Als LGBT+-gemeenschap zijn we buitengewoon kwetsbaar voor mentale problemen. Velen van ons wonen alleen, en thuisblijven kan dan al snel tot eenzaamheid leiden. Die eenzaamheid leidt vaak tot een benauwd gevoel.

Maar het zijn niet enkel de singles die hier van afzien. Aangezien in heel wat landen nog steeds het huwelijk voor personen van hetzelfde geslacht niet is ingevoerd, mogen koppels vaak wettelijk niet samen zijn of elkaar bezoeken op dit moment. Door de verschillende reisverboden zou een in Polen wonend, in Spanje getrouwd, Pools-Spaans paar niet allebei kunnen terugreizen naar hun woonplek. De Spanjaard mag namelijk Polen niet binnen. Hun huwelijk wordt er niet erkend, dus heeft hij/zij/X ook ‘niks te zoeken in Polen’.

Regenboogfamilies beschermen

Het toont des te meer aan dat er dringend nood is aan Europese wetgeving die regenboogfamilies beschermt. Daar werd in 2018 een aanzet tot gegeven met de uitspraak bij de ‘Coman v. Roemenië’ zaak door het Europees Hof van Justitie. De Amerikaanse echtgenoot van een Roemeense man kreeg geen verblijfsrecht in Roemenië terwijl ze in België getrouwd waren. Ze vochten de zaak aan en het Europese Hof van Justitie oordeelde dat de niet-erkenning door Roemenië in strijd was met het vrij verkeer van personen in de Europese Unie. Echter limiteerde de zaak zich tot een huwelijk tussen een niet-EU onderdaan en een EU-onderdaan. Twee EU- onderdanen kunnen dus niet huwen en in allebei de landen gelijke rechten als heteroseksuele koppels verwerven.

Wettelijk samenwonen is niet hetzelfde als een huwelijk, maar het zou toch de grootste euvels die koppels van hetzelfde geslacht tijdens deze coronapandemie ondervinden uit de weg helpen

Deze, toch wel, restrictieve uitspraak van het Europees Hof van Justitie is opvallend. Andere internationale instellingen roepen namelijk al jaren op om een zeker wetgevend kader voor koppels van hetzelfde geslacht te voorzien. Bij de uitspraak op de ‘Oliari et al v. Italië’-zaak in 2015 creëerde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens een positieve verplichting ten opzichte van de lidstaten van de Raad van Europa om een wettelijk samenwonen voor koppels van hetzelfde geslacht in te voeren. Deze positieve verplichting werd nogmaals bevestigd in 2017 bij de ‘Orlandi et al. v. Italië’-zaak.

Wettelijk samenwonen is uiteraard niet hetzelfde als een volwaardig huwelijk, maar het zou toch de grootste euvels die koppels van hetzelfde geslacht tijdens deze coronapandemie ondervinden uit de weg helpen. Ook binationale die nog niet wettelijk samenwonen of gehuwd zijn, worden met hetzelfde probleem geconfronteerd en weten niet wanneer ze elkaar terug zullen zien. 

Prides geschrapt

Naast deze praktische moeilijkheden tijdens de coronacrisis voor de LGBT+-gemeenschap, is het on-hold zetten van onze burgerrechtenbeweging ook problematisch.

Zoals het er nu naar uitziet, komen heel wat Prides in het gedrang. Bij de grote Prides, die uit een goed georganiseerde structuur bestaan, kunnen ze dat wel opvangen. Maar de kleinere Prides, waar vaak vrijwilligers cruciaal zijn, kunnen wel eens in de problemen komen. Verschillende van die kleinere Prides gaan door in landen waar de strijd voor LGBT+-gelijkheid nog reëel is. Naast de reeds gemaakte, en verloren, kosten, is er ook een groot politiek leed voor onze gemeenschap. Zo staat op de dag van de Belgian Pride, ook de eerste Pride gepland in het Hongaarse Pécs. Het was een teken van wederopstand van de LGBT+-gemeenschap in een land die een steeds agressiever beleid tegenover LGBT+’ers voert onder invloed van Rusland.

Dezelfde situatie stellen we vast in Polen. Daar gingen naar alle verwachtingen meer dan dertig ‘Parada Równości’ (gelijkheidsparades) doorgaan. Meerdere van die parades zullen door de coronacrisis afgelast worden. En je ziet nu al dat de huidige consertief-rechtse politieke elite van deze crisis gebruikmaakt om hun strijd tegen LGBT+-rechten en liberale democratie te kunnen verderzetten.

Deze crisis moet ons meer dan ooit dichter bij elkaar brengen

In mei vinden presidentsverkiezingen plaats in Polen. De strijd gaat tussen de huidige conservatieve president Andrzej Duda, de christendemocratische Małgorzata Kidawa-Błońska en de linkse (en homoseksuele) Robert Biedroń. Die laatste twee steunen openlijk de LGBT+-gemeenschap, maar hebben in vergelijking met de huidige presidentskandidaat een minder grote naamsbekendheid. Door de coronacrisis hebben ze dan ook onvoldoende kans gekregen om een degelijke verkiezingscampagne te voeren. Het zou dus logisch zijn om de presidentsverkiezingen met enkele maanden uit te stellen. Maar als het van de leider van de regeringspartij afhangt is dat niet nodig. “Niemand staat zo dicht bij de mensen, niemand is zo’n groots spreker als de huidige president.” , aldus Jarosław Kaczyński (PiS).

Corona wordt nu al gebruikt door autocraten om hun macht te behouden. Als LGBT+-gemeenschap moeten we dus zeker individueel oog hebben voor onze medemens, maar we mogen de politiek niet uit het oog verliezen. Deze crisis moet ons meer dan ooit dichter bij elkaar brengen. Enkel samen kunnen we de strijd met de conservatieve anti-gelijkheidskrachten in deze wereld aan.

-------------------

Rémy Bonny (hij/zijn) is politicoloog en vertoeft in Centraal- en Oost-Europa om de situatie van de LGBT+-gemeenschap er te bestuderen. Je kunt hem op Facebook, Twitter en Instagram volgen.

LGBT staat voor Lesbisch, Gay (homo), Biseksueel en Transgender personen.

ZIZO wil een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over LGBTI+-thema’s. Daarom publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van hun/haar/zijn vereniging en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.