Welzijnsbeleid in Vlaanderen en gevolgen voor LGBTI+-personen
Het regeerakkoord van de Vlaamse regering 2019-2024 is het eerste regeerakkoord dat aandacht aan het welzijn van holebi’s, transgender en intersekse personen schenkt. De regering wil voor “een sterke beleidsmatige en financiële verankering van de LGBTQI+-gemeenschap binnen het brede welzijnsbeleid” zorgen. Toch kondigde Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) grote besparingen op welzijn aan. Thomas Jans, beleidsmedewerker welzijn bij çavaria, vertelt over de gevolgen voor de LGBTI+-gemeenschap.
Het regeerakkoord ziet de LGBTQI+-gemeenschap voor het eerst als een specifieke doelgroep als het over welzijnsbeleid gaat. Was dat nodig?
“Dat die zin in het regeerakkoord staat, geeft aan dat er heel wat werk is. Çavaria vraagt al langer om personen die LGBTI zijn als specifieke doelgroep te benaderen op het gebied van welzijn. In de veertig jaar dat çavaria bestaat, is er veel veranderd voor de LGBTQI+-gemeenschap. Ons land staat al behoorlijk ver op het vlak van wetgeving en ook de maatschappelijke aanvaarding is in die periode geëvolueerd. Toch is er nog werk nodig als het om welzijn gaat, kijk maar naar de suïcidecijfers. Die zijn bij holebi’s en transgender personen een stuk hoger als je ze vergelijkt met de algemene cijfers. Nu komt het er op aan om die wetten te realiseren: dat ze bestaan, is een ding, maar ze omzetten in de praktijk blijft noodzakelijk. Onderwijs, de werkvloer, geweld en discriminatie blijven aandachtspunten want ook die thema’s hebben een invloed op het welzijn van mensen.”
Wat betekent welzijn voor çavaria?
“Welzijn is voor ons iets breed en raakt verschillende aspecten van het leven. De suïcidecijfers verlagen is zeker een werkpunt, maar dat is niet het enige dat çavaria doet. Voor ons is het belangrijk dat mensen zich goed voelen en hun volle potentieel bereiken en zo ook een bijdrage kunnen leveren aan de samenleving.”
Een “sterke beleidsmatige en financiële verankering” is nogal een vage uitdrukking. Hoe interpreteer jij het?
“Volgens mij wil de overheid hiermee zeggen dat ze bereid is tot een structurele samenwerking tussen çavaria en de regering. Het kabinet van de minister van Welzijn is intussen gevormd, wat betekent dat we met hen gaan samenzitten om te bespreken hoe die samenwerking er zal uitzien. Çavaria heeft op het gebied van welzijn al samengewerkt met de overheid. Zo krijgt Lumi, onze info- en opvanglijn, subsidies van de overheid.
Daarnaast zijn er ook al een aantal projecten gerealiseerd, zoals het project rond ouderen in woonzorgcentra. Ook het project over suïcide, waarbij we de website van Lumi updaten met informatie over suïcidepreventie, was in samenwerking met de overheid. Toch is het niet de bedoeling dat de focus volledig naar welzijn verschuift. Het departement van Gelijke Kansen geeft çavaria subsidies en dat moet ook zo blijven. De samenwerking met andere departementen, waaronder Welzijn en Onderwijs, moeten daar bovenop komen. We moeten op alle aspecten inzetten, zodat mensen in elke situatie gelijke kansen krijgen.”
Hoe ziet çavaria die samenwerking met de Vlaamse overheid?
“Er zijn drie punten rond welzijn waar de overheid volgens ons aandacht aan moet besteden. Een eerste is onderzoek naar het fysieke en mentale welzijn van personen die LGBTI zijn. Zowel algemene- als gezondheidsenquêtes stellen te weinig vragen over de genderidentiteit en seksuele voorkeur van de bevraagden. Dat maakt conclusies trekken over evoluties op lange termijn onmogelijk. Die zijn, net als meer en specifieke onderzoeken, nodig om te weten waar beleid rond gevoerd moet worden.
