De aanleiding voor Rowling’s essay was een tweet waarin ze het volgende zei: “People who menstruate. I’m sure there used to be a word for those people. Someone help me out. Wumben? Wimpund? Woomud?”, waarmee ze verwees naar een artikel waarin de titel ‘mensen die menstrueren’ werd vermeld. In haar essay gaat ze dieper in op haar tweets en waarom die volgens haar te verantwoorden zijn. Zo zegt ze onder andere dat “als elke man die gelooft dat hij een vrouw is of zich zo voelt een vrouwentoilet kan binnengaan, elke man een vrouwentoilet kan binnengaan.” Verder in het essay haalt ze ook het huiselijk geweld en seksueel misbruik aan dat ze heeft meegemaakt als argument voor waarom er ruimtes moet zijn die enkel toegankelijk zijn voor ‘vrouwen’. Recent vergeleek ze hormonentherapie voor trans personen ook met conversietherapie. 

De Harry Potter cast lieten haar opmerkingen niet onopgemerkt passeren. Zo lieten onder andere Daniel Radcliffe, Emma Watson en Rupert Grint van zich horen. Alle drie maakten ze duidelijk dat trans vrouwen vrouwen zijn, dat trans mannen mannen zijn en dat ze de trans gemeenschap steunen. 

ZIZO ging in gesprek met Nathan, Uwi en Lily, 3 trans personen waarvoor Harry Potter een belangrijke rol heeft gespeeld in hun leven.   

Dan heb je Rowling die jou mee onder water duwt terwijl je al moeite had om je hoofd boven de waterlijn te houden.

Nathan (hij/hem)

“Een van de eerste groepsgebonden activiteiten waar ik mij echt goed voelde, waren de Harry Potter weekends waar ik een aantal jaar geleden naartoe ben geweest. Dat was een van de eerste drukke sociale gegevens waar ik met een beter gevoel ben uitgekomen. We hadden als groep veel gemeenschappelijk waardoor ik mij comfortabeler voelde. Ik was toen ook op school nog niet out als Nathan en daar wel, wat superbelangrijk was.” 

“Na zo’n weekend ben ik ook zwerkbal (nvdr: een sport gebaseerd op de Harry Potter boeken) beginnen spelen. Ondanks dat het moeilijk was, is dat heel belangrijk voor mij geweest. De diversiteit binnen de zwerkbalgemeenschap is enorm fijn. Er heerst  gewoon een normaliteit rond elkaars voornaamwoorden vragen, je hoeft je geen zorgen te maken over kleedkamers want die zijn gemengd en niemand kijkt vreemd op als ik een rokje draag. Voor mij bestond dat nergens anders. Uiteindelijk was het de gemeenschap rond Harry Potter die belangrijk voor mij was, minder de boeken zelf.”

Weinig energie

“De recente transfobe uitlatingen van JK Rowling kwamen hard aan. Er is zoveel gaande in de wereld en dan doet zij daar nog een schepje bovenop. Na haar blogpost te lezen, dacht ik ook meteen dat mensen zouden denken dat het niet zo onredelijk is omdat ze zo goed is met woorden. Dat is frustrerend. Ik heb liever dat ze een complete asshole wordt zodat iedereen doorheeft wie ze echt is, dan dat ze al haar trucjes uit de kast trekt om een blogpost te schrijven die bedoeld is om medelijden uit te lokken. Ik moet nu aan veel mensen uitleggen waarom haar uitlatingen niet oké zijn en daar heb ik momenteel zeer weinig energie voor.”

“Ik ben ook al uit de kast en mijn omgeving is daar wel oké mee. Maar ik ken ook trans en non-binaire personen die het heel moeilijk hebben met zichzelf en hun omgeving. En dan heb je Rowling die jou mee onder water duwt terwijl je al moeite had om je hoofd boven de waterlijn te houden. Dat gaat het grootste probleem zijn. Ik vrees dat er een paar mensen niet meer boven water gaan komen.”

