de sauna. Naakt.

“Sinds een jaar laat ik de bekendheid echter toe omdat ik het belangrijk vind er ook naast het podium voor mijn publiek te zijn. Daarvoor was ik heel afhoudend. Ik besef echter dat er mensen zijn die al jarenlang naar mijn shows komen en dat ik die energie ook moet teruggeven. Zowel op het podium als daarnaast. Dat maakt het menselijk. Het is wel altijd mijn bedoeling geweest om goed te zijn. Mocht bekendheid mijn hoofddoel zijn dan had ik andere keuzes gemaakt. Zoals televisie.

“Niettemin blijft het een fascinerend concept en het is zowel inspirerend als confronterend te zien hoe mensen littekens kunnen overhouden aan faam. Hoe zeker en onzeker het je kan maken. Je staat voor een volle enthousiaste zaal, maar je herinnert je die ene persoon die de voorstelling haat. Het is een vreemd beroep.”

Sympathiek maar schaamteloos

Geen enkele show is dezelfde heb ik me laten vertellen.

“Ik geef mezelf de vrijheid tot improvisatie. Mensen gaan naar een personage kijken met een verleden,  heden en toekomst. Dat zorgt ervoor dat elke voorstelling anders is. Ik maak notities en probeer dingen uit terwijl ik perform. Ondertussen ben ik al bijna twintig jaar aan het werk en ik word steeds overtuigender in hoe ik mezelf moet presenteren. Hoe ik persoonlijke dingen moet doseren, hoe ik vanuit een personage terug tot mezelf kom. De rode pruik  die ik oorspronkelijk droeg in Starman, heb ik na twee weken weggelaten. Het personage was sterk genoeg en maakte de imitatie overbodig.”

In je shows ben je zeer expliciet, ook seksueel. Ik kan me voorstellen dat het publiek niet altijd even open-minded is.

“De meeste mensen zijn rechtlijnig en de groep mensen die breed denken, is best wel klein. Soms zie ik iemand in het publiek zitten met gekruiste armen en opgetrokken wenkbrauwen, zichzelf inhoudend om niet ‘Homo!’ te roepen. Kijk, als ik die mens kan overtuigen mee te gaan in mijn verhaal, dan heb ik iets moois bereikt. Ik wil een energie overbrengen die vrij is van angst. Sympathiek maar toch  schaamteloos. Ik probeer iedereen een zijweg te laten zien. Soms hobbelig en vol stenen, maar ik probeer hen te verleiden om met me mee te gaan naar de niet-betreden paden.

“Ik wil graag ooit een eigen interpretatie maken van 'The Rocky Horror Picture Show'.  Die show was zo over the top en zo extreem voor die tijd: schaamhaar, mannen in jurken, interseksualiteit, ... Alles is zo braaf tegenwoordig, dus wil ik testen of ik het kan maken met dezelfde rauwheid, zonder te moeten polijsten want dan heb ik geen interesse meer. Ik doe niet aan begrenzing dus doe ik alles zelf. Dat is hard werken, maar het voordeel is dat ik de vrijheid heb in wat ik doe. Want ik ben natuurlijk rebels en ik wil kijken hoe ver ik kan gaan.”

Sven Ratzke treedt nog t.e.m. 16 ferbuari op met Saint Amour 2019.
Meer info: www.begeerte.be