De onzichtbaarheid van biseksualiteit
Exact twintig jaar geleden, op 23 september 1999, werd de eerste Bi Visibility Day georganiseerd. Een dag die zichtbaarheid geeft aan biseksualiteit* en bifobie wilt tegengaan. En hoewel er in die twintig jaar stappen zijn gezet, zal het nog even duren voor we effectief zullen lopen.
Elke Antwerp Pride ben ik weer blij verrast. Mijn hart slaat net dat beetje sneller wanneer ik jongeren zie lopen met een bi- of panseksuele vlag die als een superheldencape met de wind mee wappert. Want hoewel wij als bi+gemeenschap de grootste groep zijn binnen de LGBT+gemeenschap, zijn wij het minst zichtbaar.
Biseksuele personen zijn in sé visueel onzichtbaar. Wanneer je twee mannen hand in hand ziet lopen denk je automatisch ‘een homokoppel’, bij een man en een vrouw ‘een heterokoppel’ en bij twee vrouwen zie je ‘twee lesbiennes’. Niets is natuurlijk minder waar want in die drie koppels kan telkens een biseksueel iemand zitten. Net daarom is bivisibiliteit zo belangrijk.
Als we kijken naar de mediaberichtgeving wordt biseksualiteit zowat enkel benoemd in het woord ‘holebi’. Holebifobie wordt steevast ‘homofobie’ genoemd, een pride wordt regelmatig nog benoemd als ‘Gay Pride’ en een huwelijk tussen twee mensen van eenzelfde geslacht en/of genderidentiteit als ‘homohuwelijk’. Of neem nu wijlen Freddie Mercury die steevast als homo wordt afgeschilderd, maar in feite biseksueel was.
Piper uit Orange Is The New Black werd zes seizoenen lang consequent neergezet als ofwel hetero ofwel lesbisch
In tv-series duiken er weinig tot geen biseksuele personages op. En wanneer je als biseksueel toch even je hart ophaalt bij een Mayra uit Thuis, die eerst met Ann ging en daarna met Waldek, wordt er op geen enkel moment het woord ‘biseksueel’ uitgesproken. Of neem nu bij Piper uit Orange Is The New Black, die zowel met mannen als vrouwen serieuze relaties had, wordt er pas in het laatste seizoen het woord biseksueel gebruikt. Ze werd zes seizoenen lang consequent neergezet als ofwel hetero ofwel lesbisch, de nodige vooroordelen kreeg je er uiteraard gratis bij. En dat moet veranderen.
Zoals vele LGBT+ers herkennen we onszelf vaak als eerste in personages uit films of series, in popsterren en BV’s. Maar door het niet benoemen van biseksualiteit (bi erasure) of zelfs het versterken van vooroordelen, maakt dat het net moeilijker voor biseksuelen om uit de kast te komen. Want het stigma dat aan biseksualiteit kleeft, maakt dat biseksuele personen binnen monoseksuele omgevingen (dus zowel binnen als buiten de LGBT+gemeenschap) tegenwind krijgen. Ze worden uitgesloten, als een bedreiging gezien of hun biseksuele identiteit wordt ronduit ontkent.
Het niet benoemen van biseksualiteit maakt dat het net moeilijker voor biseksuelen om uit de kast te komen
Ik zou zo nog een tijdje kunnen doorgaan. Maar het feit is dat we rondjes blijven draaien. En dat heeft desastreuze gevolgen voor ons welzijn. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat biseksuele personen vaker last hebben van angsten en depressie. Of dat zo’n 25 tot 30 procent van de biseksuele mensen leeft in armoede en bijna 60 procent al bifobe grappen of opmerkingen heeft gehoord op de werkvloer. Maar liefst 46, ja zesenveertig, procent van biseksuele vrouwen is het slachtoffer geworden van verkrachting en dat in vergelijking met 13-17 procent bij monoseksuele vrouwen. En ook de cijfers van zelfmoordpogingen ligt vier keer hoger bij biseksuele personen dan bij lesbiennes en homo’s.
Als we die vicieuze cirkel willen doorbreken moeten we actie ondernemen. Door meer representatie in de media (makers van Thuis, bel mij gerust), betere berichtgeving met inclusiever taalgebruik én expliciete vermelding van biseksualiteit, maar vooral bondgenoten binnen én buiten de LGBT+gemeenschap. Want enkel werk verwachten van bi+mensen zelf is niet voor iedereen even vanzelfsprekend. Zeker als je het gevoel krijgt jezelf niet te mogen zijn.
Wat kan jij nu concreet doen? Begin vandaag al met het delen van een bericht op jouw sociale media over Bi Visibility Day en geef je biseksuele vrienden een dikke knuffel (met toestemming uiteraard). Spreek je telkens uit tegen bifobie én maak biseksualiteit zichtbaar door bijvoorbeeld homohuwelijk te vervangen door het inclusieve ‘holebihuwelijk’. En denk eraan, het is niet omdat je biseksualiteit zichtbaar maakt dat anderen ineens onzichtbaar worden. Om met een quote af te sluiten: “No one is free until we are all free.” Martin Luther King, Jr.
----
Wie nood heeft aan een goed gesprek kan steeds contact opnemen met de Zelfmoordlijn of de Holebifoon. De Zelfmoordlijn is er ook voor nabestaanden en personen die aangedaan zijn door dit nieuws. De Zelfmoordlijn is bereikbaar via www.zelfmoord1813.be , telefoonnummer 1813, of verstuur een e-mailbericht via de website. Contact opnemen met de Lumi kan via www.lumi.be of 0800-99-533
*als ik over biseksualiteit of biseksueel spreek, spreek ik over de parapluterm bi+ waaronder alle niet-monoseksuele seksualiteiten vallen (zoals onder ander panseksueel, biseksueel, heteroflexibel, seksueel fluïde, …). De definitie van activiste Robyn Ochs vat het mooi samen: “Het potentieel om je aangetrokken te voelen -romantisch en/of seksueel- tot mensen van meer dan één genderidentiteit en/of geslacht, niet per se op hetzelfde moment, niet per se op dezelfde manier, en niet noodzakelijk in dezelfde mate."
ZIZO wil een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over LGBT+-thema’s. Daarom publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van hun/haar/zijn vereniging en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.
Eigen verslaggeving