Vooroordelen zijn hardnekkig. Erg hardnekkig. Je zou denken dat je als reisjournalist na al die lockdowns een sprongetje maakt wanneer er je nog eens een persreis wordt aangeboden. Niet dus. Eerlijk is eerlijk: Ik reageerde lauwtjes toen HolidayPride, nota bene het enige LGBTI+ reisbureau dat ons land telt, een gay-cruise naar Kroatië voor ZIZO voorstelde.

Associaties alom…
Jonge en oude mannen in ontbloot bovenlijf, seks op elk dek, ongewenste aanrakingen, luidspreker met harde muziek, nachtelijke party’s en slapeloze nachten. 

“Nee, ik denk dat het niets voor mij is,” antwoordde ik stellig, steeds dichter de oude zak-leeftijd naderend. Reisorganisator Jimmy Pauwaert wist precies wat er gaande was. “Uhm, Geert, dit is geen la Demence-cruise,” reageerde hij grijnzend, goed wetende dat één van de weinige persreizen was die ik ooit voor ZIZO aan me liet voorbijgaan, net die cruise was.
Dat het een cruise was op een kleinere boot met een maximum van 33 deelnemers, klonk het.
“Allemaal gay?”
“Allemaal gay!”
“Pfffff”

Invloed van Italië en Oostenrijk

Dus kijken we wat gelaten naar het publiek dat die dag inscheept in de grote havenstad Zadar. Een voornamelijk internationaal publiek, zo blijkt. Belgen, Duitsers, Zwitsers en Fransosen met een gemiddelde leeftijd. De jongste, een Duits model, is er twintig. De eerstvolgende jongeman is dertig. De rest rond de veertig en vijftig.

Met een cruiseschip zie je elke dag een nieuwe (haven)stad of -dorp, beseffen we snel. Het is meteen de sterkte en zwakte van zo’n cruisereis. Zadar heeft enkele prachtige stranden, om het niet eens te hebben over het nationaal park Plitvice Meren en de Krka watervallen. Maar er is geen tijd om ze allemaal rustig te bezoeken. Idem voor onze tweede dag, waarop we naar het bekende Nationaal Park Kornati varen, een onbewoonde eilandengroep voor de kust van Dalmatië, ergens tussen Zadar en Sibenik. Het park, bekend voor zijn kliffen en rotsen, is enkel te bereiken per boot. Maar we kunnen er niet aanmeren, laat staan bezoeken of een hike organiseren. “Het is sowieso een kaal eiland zonder vegetatie, en het is bijna dertig graden,” sputtert reiscoördinatrice Zdenka tegen. Maar toch…

Elke dag meert de boot dus aan in een andere haven. Een cruise-reis is ook een luie reis, zo leer ik. Het is te zeggen: onderweg naar een nieuwe stad ben je overgeleverd aan de reis an sich. Lezen, zonnen, spelletjes spelen, elkaar leren kennen,… En niet te vergeten: de zo gegeerde ‘zwemstops’. Van de 33 toeristen op onze boot zijn de mensen die bij zo’n stop aan de baaien niét het water intrekken met duikbrillen en zwemvliezen, op één hand te tellen. De ene kan niet of amper zwemmen en schrikt van een open zee vol vissen, de andere slaakt kreetjes wanneer een teen het koude water raakt, en druipt (dramatisch) af. Kreeg het bijzonder zwaar te verduren op onze reis: de grijze, opblaasbare dolfijn. Ook op één hand te tellen: zij die het ding niét hebben gemolesteerd in een poging er op te blijven zitten. Dolfijnen zelf, zullen we pas de allerlaatste dag zien.

Los van die activiteiten zijn de haltes in steden echter eerder van korte duur. Al klaagt niemand. Dat heeft er mee te maken dat al die havensteden zo enorm verschillend zijn. En daar is de ligging van Kroatië verantwoordelijk voor. Aan de ene kant van de Adriatische Zee ligt Kroatië, aan de andere is dat Italië. Meer noordelijk landinwaarts ligt dan weer Oostenrijk. Dat de cultuur en architectuur in beiden landen van invloed zijn voor enkele Kroatisch kuststeden, mag duidelijk zijn. 

