Ik ben acteur. Af en toe geef ik toneelles aan kinderen. Ik probeer hen de basis van het acteren aan te leren: emoties, personages, tekstzegging. Onlangs maakten we een toonmoment voor de ouders. We zouden een moderne versie van het kerstverhaal brengen.

 

In scène vijf zien we de koning in het paleis. Hij zit, almachtig, op zijn troon en bekijkt het schouwspel dat zich voor zijn ogen afspeelt. De koning wordt gespeeld door een jongetje van acht. De troon waarop hij zit, is veel te hoog, waardoor hij met zijn tippen net niet aan de grond komt, zijn rug half krom. Kortom: niet koninklijk en almachtig, eerder ongemakkelijk en klungelig.

 

De eenvoudige oplossing - "Ga maar gewoon met je rug tegen de leuning zitten en kruis je benen over elkaar" - bleek geen oplossing, want "mijn mama zegt dat enkel meisjes zo mogen zitten". "Wat?", vraag ik in een soort defensieve reflex. "Mijn mama zegt dat alleen meisjes hun benen zo kruisen, dat ik dat niet mag doen", herhaalt hij.

 

Het katapulteert mij terug naar twintig jaar geleden. Naar mijn persoonlijke angst om mijn benen te kruisen omdat 'dat voor meisjes was', hoewel ik vond dat het erg comfortabel zat.

 

En ik dacht aan de zakenman die ik in de trein naar Brussel zag, een man die wel zijn benen kruiste. Ik herinner me dat mijn achtjarige ik dacht: "Zie je wel. Deze man is een man. Een succesvolle man. En hij kruist zijn benen. Het is helemaal niet voor meisjes." Toch spreidde ik mijn benen zo wijd mogelijk.

 

Ik was heel jong toen ik besefte dat ik jongens leuker vond dan meisjes. Maar het dorp waar ik woonde was klein, conservatief. 'Waar mannen, mannen zijn', of 'Waar iedereen normaal is', of 'Wat zullen de mensen daarvan zeggen?'. Ik heb talloze slogans bedacht voor de plaats waar ik opgroeide.

 

Mijn vader baatte het dorpscafé uit. Een bruine kroeg met voetbal op de buis, luid gebral aan de toog, 'bier en tieten'. Hier waren de rollen en regels duidelijk. Mannen houden van voetbal en jongens huilen niet. Meisjes spelen met poppen en vrouwen moeten beschermd worden. Ik groeide op in het dorp waar clichés werden gemaakt en bevestigd.

 

De genderstereotypen die mijn kindertijd beheersten, waren zo dwingend dat ik vandaag nog steeds verkramp wanneer ik terugkeer naar het dorp om mijn familie te bezoeken

Misschien kunnen we gender meer als een spectrum gaan zien, als een schaal van 1 tot 5 bijvoorbeeld. Als 1 mannelijk is en 5 vrouwelijk, ben ik vermoedelijk een 3. En daar hoeft niets mis mee te zijn.

 

 

Ik heb daltonisme, een vorm van kleurenblindheid. Ik zie de wereld in kleur, alleen haal ik sommige kleuren door elkaar, kan ik ze soms niet benoemen of onderscheiden. Dat wil zeggen dat mijn beleving van de kleur 'rood' anders is dan die van anderen.

 

Toen ik als kind de stam van de boom rood kleurde en de blaadjes blauw, vroeg niemand om normaal te doen. Iedereen accepteerde dat ik de dingen anders zag, anders beleefde. Omdat het niemand pijn deed, omdat niemand er last van had. Misschien kunnen 'mannelijk' en 'vrouwelijk' vanaf nu ook gewoon kleuren zijn?

 

Begrijp me niet verkeerd: dit is geen pleidooi voor totale genderneutraliteit. De meeste jongens houden nu eenmaal van voetbal, de meeste meisjes spelen graag met poppen. Maar dat is niet altijd en voor iedereen het geval. Daarom is dit een pleidooi voor meer nuance, meer empathie en minder pasvormen.

 

Vandaag leef ik als een trotse homoseksuele man en vier ik mijn vrouwelijke kant in mijn artistiek werk. Anderen hebben minder geluk en worden nog dagelijks geconfronteerd met hokjesdenken