Een tweede punt is preventieve werking. Çavaria streeft naar een genderinclusieve samenleving omdat LGBTI+-personen zich dan beter voelen. Op zijn beurt zorgt dat voor minder problemen met hun mentale gezondheid. Om zo’n genderinclusieve samenleving te bereiken, moet de overheid vooral inzetten op een veilige schoolomgeving, een inclusieve werkvloer en de directe sociale omgeving zoals familie en vrienden.
Een derde en laatste punt is hulpverlening, die aangepast moet zijn aan de specifieke behoeften van LGBTI+-personen. De algemene hulpverlening zet daar namelijk nog te weinig op in. Het is belangrijk dat de LGBTI+- gemeenschap bij hen terecht kan voor hun vragen over seksualiteit en genderidentiteit, maar ook met zaken die daar niet aan gerelateerd zijn zonder dat hun identiteit een probleem vormt. Ten slotte moeten organisaties die al wel inzetten op deze behoeftes verder worden ondersteund.”
Wouter Beke heeft aangekondigd dat de regering op welzijn zal moeten besparen. Welke gevolgen heeft dat voor de gemeenschap?
“Wij maken ons zorgen over die besparingen. Een aantal van onze partnerorganisaties zijn genoemd als organisaties die zullen moeten besparen, waaronder: Sensoa, het SAM (Steunpunt Mens en Samenleving), de CAW’s (Centrum Algemeen Welzijnswerk) en het VLESP (Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie). De besparingen op het VLESP zijn intussen al teruggedraaid, maar toch blijft het onduidelijk hoe de besparingen er uit zullen zien. Veel van die organisaties werken ook nauw samen en besparingen betekenen dat ze minder mogelijkheden hebben om mensen te helpen. Zeker voor de gemeenschap is dat gevaarlijk, omdat het al zo’n kwetsbare groep is op vlak van welzijn.”
Begin december organiseerde het Vlaamse middenveld de VuurWerk-campagne. Heeft çavaria die gesteund?
“Ja, op sociale media bracht çavaria verhalen die aantoonden waarom de getroffen organisaties belangrijk zijn. Zo zijn er ook collega’s op 5 december mee actie gaan voeren voor de VRT, waar een diverse representatie belangrijk is. Daarnaast hebben we ook iets rond de Vlaamse Ouderenraad gebracht. Ik weet niet zeker of VuurWerk een grote impact heeft gemaakt op de regering, maar het heeft wel getoond dat er een breed draagvlak is. Honderdduizenden Vlamingen waren bij de acties betrokken.”
Wat doet çavaria voor het welzijn van de gemeenschap?
“De holebi-, transgender- en interseksebeweging doet heel wat. Binnen çavaria hebben we Lumi, de opvang- en infolijn waar mensen met vragen over gender en seksualiteit terechtkunnen. De website hiervan doet aan suïcidepreventie, maar Lumi biedt ook een luisterend oor voor andere vragen. Daarnaast hebben we KliQ, dat vormingen over seksuele en genderidentiteit aan verschillende sectoren geeft om bijvoorbeeld een inclusieve werkvloer te creëren. Onlangs is KliQ met e-learning gestart, een platform waar mensen online de trainingen kunnen volgen.
Zoals ik eerder al zei, is welzijn in het onderwijs belangrijk. Çavaria wil daar bijvoorbeeld, samen met Wel Jong Niet Hetero, graag meer inzetten op GSA’s of gaystraight-alliances, dat is een groep leerlingen en leerkrachten die zich inzetten voor een inclusieve en veilige schoolomgeving. Onderzoek toont trouwens aan dat álle leerlingen zich beter in hun vel voelen dankzij dit initiatief.
Tot slot is çavaria de koepelorganisatie van de Vlaamse huizen, de provinciale koepels van LGBTQI+- verenigingen, en verenigingen die regelmatig activiteiten en onthaalmomenten organiseren. Zo heb je bijvoorbeeld de L-week van het Roze Huis in Antwerpen, waar tien dagen lang activiteiten voor lesbische, biseksuele, trans, queer en niet-binaire personen worden georganiseerd.”
Eigen verslaggeving