“Dat is maar normaal,” weet Zdenka. “Kroatië ligt in de overgangszone van het Middellandse Zeegebied, Centraal Europa en de Balkan.” Ze refereert naar de geschiedenis van Kroatië, het West-Romeinse en Byzantijnse Rijk, het christendom en de islam die elkaar hier troffen. En hoe elk eiland zijn eigen ontwikkeling doormaakte en meer aanleunt bij het ene of het andere toen de overdracht en communicatie tussen de eilanden geïsoleerder was.

Zo meren we op dag drie aan op het eiland Lošinj. Veel vegetatie en pijnbomen, merken we. En vanaf de eerste blik beseffen we waarom het zo druk bezocht wordt door Italianen. Tot 1797 behoorde het toe aan Venetië, en de Venetiaanse architectuur is overal aanwezig. Maar evenzeer drukte Oostenrijk hier zijn stempel toen in 1866 de Oostenrijkse aartshertig Karel Stefan hier zijn winterresidentie bouwde. 

Terwijl Lošinj slechts linkt naar Oostenrijk, lijken we op dag vijf wel in Oostenrijk te zijn gearriveerd. Op en rond de twaalf kilometer lange Lungomare, de knappe wandelpromenade langs de kust, staan heel wat negentiende eeuwse villa’s en grand hotels in neoklassieke en barokke architectuur. Sehr hübsch, denken we nadien, slurpend aan een Weense koffie met Sachertorte in Caffé Wagner, terwijl verderop de grandeur van hotel Mozart te zien is. 

Maar ook de keuken is divers. Of beter: een bont allegaartje van allerlei culturen. Variaties op goulash, schnitzel, Parmaham, Baklava en Turkse koffie. De culinaire avonturier kan hier niet anders dan de smaakpapillen uittesten en gissen naar waar al die bekende en minder bekende invloeden vandaan komen.
Maar of het nu de markante klokkentorens zijn in de oude binnestad van Rab (dag zeven), de olijfboomgaarden in Cres (dag vier) of het Romeinse Forum in Zadar (dag acht), de misshmash van culturen blijft een heerlijke ervaring.

Correct publiek

Kapitein Matteo Ercegouic (47) leidt het schip op een no-nonsense manier. Vastberaden. Standvastig. Bij momenten lijkt hij wat nors. Zijn personeel heeft niettemin respect voor de man. Correct en recht door zee, klinkt het bij hen. Wat hij van die uitgelaten bende vind op zijn cruiseboot, wil ik weten.

In zijn stuurhut staat een mariabeeldje vooraan, aan de muur hangt een zilveren Jezusfiguur aan een kruis. Zijn blik is tijdens het gesprek voortdurend gericht op de oceaan. Een knalgele walkie-talkie, indrukwekkend kompas en een waterpasser liggen even verderop, naast wat ik gemakkelijkheidshalve een technologisch dashboard noem. Hoe hard we varen? Hij wijst op een monitor waarop ‘engine speed’ en ‘1250’ staat. Ik doe geen moeite om de vraag opnieuw te stellen. “8,2 knopen,” zegt hij dan. Ik knik alsof de slimme journalist in me de vertaling naar kilometer per uur meteen heeft gelegd.

Twee jaar is het schip. Amper de luiers ontgroeid, kwam het in 2020 meteen in een zware coronastorm terecht. Dat eerste jaar werkte kapitien Mateo 13 weken, terwijl dat er normaal 27 zijn. De laatste maanden heeft hij elke dag gewerkt. “Gekukig maar”, zegt hij.
Een boot vol homo’s, hij is er naar eigen zeggen blij mee. “Dit is niet mijn eerst LBTQ cruise, dus ik kan vergelijken. Mijn ervaring is dat het telkens een heel correct en vriendelijk publiek is. Normale mensen ook, vinden we steeds. Tuurlijk wordt er al eens geflirt met een knap mannelijk bemanningslid, maar het is vaak speels en als er langs beiden kanten met humor mee wordt omgesprongen, is dat zelfs leuk.”