“Het is belangrijk dat er tegenstemmen komen, zoals de cast van Harry Potter die van zich heeft laten horen. Ze doen een mini-deeltje van het werk dat wij gaan moeten doen ten gevolge van wat Rowling zit te verkondigen. Ik ga hen niet aanbidden omdat ze dat hebben gedaan. Uiteindelijk kost het hen niet zoveel moeite maar het maakt wel een beetje verschil voor mensen die lijden onder wat Rowling heeft gezegd.”

“Ik ben er nog niet helemaal uit over hoe ik nu naar Harry Potter kijk. De boeken en films zijn uiteindelijk niet het belangrijkste aspect voor mij, wel de community er rond. Het kan al een aantal jaar geen lees-, luister- en kijkcomfortfood meer zijn. Mensen hebben een associatief geheugen dus je gaat zaken aan die verhalen vast hangen. Ze heeft in het verleden al meerdere foute dingen gezegd.  Ik ga er niet al mijn merchandise ritueel voor verbranden maar ik ben ook niet van plan om er nieuwe te kopen. Er is veel betere en meer diverse fictie dus het is tijd om nieuwe dingen te lezen.” 

Als een vooraanstaand figuur zo'n denigrerende opmerkingen maakt, is het net als een ouderfiguur die zegt dat je er niet toe doet.

Uwi (die/hun)

“Voor mij waren initieel vooral de Harry Potter boeken belangrijk. Ik kon echt verdwijnen in die fantasiewereld. Toen daarna de films verschenen, was ik aanvankelijk redelijk teleurgesteld omdat sommige personages in mijn hoofd compleet anders waren. Er was amper Zwarte representatie en dus ook weinig personages waarmee ik mij volledig kon identificeren. Ik herkende mij wel deels in Hermelien of Harry Potter. Dat botste op school omdat ze op de speelplaats zeiden dat ik hen niet kon zijn omdat ik niet wit ben. Dat was vervelend maar uiteindelijk wist ik dat als ik een cape aandeed en Harry Potter wou zijn, ik dat gewoon kon zijn. Punt.”

“Net zoals er in de boeken heel weinig mensen van kleur worden gerepresenteerd, is er ook weinig representatie op vlak van diverse geaardheden en genderidentiteiten. Later, nadat alle boeken gereleased waren, is Rowling komen opdraven met te zeggen dat Perkamentus eigenlijk homo is. Je slikt het dan omdat het een leuke toevoeging is om toch de queer community erbij te betrekken. Maar als je als kind die boeken leest of als volwassene die boeken herleest, vind ik dat er zo goed als geen queer representatie inzit.”

Teleurstelling

“Rowling is weer een toonaangevend figuur waar je naar opkijkt en dan teleurstelt. Ze heeft veel mensen een magische wereld gegeven waar je echt in kan wegduiken. Ondanks het niet per se representatief is voor wie jij op dat moment bent, onttrekt het je wel aan de realiteit waar je in leeft. Als dan een vooraanstaand figuur zo'n denigrerende opmerkingen maakt, is het net als een ouderfiguur die zegt dat je er niet toe doet.”

“Toen JK Rowling weer eens transfobe uitspraken maakte, schrok ik er niet van. Waar ik wel van schrok, was hoe hard ze erover doorging. In het essay dat ze schreef om haar transfobe tweets te staven, haalde ze het huiselijk geweld aan dat ze heeft ervaren in het verleden, als een reden voor haar transfobe uitspraken. Maar er reageerde toen iemand op die zei dat ze ook huiselijk geweld had meegemaakt maar dat dat nog geen reden is om een TERF (nvdr: trans-exclusionary radical feminist) te zijn.”

“Het is dan ook een goed gegeven dat acteurs en actrices die een rol uit de boeken hebben vertolkt, een eigen mening hebben en niet akkoord gaan met wat Rowling zegt. Dat geeft ook een duidelijke boodschap aan andere mensen die de boeken gelezen hebben maar niet goed mee zijn met het hele verhaal rond transfobie. Dan zien ze dat leden van de cast er niet akkoord mee gaan en gaan ze zich afvragen wat het dan eigenlijk betekent. Ze kunnen dan inzien dat ze niet zomaar moeten slikken wat Rowling zegt.”

