Leonie Nelissen doet haar werk met passie. Mensen begeleiden en ze sterker zien buitenkomen dan ze binnenkwamen, dat moet wel voldoening geven. Het innemen van ruimte is net wat ze anderen aanleert in haar trainingen over weerbaarheid.

 

”Het is moeilijk om dat voor anderen in te vullen, maar ik kan pas gelukkig zijn als ik mezelf mag zijn. Weerbaar zijn betekent dat je ruimte maakt voor jezelf en dat vervolgens ook aan anderen laat zien: ik neem deze ruimte in.”

 

Weerbaarheid is iets anders dan assertiviteit: “Assertiviteit heeft te maken met tegenwerking, want het gaat ervan uit dat je de ruimte moet claimen. Als je weerbaar bent, veronderstel je dat je wel ruimte hebt. Het gaat erom hoe je ze inneemt. Assertiviteit gaat meer over het bewaken van je grenzen. In mijn trainingen leer je allebei, zowel de ruimte innemen als hoe te reageren als mensen over je grens gaan.”

 

Leonies weerbaarheidstraining kan heel verschillende vormen aannemen. Er zijn zowel individuele als groepstrainingen. In dat laatste geval is de groep beperkt tot een vijftal personen.

 

“Je kunt geen twintig mensen tegelijk trainen. Zo gaat het wel als je een cursus zelfverdediging volgt. Na een aantal sessies kan je enkele basistechnieken, die je dan na een half jaar alweer kwijt bent, omdat je ze niet herhaalt. Ik kan je ook leren hoe je zonder geweld iemand op de grond krijgt. Daar bestaat een heel gemakkelijk trucje voor. Thuis kan je dat nadoen met je partner, geen enkel probleem. Tot je in een stresssituatie komt. Dan ben je alles kwijt en heb je er helemaal niets aan. Wat ik kan doen, is jou leren hoe je kan kalmeren wanneer je in een stresssituatie belandt, zodat je die zelfverdedigingstechnieken nog wel kan toepassen.” 

 

Leonie biedt een antwoord op verscheidene vragen in haar groepstrainingen. Hoe kan je steviger in je schoenen staan? Hoe geef je grenzen aan? Hoe spreek je je uit tegenover iemand, zodat je niet meer bang hoeft te zijn op straat? “De meeste trainingen zijn sterk gericht op ‘hoe vind ik rust in mezelf?’, want weerbaarheid begint met: kan ik vanbinnen voelen wat ik vanbuiten wil laten zien? Hoe leer ik, als ik bang ben, mij zo zeker mogelijk te voelen?”

 

“In mijn werk combineer ik altijd het denken met gevoelens en het fysieke. Ons lichaam geeft ons constant signalen. Als je in een donker steegje loopt, begin je te transpireren, je hart gaat sneller slaan… Dat is het fysieke. Je kan dat veranderen, bijvoorbeeld door te leren hoe je ‘niet met mij’ kan uitstralen. In een weerbaarheidstraining gaan we drie vaardigheden trainen: je ander gedrag, andere gedachten en andere gevoelens eigen maken.”

 

“Er zijn veel mensen die het lastig vinden om grenzen aan te geven. Ik hoor vaak: ‘ik weet niet hoe ik nee moet zeggen tegen mijn baas’ of ‘mijn collega blijft opmerkingen maken over mijn seksuele geaardheid. Ik wil niet als zeur overkomen, maar ik wil dat het stopt’. In een beperkt aantal sessies bespreken we dat dan en intussen krijg je opdrachten mee. Met vertellen alleen kom je er niet, want er moet ook iets veranderen. Als je schrik hebt om over straat te lopen, neem dan vijf keer per dag een andere houding dan je gewoon bent aan. Vervolgens kom je terug om te kijken of het gewerkt heeft. Zo ondervind je wat helpt.”

 

Leonie geeft trainingen aan holebi’s en transgenders. “Er is geen enkel verschil tussen vrouwen die bang zijn om ’s avonds alleen op straat te zijn en homomannen die angst hebben om hand in hand op straat te lopen. De reden is heel anders, maar het probleem is gelijk. Ook de oplossing is dezelfde, want je kunt de wereld rondom jou niet veranderen. Je kunt alleen jezelf veranderen. Het gaat over wat je denkt. Als iemand jou fysiek wil aanvallen omdat je homo, vrouw of allochtoon bent… De angst, de boosheid, de frustratie en het gevoel van onmacht die zulke situaties veroorzaken, zijn menselijk. Daarmee werk ik.”

 

“Je ben jezelf bewuster van de angsten als je zelf lesbisch bent en zeker als je veel mensen kent in de holebi- en transgenderbeweging. Bijvoorbeeld als het gaat over agressiebeheersing: er komt redelijk veel geweld voor in lesbische relaties. Iemand die niet uit ‘het wereldje’ komt, weet dat niet en kan er niet op dezelfde sensitieve manier mee omgaan. Als je nooit een coming-out hebt gedaan, begrijp je niet wat dat teweegbrengt.”

 

Weerbaarheid gaat over het innemen van ruimte. Is een coming-out ook een manier om ruimte in te nemen? Leonie nuanceert: “Maar hoe vaak doe je dat? Als ik met jongeren werk, stellen ze altijd de vraag of ik hetero of lesbisch ben. Ruimte innemen gaat over zeggen wat je voelt wanneer iets niet oké is. Bijvoorbeeld flauwe grapjes over homo of lesbisch zijn op je werk. Je reageert: ‘Ik vind dit niet oké, denk eens na over wat je eigenlijk zegt.’ Ruimte innemen is een breed begrip en je kiest er zelf voor. Ook coming-out: je hoeft je coming-out niet te doen of je kan het maar doen bij enkele mensen die je kent. Het gaat erom dat je de keuze hebt.”

 

“De basis is wel dat je jezelf kan accepteren zoals je bent. Dat is een proces dat lang duurt. Je kan dat deels oplossen met weerbaarheid, maar deels ook niet. Er zijn mensen die meer hulp nodig hebben dan wat ik hen als coach kan bieden: als je worstelt met je genderidentiteit of je seksuele geaardheid, moet je naar de hulpverlening. Ik kan je wel helpen als het gaat over: ik ben er voor mij wel uit, maar ik vind het lastig om dat te poneren.”

 

”Weerbaarheid gaat naar twee kanten: naar binnen, de zelfacceptatie, en naar buiten, de ruimte innemen die van jou is. Voor holebi’s en transgenders is dat niet alleen een persoonlijk thema, maar ook collectief: wij mogen hier zijn en het is oké. Ik heb respect voor mensen die vinden dat The Belgian Pride een verkeerd beeld geeft over holebi’s en transgenders, maar tegelijk zie je hoeveel gelukkige mensen er zijn, gewoon omdat ze samenkomen. Nu, dat is ook voor een stuk omdat je die dag in de meerderheid bent, maar het is eigenlijk hetzelfde: dit is mijn ruimte, dit is wie ik ben, dit is van mij.”

 

Meer info?  www.weerbaar.be

 

 

Dit artikel verscheen ook in ZiZo 141. Je kan een gratis exemplaar van ZiZo meenemen in onze afhaalpunten. Of neem een abonnement, dan krijg je het nummer toegestuurd.