In Mario worden twee spitsen uit dezelfde voetbalclub smoorverliefd op elkaar, maar dat wordt niet door iedereen met open armen ontvangen. Al zeker niet door de teammanager. Marcel Gisler vertelt over hoe hij bij het maken van de film de sociale leefwereld van het voetbal ontdekte - en hij die wereld toch een beetje op stelten zette.

Waarom nu deze film?
Gisler: “Toen ik dertig jaar geleden films begon te maken, heb ik mijn seksuele geaardheid nooit onder stoelen of banken gestoken, maar heb ik het er ook nooit expliciet over gehad. