De meeste mensen geven het niet graag toe dat ze bevooroordeeld zijn of in stereotypen denken, zelfs niet aan zichzelf. Maar als je er wat aan wilt doen, moet je het eerst beseffen.

Smaken verschillen?

Het is niet ‘gewoon een voorkeur’ als je op voorhand zegt dat je geen interesse hebt om iemand te daten omwille van hun huidskleur, gewicht, lengte, opleiding... Het is geen toeval dat die ‘voorkeuren’ samenvallen met wat onze maatschappij naar voren schuift als ideaal, met name het plaatje van de hoger opgeleide, witte, grote, slanke/gespierde persoon van minstens gegoede middenklasse.

Enkel willen daten met iemand die voldoet aan een groot deel van die criteria vertrekt uit vooroordelen en die komen voor in de hele maatschappij, niet alleen in de LGBT+ gemeenschap. Het gaat ervan uit dat al wie die vakjes niet kan aftikken sowieso minder goed is, of dat er een soort rangorde van mensen te onderscheiden valt op basis van die criteria.

Schoonheid is een maakbaar iets geworden, waar het vroeger gewoon een toevallige samenloop van omstandigheden was

Maar waarom zou een groot iemand beter zijn dan een klein iemand? Of een gespierd iemand beter dan een mollig iemand? Of iemand met een masterdiploma beter dan iemand zonder?

Of iemand zonder handicap beter dan iemand met? We krijgen als LGBT+ gemeenschap allemaal te maken met vooroordelen omwille van onze seksuele geaardheid of genderidentiteit. Dat we daar zelf vooroordelen aan toevoegen voor anderen binnen onze gemeenschap is voor die anderen vaak des te pijnlijker. LGBT+ personen weten zelf maar al te goed hoe het voelt om met zulke dagelijkse vooroordelen om te gaan, dus zouden we zelf ook beter moeten doen en beter mogen verwachten van anderen.

Iedereen welkom?

Wie heeft nog nooit een vriend, vriendin of zichzelf horen zeggen dat hij of zij alleen op 'mannelijke mannen' valt? Van wie door de samenleving als man wordt gezien, wordt ook verwacht dat die zich ver houdt van alles wat als vrouwelijk wordt beschouwd. Zelfs iets kleins als nagellak wordt al vaak als not done geacht.

En wie heeft nog nooit een vriend, vriendin of zichzelf horen zeggen dat die vrouw op een holebifuif zo duidelijk hetero is, omdat ze make-up en een jurkje draagt? Want voor lesbische en bi-vrouwen zijn de regels dan weer iets anders en is 'te vrouwelijk' ook zelden goed. Vergeet niet dat mensen erop rekenen dat ze je seksualiteit kunnen inschatten puur op basis van je uiterlijk.

Als zelfs in de LGBT+ gemeenschap er zoveel verwachtingspatronen en vooroordelen bestaan die vertrekken van het puur binaire man-vrouw denken en er zo vaak opmerkingen worden gemaakt over mensen die zich ‘te vrouwelijk’ uitdrukken… Wat denk je dat dat doet met trans personen en met mensen met een vrouwelijke genderexpressie?

Oké, je mag wat zwaarder zijn, als je er dan maar wel voor zorgt dat je alle andere vakjes kunt aftikken

Ook racisme speelt een veel grotere rol dan witte mensen beseffen. Of het gaat om het ontwijken van wie niet wit is, of over het exotiseren van die mensen en hen herleiden tot een fantasie. Mensen met een handicap, dat is al helemaal taboe.

De meeste mensen willen ook geen partner die dikker is. Ja, de beergemeenschap bestaat, maar de bredere LGBT+ gemeenschap heeft een even sterke focus op slank en gespierd zijn als de rest van onze maatschappij. Bovendien gaat het in de beergemeenschap vaak ook om een focus op traditionele mannelijkheid. Het is alsof mensen maar één wild card hebben waarin hun partner mag afwijken van de vele criteria waaraan ze moeten voldoen. Oké, je mag wat zwaarder zijn, als je er dan maar wel voor zorgt dat je alle andere vakjes kunt aftikken.

Uiterlijke schoonheid

Uiteraard is het absurd om te denken dat zo goed als iedereen éénzelfde schoonheidsideaal aanhangt. Met alle variaties die we zien in menselijke lichamen is het hoogst onwaarschijnlijk dat iedereen hetzelfde type met witte huid, slanke of gespierde fysiek en Europese gelaatstrekken aantrekkelijk zou vinden. Witte mensen zijn een minderheid in de wereld, dus het is helemaal niet logisch. Tenzij je de bestaande machtsstructuren in rekening brengt.

