Met de start van dit nieuwe jaar is het voor Amnesty International secretaris-generaal Salil Shetty overduidelijk dat geen enkel van onze mensenrechten als vanzelfsprekend kan worden beschouwd. In België hebben we als regenbooggemeenschap al grote stappen gezet in vergelijking met de rest van de wereld, van het holebihuwelijk vijftien jaar geleden tot de recente hervormingen in de transwet. Toch hebben we niet het gevoel dat we overal gelijk zijn of aanvaard worden.

 

“Haat verscheurt de wereld in groepen. Wereldleiders schuiven de schuld van hun eigen malaise af op kwetsbare groepen, misdaden tegen de mensheid worden genegeerd en onze basisrechten staan onder spanning. Maar er is een alternatief. We kunnen de wereld omvormen tot een inclusieve, hoopvolle en gelijkwaardige maatschappij. Als mensen als één samenkomen en samenwerken vormen ze een kracht die niet te stoppen valt.” Deze tekst begeleidt een krachtig filmpje dat gelanceerd werd bij de publicatie van het rapport. Het is voor velen misschien een naïef idee, maar de behoefte aan deze hoop voor een betere toekomst is wel reëel in ieder van ons. 

 

Onder Donald Trump werd de bescherming voor LGBT+ werknemers en studenten afgebouwd. Geweld tegen mensen uit de regenbooggemeenschap is wijdverspreid, veel moorden op trans* personen raken nooit opgelost of worden niet bestraft. Er is weinig vooruitgang in het beschermen van hun rechten, vaak blijft het bij voorstellen. In Canada is er onder premier Justin Trudeau merkbare verandering, met onder meer het toevoegen van genderidentiteit en -expressie als discriminatiegrond.

 

LGBT+ personen ondergingen in verschillende landen zoals Senegal en Malawi discriminatie, vervolging en geweld. In Ghana riep de parlementsvoorzitter op tot een grondwettelijk amendement om homoseksualiteit illegaal en strafbaar te maken. In Nigeria werden mensen op basis van hun seksuele oriëntatie publiekelijk te schande gemaakt, afgeperst en gearresteerd. In Botswana werd de overheid door een beslissing van het Hooggerechtshof verplicht om de gender marker op het paspoort van een transvrouw aan te passen. In de motivatie stelt het Hof dat de weigering hiervoor onredelijk was en in overtreding met haar rechten.  

 

Hoewel de thema's seksuele oriëntatie en genderidentiteit steeds vaker op de agenda's stonden van lokale mensenrechtenorganisaties, bleven overheden de rechten van LGTB+ personen steeds meer onder druk zetten via de wetgeving en het beleid. In landen zoals Egypte en Marokko worden ze vaak gearresteerd en vervolgd, en ze riskeren de doodstraf in landen als Iran en Saudi-Arabië.

 

Egypte trad hardhandig op nadat bij een concert van de Libanese band Mashrou' Leila een regenboogvlag te zien was op de sociale media. Minstens 48 mensen werden veroordeeld. Tunesië besliste op basis van een aanbeveling van de Verenigde Naties om gedwongen anale onderzoeken bij mannen verdacht van homoseksualiteit stop te zetten.  

 

Er was vooruitgang door positieve uitspraken van rechtbanken rond het recht op privacy in India en huwelijksgelijkheid in Taiwan en Australië met wetgeving als gevolg.

 

Discriminatie blijft zichtbaar in het dagelijkse leven voor LGBT+ personen, zo ondergaan homo- en bi-mannen tijdens de verplichte legerdienst pesterijen, verbaal en fysiek geweld. In Japan achtten de autoriteiten van Osaka een homokoppel geschikt voor adoptie van een kind, in andere gemeenten werden ook homohuwelijken goedgekeurd. Ondanks strengere straffen voor haatspraak m.b.t. leden van de Australische regenbooggemeenschap, waren er meer meldingen. In een Indonesische provincie werden twee mannen publiek gestraft met 83 stokslagen omdat ze seks hadden met elkaar.

 

Uitwassen van de 'traditionele waarden'-politiek waren terug te vinden in Tajikistan, Kazakhstan en Rusland. Dit bereikte een andere dimensie met de opsluiting in kampen van, de foltering en moorden op homo- en bi-mannen in Chechnya door de autoriteiten. Het Russische LGBT+ netwerk wist gelukkig wel ’LGBT+ in de Noord-Kaukasus te evacueren en in veiligheid te brengen. In het oosten worden ze echter ook gearresteerd en vervolgd. In Georgië en Letland werden wetten gestemd die ’LGBT+ discrimineren.

 

Vooruitgang was er onder meer op vlak van huwelijksgelijkheid in Malta en Duitsland. In Oekraïne was er een grootse pride. Griekenland en België schaften de medische voorwaarden voor genderwijziging af, maar de trans*wetgeving moet er wel nog verder verbeterd worden. Ook de situatie voor intersekse en transgender personen kan in veel landen nog een pak beter.