In de toekomst wil hij zelfs graag meer LGBTQ cruisereizen. “En ik denk ook dat dat gaat gebeuren. Er is vraag naar. Ook het personeel zou dat graag willen. Voor ons zijn dat net iets grappigere cruises.”
Er is eigenlijk amper verschil met een heteropubliek, klinkt het. Al is hij van mening dat daar meer gedronken en gefeest wordt.”
Nicola, zijn dertienjarige zoon die vaak meegaat op een cruise, is dezelfde mening toegedaan “Gays gaan vaak naar feestjes, merk ik. Soms is er ergens op het vasteland een feestje tot in de late uurtjes. De crew spreekt een uur met hen af omdat er altijd iemand moet aanwezig zijn om de veiligheid op de boot te garanderen en we moeten weten wanneer iemand terug op de boot wil. Dat tijdstip is belangrijk. En dat loopt soms mis. Maar in het algemeen merk ik dat een gay-cruise toch leuker is. Laatst hadden we een groep van hetero-jongeren die een cruise van twee weken hadden georganiseerd. (Trekt bedenkelijk gezicht.) Dat was minder geslaagd. Ze kwamen niet naar het ontbijt, hielden zich niet aan het afgesproken uur van thuiskomst, waren dronken en soms onbeschoft, en er was amper feedback.”

Zeeorgel

Onze voorlaatste dag: Zadar. Een eiland in het hart van de Adriatische Zee en de grootste metropool in noord-Dalmatië. Unesco Werelderfgoed, leren we. En dat wordt snel duidelijk. Met 80 000 inwoners is dit eiland heel wat groter dan de onze voorbije stops, maar hoewel de infrastructuur bij momenten erg modern en eigentijds is, valt op hoe de eeuwoude geschiedenis overal in verwerkt zit of opdoemt. Daarnaast investeerde de stad ook in nieuwe toeristische atracties. En zo kunnen de eeuwenoude St. Donatus-kerk en de St . Anastasia kathedraal ons minder beroeren dan Zadars Zeeorgel en de Zonnegroet. En we zijn lang niet de enige. Aan de kunstinstallatie Het Zeeorgel troepen bij zonsondergang honderden mensen samen. “Onze populairste bezienswaardigheid,” zegt onze gids, terwijl hij met gefronste wenkbrauwen een jonge vader gadeslaat die met zijn jonge dochtertje de laatste gladde marmeren trappen benadert die naar de zee leiden, en die deel uitmaken van het zeeorgel. Iedereen houdt zijn hart vast wanneer de golven tegen hen aankletsen. Afstand houden van de zee, sommeren omstaanders het duo. 

Het lijkt wel een rave party. Iedereen is in een feestroes, heeft een fles drank in de hand of geniet van de zon. Het enige wat nog ontbreekt is muziek. Met reden. Want er is muziek. Of toch iets wat er op lijkt. Op eerste zicht is er niets muzikaal te zien, maar de marmeren trappen die het zeeorgel van Zadar zijn, vormen een reuzegroot muziekinstrument. Onder de trappen zijn grote onderwaterbuizen aangebracht die, wanneer de golven er op inslaan, een mooi geluid creeëren van steeds andere akkoorden. “Een poging om onze wat saaie kustpromenade op te fleuren,” zegt de gids. “San Francisco heeft ook zo’n soortgelijk ding, maar het onze is beter.” Wanneer de zee de innige omhelzing met de grote vuurbol aan de horizon aangaat, wordt er geklapt en en gejuicht. Met elke centimeter dat de zon de zee inzakt, neemt de goede luim en de feestroes toe. Vooral ook omdat de grote cirkel van 22 meter die de Zonnegroet is, op het eind van de promenade, actief wordt en de verlichtingselementen worden aangezet. De volgens onze toeristische gids ‘mooiste zonsondergang ter wereld’ is begonnen.

Een zee van toeristen verdwijnt nadien druppelgewijs in de smalle steegjes van de charmante oude binnenstad vol restaurants, bars en cremeries. Gezelligheid troef. Op de overvolle terrasjes worden wijnflessen ontkrukt, ruikt het naar vis -het blijft een havenstad- en lopen obers de sloffen onder hun lijf. Met het eeuwenoude (architecturale) culturele erfgoed overal rondom je heen, vergaap je je als toerist aan een naar verluidt voor internationale toeristen nog vrij onbekende parel.