Onze maatschappij is hard ingesteld op uiterlijke schoonheid en die schoonheid wordt steeds enger gedefinieerd. Schoonheid is een maakbaar iets geworden, waar het vroeger gewoon een toevallige samenloop van omstandigheden was. Tegenwoordig wordt het voorgesteld als een doel, waarbij je er alles aan moet doen om dat te behalen. Niet ‘mooi’ zijn, staat gelijk aan falen.

Ontelbaar veel mensen hongeren zichzelf hun hele leven uit, om alsnog nooit mager genoeg te zijn om te voldoen aan wat de maatschappij van hen wil

Mensen proberen hun huid te bleken om toch maar zo wit mogelijk te zijn. Ontelbaar veel mensen hongeren zichzelf hun hele leven uit, om alsnog nooit mager genoeg te zijn om te voldoen aan wat de maatschappij van hen wil. We spenderen uren in de fitness om toch maar dat wasbordje te krijgen. We waxen en epileren erop los. Beugels en hoektanden afvijlen, oren opereren om ze dichter bij het hoofd te zetten, maagoperaties, beenverlengingen om toch maar een beetje groter te zijn... De medische wereld doet enthousiast mee met het hele verhaal.

Maar waarom doen we dat eigenlijk allemaal? Sommigen beweren dat ze ‘gewoon gezond' willen zijn, maar als we er een beetje over nadenken,
weten we dat dat echt niet de insteek is om naar de fitness te gaan, laat staan voor alle andere dingen die we doen.

Het gaat erom aantrekkelijk te worden gevonden, maar als je zegt dat het is voor je gezondheid, komt dat uiteraard wat beter over.

Kunnen we niet beter dat hele schoonheidsideaal zelf in vraag stellen? Want waarom is het eigenlijk zo belangrijk dat we er allemaal hetzelfde zouden willen uitzien? Is het geen optie om jezelf en anderen gewoon graag te zien zoals we zijn? Want wat is dat zelfs, 'mooi' zijn? Wat maakt een korte, rechte neus mooier dan een groter, gebogen exemplaar? Waarom koppelen we een waardeoordeel aan schoonheid? Mensen zijn zoals ze zijn en het is niet omdat iemand mooi wordt bevonden, dat die beter is dan een ander.

Het belang van zichtbaarheid

Als je veel wordt blootgesteld aan een specifiek type persoon, dan begin je dat type vanzelf aantrekkelijker te vinden. Er zijn studies naar het mechanisme van het visuele dieet, zoals dat heet, die inhouden dat je voorkeuren kunnen wijzigen door blootstelling aan een specifieke variatie van beelden. Een simpel voorbeeld daarvan is dat als je een hele reeks glimlachende gezichten hebt gezien, een neutraal gezicht geïnterpreteerd zal worden als somber. Een gelijkaardig effect kan worden vastgesteld bij lichaamsvoorkeuren.

Bovendien wordt dat proces versterkt doordat onze maatschappij bepaalde kwaliteiten en status koppelt aan fysieke kenmerken. Dik zijn wordt gelijkgeschakeld met ongezond zijn en vaak worden dikke mensen ook weergegeven in de media alsof ze lui en dom zijn. Racisme zorgt ervoor dat mensen met kleur worden beschouwd als onbetrouwbaar en minderwaardig.

Als je veel wordt blootgesteld aan een specifiek type persoon, dan begin je dat type vanzelf aantrekkelijker te vinden

En als andersvaliden al eens in beeld komen, is het steevast op een infantiliserende manier. We worden gebombardeerd met foto's van gespierde mannen en slanke vrouwen, met overwegend dezelfde witte trekken, zonder beperkingen en dat 'programmeert' ons om alleen dat ideaalbeeld aantrekkelijk te vinden.

Ik heb de oefening gedaan voor mezelf door een tijdlang iedere dag op Tumblr een aantal blogs te volgen van mensen die niet voldoen aan het westerse schoonheidsideaal en al na een paar weken merkte ik dat mijn idee over wie ik aantrekkelijk vond en wie niet, merkbaar aan het verschuiven was.

Meer diversiteit en representatie zorgt ervoor dat we een minder beperkt beeld hebben van wat we fysiek aantrekkelijk vinden in andere mensen, maar naast je schoonheidsidealen zorgt het er ook voor dat je eraan went om verschillende soorten mensen te zien. Het zorgt ervoor dat we een positieve representatie herkennen van mensen in al hun vormen en maten en dat je afstapt van de vooroordelen die de media te vaak op indirecte wijze in stand houden.

Zo word je een goede bondgenoot

Luister naar wat mensen zeggen over de discriminatie die ze ondervinden en vooral: geloof hen. Er zijn talloze blogs geschreven en video's gemaakt
over hoe het leven is met een handicap, over racisme in de queergemeenschap, over fatshaming, enzoverder. Veel van die discriminaties uiten zich niet in de hele grote zaken, maar in de kleine gebaren die ervoor zorgen dat we ons niet welkom voelen. Als je niet tot de groep behoort die daar dagelijks mee geconfronteerd wordt, is het niet evident om het te zien.

Een kleine melding als ‘alle genders welkom’ of ‘rolstoeltoegankelijke locatie’ kan voor sommige mensen het verschil maken tussen wel of niet de moeite doen om ergens heen te gaan

Kleine gebaren kunnen in de omgekeerde richting ook een groot verschil maken. Ik denk aan het eeuwige ‘toilettenprobleem’: gewoon een bordje dat aangeeft dat de toiletten voor alle genders zijn, kan al een wereld van verschil maken. Kijk even na of je evenement wel plaats biedt voor iedereen - is de locatie bijvoorbeeld rolstoeltoegankelijk? Zijn de stoelen ruim en comfortabel? - en communiceer daar ook duidelijk over, zodat iedereen weet dat er aan hen is gedacht.

Een kleine melding als ‘alle genders welkom’ of ‘rolstoeltoegankelijke locatie’ kan voor sommige mensen het verschil maken tussen wel of niet de moeite doen om ergens heen te gaan. En als je een meer diverse opkomst hebt op je feestje, krijg je ook meer kansen om fijne mensen te leren kennen die je anders niet zou ontmoeten.

Op naar een diverse toekomst

Het in rekening brengen van al die verschillende elementen gaat daardoor ook veel makkelijker als je er met een diverse groep mensen over nadenkt.
Een groep witte cis-mannen zonder handicap zal veel meer moeite hebben met het bedenken van welke elementen er belangrijk zijn voor verschillende personen, dan een groep waarin diverse mensen vertegenwoordigd zijn.

We hebben al een hele weg afgelegd en vandaag de dag is iedereen zich bewuster dan ooit van het belang van inclusiviteit en representatie. Alles kan natuurlijk altijd beter, maar het is ook belangrijk om stil te staan bij wat we al hebben bereikt. De rechten voor holebi's in België zijn aanzienlijk verbeterd. Ook voor trans personen is er geleidelijk aan verbetering merkbaar. Jarenlang activisme heeft ervoor gezorgd dat meer gebouwen dan vroeger toegankelijk zijn voor mensen die slecht te been zijn. Ook op vlak van racismebestrijding zijn er de voorbije decennia stappen vooruit gezet.

Diversiteit is een verrijking voor onze leefwereld en voor de maatschappij in het algemeen. Zeker binnen onze eigen LGBT+ gemeenschap zouden we dat moeten beseffen en kunnen we meer verwelkomend omgaan met anderen

Het is echter zaak om ook een andere mentaliteit op touw te zetten en dat begint bij ons allemaal met het vergaren van kennis over de eigen privileges en punten waarmee we de wereld voor iedereen kunnen verbeteren. Iedereen heeft vooroordelen, die kregen we mee van de maatschappij, maar door bewust te zijn kunnen we die ontmantelen.

Afstappen van het beeld dat bepaalde lichamen beter zouden zijn dan andere is iets waar we allemaal beter van worden. Diversiteit is een verrijking voor onze leefwereld en voor de maatschappij in het algemeen. Zeker binnen onze eigen LGBT+ gemeenschap zouden we dat moeten beseffen en kunnen we meer verwelkomend omgaan met anderen.

Ga toch maar eens op Tinderdate met die vlotte mens waarmee je al een tijdje zo fijn aan het chatten bent - ook al aarzelde je toch omdat die onlangs vertelde dat die werkloos was en omdat je dat toch echt wel een probleem vond - of swipe toch maar eens naar rechts bij diegene die je eigenlijk wel tof vond, totdat je op de laatste foto merkte dat die een handicap had.

(En nee, geen van beide is de auteur van dit artikel!)