Uiteindelijk roept het verhaal en hoe het verteld wordt de meeste weerstand op. Sophie Schers heeft het in een column voor de Nederlandse krant Trouw over ‘de objectivering van het transgenderlijf’ en betoogt dat de regisseur enkel oog heeft voor het lijden van transgenders. Ze had net gehoopt op een ‘moderne film’ met een “hedendaags transmeisje dat veerkrachtig en strijdbaar in het leven staat”. Schers is  beleidsmedewerker bij Transgender Netwerk Nederland.

Zelf hoop ik ook op meer gelaagde, krachtige verhalen van transgenders en non-binaire mensen voor een breed publiek, toch deel ik de kritiek van Schers en anderen niet. Kunst verbeeldt, het hoeft geen waarheidsgetrouwe weergave van de realiteit te zijn. In mijn opinie wil regisseur Lukas Dhont in de eerste plaats een verhaal vertellen en zoekt hij daarvoor de beste vertolker. Die bleek na een lange zoektocht een cisjongen te zijn. 

Wie is het

Het beeld wordt scherp gesteld op het verhaal van Lara, zo uniek en eigen als elk ander verhaal. Het is volgens mij aan kunstenaars om kunst te maken, niet om hét verhaal van dé transgender te vertellen. Het is aan ons, ‘gendermensen’, om dit beeld aan te vullen en verder op te rekken. Er zijn recente voorbeelden van kunstprojecten die dat doen.

De Antwerpse stadsdichter Maud Vanhauwaert creëerde afgelopen zomer de installatie ‘You’ll never GUESS WHO’. Gebaseerd op het aloude gezelschapsspel ‘Wie is het’, maakte ze twintig portretten van queer mensen die niet in een hokje passen. Vaak is de eerste vraag die gesteld wordt of het een man of een vrouw is. In het spel van Vanhauwaert maakt het antwoord op die vraag je niet veel wijzer. De mensen die zich geëngageerd hebben voor het project zijn moedig en dragen bij tot een breder begrip van de complexiteit van gender.

De schoonheid en rijkdom van diversiteit werd uitbundig gevierd tijdens het nieuwe What You See Festival in november in Utrecht. Initiatiefnemers Vincent Wijlhuizen en Annette van Zwoll willen geen pasklare antwoorden bieden, maar een gezamenlijke zoektocht bieden naar het opentrekken van de norm. Een festival vol verwarring en verwondering, vol bijzondere ontmoetingen en intense kunstervaringen.

De voorstelling 71BODIES 1DANCE van Daniel Mariblanca raakte voor mij aan al die punten. Mariblanca kleedt zich uit en kijkt de zaal minutenlang zwijgend aan. Hij heeft een kaal hoofd, een gespierd lijf, borsten en een vagina. Als hij eenmaal begint te bewegen, vertelt hij met zijn lichaam het verhaal van 71 transgenders die hij over heel Europa interviewde. Het is een abstracte dans vol pijn, kwetsbaarheid, kracht, strijd, schaamte en trots.

Veerkracht en strijdbaarheid

Ja, laten we onze verhalen vol veerkracht en strijdbaarheid delen via allerlei kanalen. Dat kan door middel van kunst, maar dan moet het in de eerste plaats kunst mogen zijn en hoeft het geen doel te heiligen. Goede kunst overstijgt en heeft het vermogen om complexe zaken voelbaar te maken. Complexiteit heeft nu eenmaal meerdere lagen en het perspectief van Lara in Girl is daar een van.

Bovenal is Girl een prachtige film, die niet vaak genoeg bekeken kan worden en hopelijk nog veel gelauwerd wordt voor wat het is: een film. Misschien inspireert het nog meer kunstenaars om met het onderwerp aan de slag te gaan om zo de diversiteit aan verhalen te vergroten.

Selm Wenselaers woont in Amsterdam, werkt als dramaturg en theaterprogrammator.
Deze column verscheen ook in ZIZO 145.

ZIZO wil een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over LGBT+ thema’s. Daarom publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van hun/haar/zijn vereniging en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.