Het roze leven speelt zich enkel af op de boot. Waar we ook aanmeren; een plaatselijke LGBTI+ scène zien we nooit. Al denkt onze reiscoördinator op dag vier een oplossing te hebben gevonden om het overwegens mannenpubliek -op twee vrouwen na (die eindelijk ongegeneerd toploss kunen zonnebaden om het zondek)- te plezieren: museum of Apoxyomenos. “Je gaat ervan smullen,” zegt ze grijnzend. Het knappe museum is volledig gewijd aan onderwater-archeologie en dat ene beeld van de jonge, naakte atleet Apoxyomenos. In 1997 werd het ergens rond het eiland gevonden door de Belg René Wauters, op een diepte van 45 meter. Twee jaar later werd het verlost uit het zeebed waarin het zo’n tweeduizend jaar had gelegen.

Apoxyomenos is, voor de goede orde, een Griekse term van een zichzelf wassende atleet na de competie of strijd. Deze knaap zweet af met een zogenaamde strigil, een tool in de vorm van een hoefijzer. Noodzakelijk voordat je het bad in gaat, lezen we.
Het is het eerste en laatste museum op onze reis. Maar wel eentje van kwaliteit. Niet alleen de video over de restauratie als opgraving ervan, zijn erg knap. Ook de ruimten zijn modern en hip ingevuld, terwijl het in 2007 tentoongestelde bronzen beeld van 192cm grootte, met koperen lippen, mooi wordt geëtaleerd en voorzien van alle mogelijke weetjes.

Open blik

Een cruise-ervaring op een kleinere boot, is een eerder intieme ervaring. De boot is groot genoeg om je te verschuilen of terug te trekken, en wanneer je ergens aanmeert kan je je eigen weg gaan. Maar ’s avonds schuift je mee aan de grote tafels in het restaurant, waardoor je mensen leert kennen waar je misschien niet meteen de tafel zou delen. Onterecht ook, zo blijkt.

Je moet het dus doen met de mensen op de boot, maar niet iedereen op de cruise zoekt contact met elkaar. Ook ik niet. Redenen te over. Sociaal genoeg om met de meesten een gesprek aan te gaan, was snel duidelijk dat een Zwitserse veertiger geen contact zocht met mij. Een wat arrogante kop, iemand die duidelijk te kennen gaf te houden van een meer solitair bestaan. Aan de drie restauranttafels, waar iedereen bij elkaar zit, was net hij degene die afstandelijk bleek. Zijn aura was er eerder eentje van een loner.

Acht dagen lang hebben we geen contact, tot we bij het uitschepen kostenbesparend een taxi delen naar Split. Een uur lang praten we honderduit. Eerst aftastend, dan open en ongegeneerd. Het komt zelfs zover dat we de volgdende dag afspreken voor een koffie-gesprek dat uiteindelijk vijf uur zal duren. Onderwerp van gesprek: vooroordelen. De reden waarom hij mij niet aansprak was dezefde als waarom ik hem niet aansprak, een wat arrogante kop incluis. Het breekt het ijs. De hele LGBTI+ scène, met al zijn mooie en ook scherpe kantjes, wordt besproken en geëvalueerd. We blijken uiteindelijk kleine hartjes te hebben. En stevige vooroordelen. Ivo heet ie. Acht dagen lang meden we elkaar, nu praten we honderduit. Vijf uur na de eerst koffie gaan we ieder onze eigen weg, een wijze les geleerd: dat ik bij deze cruise vertrok vanuit vooroordelen, en me ook op de boot vasthield aan enkele daarvan, op weinig gebaseerd is. Proefondervindelijk gebleken. Rare wezens, wij mensen.

Holidaypride heeft nog enkele kajuiten ter beschikking op zijn cruise van deze zomer, vertrek 27 augustus. Prijs met de vlucht vanuit Brussel heen en terug , vanaf 1545 EUR per persoon, halfpension, excursies inbegrepen. Single reizigers kunnen ook een kajuit delen met een andere single reiziger zonder toeslag. Meer info vind je hier.