Content warning: holebifoob geweld

Slachtoffers van holebifobie doen er verstandig aan om aangifte van de feiten te doen bij de politie. Als je de feiten niet aangeeft, wordt er uiteraard ook niets mee gedaan. In sommige steden heeft de politie ook specifieke ‘tools’ om melding te maken van feiten van holebifobie. Soms voeren politiekorpsen specifieke LGBTI-campagnes. Je moet niet bang zijn om naar de politie te stappen. Als een agent(e) niet correct zou reageren, kan je dit altijd melden aan Unia. Wij kunnen dan contact opnemen met de betrokken politiezone.

Het is evenzeer belangrijk om je ervaringen te melden bij Unia dat discriminatie bestrijdt, gelijkheid bevordert en de mensenrechten verdedigt. Zo krijgt het interfederaal centrum een beter zicht op het ‘fenomeen’; Op basis van meldingen kan Unia meer dan eens onrustwekkende fenomenen of gebeurtenissen signaleren bij de politie.

Juridische ondersteuning 

Unia behandelt de ontvangen informatie vertrouwelijk en onderneemt geen enkele stap zonder toestemming van de melder. Sinds 2003 heeft Unia een grote ervaring opgebouwd met meldingen en dossiers van holebifobie.   

In een aantal gevallen kan Unia concrete juridische ondersteuning bieden en helpen om daders te laten berechten en veroordelen. Erg vaak tracht Unia te helpen om problemen op te lossen via gesprekken, onderhandeling, bemiddeling. Soms zijn juridische stappen onvermijdelijk. Of juridische stappen mogelijk zijn, hangt af van de mogelijkheden in de wetgeving. De bestaande wetgeving is ingewikkeld, en Unia is goed geplaatst om hierover advies te geven.   

Twee mannen lopen ’s nachts hand in hand door de stad en worden door een groepje passanten beledigd. Eén van de belagers takelt de mannen zwaar toe. De rechtbank concludeert dat er sprake was van een ‘verwerpelijk motief’. De daders worden veroordeeld.

Een man is op stap met een vriend die een jurk draagt. De twee worden door enkele jongeren aangesproken. Eén van de jongeren vraagt aan één van beide mannen of hij homo is en geeft hem een klap in het gezicht. Er volgen nog slagen. De rechter erkent in deze zaak het ‘verwerpelijk motief’. Er volgt een veroordeling.

Een man met een handicap doet een beroep op een poetshulp van het OCMW. De poetshulp is homoseksueel, wat niet in de smaak valt bij de cliënt. Hij wil de deur niet opendoen en stuurt naar de poetshulp beledigende sms-berichten: 'hij wil geen homo's in zijn kot' en ‘wil nog aan een vrouw geraken in zijn leven’. De beklaagde wordt door de rechter veroordeeld en krijgt een milde straf.

Dat aangifte doen van de feiten en contact opnemen met Unia zinvol zijn, blijkt ook uit de praktijk. Zo werd in juni 2020 de ‘Bende van Mega Toby en Sproetje’ in Antwerpen veroordeeld. Het ging om politieagenten die zich onder meer tegenover een homoseksuele sekswerker zwaar hadden misdragen. Unia stelde zich burgerlijke partij en voerde met succes voor de rechtbank aan dat de politieagenten zich hadden schuldig gemaakt aan discriminatie tijdens de uitoefening van hun ambt. Dat is strafbaar. In juli 2020 werd een dader in Dendermonde veroordeeld omdat hij zich had schuldig gemaakt aan ‘gaybashing’ (anti-homoseksueel geweld) in Zele. Ook in deze zaak stelde Unia zich burgerlijk partij en pleitte ervoor om het homofoob motief te erkennen. Als dat gebeurt kan of moet de rechtbank een strengere straf uitspreken, wat hier ook het geval was.

De correctionele rechtbank van Dinant veroordeelde twee personen omdat ze een getrouwd homostel hadden beledigd en lastiggevallen. Unia had zich in deze zaak burgerlijke partij gesteld. De rechter gaf een bemoedigend signaal door de beklaagden te veroordelen. Eén beklaagde kreeg een voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden, de tweede kreeg een werkstraf van 200 uren opgelegd. 

Verbaal geweld 

Holebi’s melden bij Unia vaak gevallen van ‘verbaal geweld in de publieke ruimte’. Mannen worden bijvoorbeeld uitgescholden voor ‘vuile homo’, lesbische vrouwen krijgen de ergste verwensingen naar het hoofd gesmeten. In vele gevallen zijn de daders niet geïdentificeerd.  

Feiten van deze aard zijn strafbaar als er sprake is van beledigingen in de vorm van bijvoorbeeld daden, geschriften of prenten. Puur verbale beledigingen in de publieke ruimte tegenover privépersonen zijn niet wettelijk strafbaar.  Anderen in het openbaar kwaadwillig aansporen (aanzetten, oproepen …) tot discriminatie, haat of geweld is wel strafbaar.  Een stad of gemeente kan in haar eigen GAS-reglement wel in een boete voorzien voor puur verbale beledigingen, maar zoiets wordt in de praktijk amper toegepast, stellen we vast. 

Geschreven haatberichten tegen holebi’s in bijvoorbeeld chatgroepen of facebookgroepen worden tot nu toe niet gerechtelijk vervolgd. Ze worden beschouwd als zogeheten drukpersmisdrijven. In theorie kunnen zulke feiten voor het Hof van Assisen worden gebracht, maar in de praktijk gebeurt dit nooit. Racistische haatberichten in geschreven vorm kunnen wel voor de correctionele rechtbank worden gebracht omdat de Grondwet daarvoor in een uitzondering voorziet.    

Afpersing of diefstal met geweld 

Met name homomannen worden soms het slachtoffer van afpersing of diefstal met geweld. Zo’n misdrijf kan uiteraard gerechtelijk worden vervolgd, maar voor dit misdrijf voorziet de wetgeving niet in de mogelijkheid om een haatmotief in te roepen.  Dat neemt niet weg dat de rechter rekening kan houden met de concrete omstandigheden om de zwaarte van de straf te bepalen. Unia pleit ervoor om het lijstje van haatmotieven uit te breiden, onder meer met afpersing en diefstal met geweld. 

Unia is geen voorstander van het idee om daders altijd via de klassieke straffen aan te pakken. In een aantal gevallen is het verstandiger om te denken aan alternatieve straffen of alternatieve maatregelen zoals werkstraffen, probatiemaatregelen en leertrajecten.  Unia is ook voorstander van herstelbemiddeling tussen het slachtoffer en de dader. 

Belangrijke noot: feiten van transfobie en interseksefobie kunnen worden gemeld bij het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IVGM) 

Hoe kan je feiten melden bij Unia? 

1. Via ons meldingsformulier
2. Telefonisch : 0800 12 800 
3. Via onze lokale antennes in een aantal steden

De lokale antennes van Unia werken goed samen met de roze huizen of regenbooghuizen. Unia heeft ook samenwerkingsakkoorden met Arc-en-Ciel Wallonie en çavaria. 

Lees meer over het werk van Unia op www.unia.be. Hun jongste jaarverslag vind je hier. 

Heb je naar aanleiding van dit bericht nood een aan een gesprek? Contact opnemen met de Lumi kan via www.lumi.be of 0800 99 533.

Heb je geweld meegemaakt? Hier vind je nog andere opties.