“Bij mij persoonlijk was mijn liefde al verschoven van de boeken naar de films, al lang voor Rowling haar uitschuivers heeft gemaakt. Je ziet de acteurs en actrices groeien in de films en in andere rollen. Zo heb je Emma Watson die machtige speeches geeft over gendergelijkheid. Dat heeft op den duur veel meer betekent voor mij dan de boeken. De boeken zijn vooral een mooie kindertijd geweest. Ik kan het beter relativeren dan bijvoorbeeld nu luisteren naar de muziek van Michael Jackson. Toch blijft het een wrang gevoel, wetende dat Rowling zo denkt over een onderwerp dat eigenlijk over jezelf gaat.”

Shock heeft als voordeel dat we wakker geschud worden om ons beeld of perspectief over bepaalde situaties aan te passen.

Lily (zij/haar)

“De eerste Harry Potter film kwam uit in mijn pubertijd. Ik was toen enorm verloren met mijn genderidentiteit. Dan zoek je sowieso vluchtkanalen. Ik vond het prachtig hoe die wereld werd voorgesteld. Het had zeker een positief effect op mij. Ik wist toen niet wat ik wilde maar het deed mij wel geloven dat er meer mogelijk was, ook voor mezelf. Ergens identificeren we ons allemaal toch wel met een personage en voor mij was dat Hermelien. Ik ben ook een beetje een wijsneus en kom altijd op voor mijn vrienden.”

“Er zijn heel veel mensen die zich door de uitspraken van Rowling geïnvalideerd voelen in hun identiteit. Ze is een schrijfster dus ze is echt wel gewend om dingen mooier in te kaderen dan dat ze eigenlijk zijn. Ik geloof wel dat de hele community in shock is. Maar ergens moeten we ook begrijpen dat alles wat ons shockeert, ook iets is wat we misschien beter kunnen inkaderen. Shock heeft als voordeel dat we wakker geschud worden om ons beeld of perspectief over bepaalde situaties aan te passen.”

“Ik weet uit ervaring dat iets waar je aandacht aan geeft, iets is dat groeit. Daarmee wil ik niet zeggen dat we alle mensen die discrimineren gewoon moeten stilzwijgen maar ik weet wel wanneer iemand iets slecht doet, er twee keuzes zijn die je kan maken. Ofwel geef je jouw energie aan de slachtoffers van dergelijke praktijken van die woorden/mishandeling, ofwel geef je jouw energie aan de woede die je zelf voelt ten opzichte van die persoon. Dat is de keuze die we hebben als mensen.” 

“Er waren dan ook trans activisten die een open brief hadden opgesteld naar The Sun waar ze ingingen tegen een artikel met als titel “ik sloeg haar en had geen spijt”, gezegd door Rowling’s ex-man. Ze beschuldigden The Sun ervan dat ze huiselijk geweld zouden verheerlijken. Die steun van de trans community vond ik hartverwarmend en ik sluit mij daar volledig bij aan.”

Geen excuus

“Het huiselijk geweld dat JK Rowling heeft ervaren is een reden voor haar transfobe uitspraken maar het is geen excuus. In het leven kan je kiezen om je wonden te helen of om die wonden open te laten, maar dan ga je jouw hele leven bloeden. Ik geloof vooral dat Rowling zelfhulptherapie nodig heeft.”

“Uiteindelijk ben ik niet anders gaan kijken naar Harry Potter. Het is een fantasiewereld waar heel veel mensen naar opkijken. Nu ik meer weet over de achtergrond van de auteur, verandert mijn beeld niet op de wereld zelf. Om even een spiegeling te maken naar de echte wereld: je hebt altijd de keuze om te focussen op alles wat goed gaat voor jou of alles wat jij mooi vindt, of je kan focussen op alles wat beter kan, wat negatief is. Uiteindelijk gaat jouw focus beslissen over wat je erin gaat zien. Als jij je eigen wonden laat meespelen in je eigen fantasie, dan verpest je uiteindelijk je eigen fantasiewereld.”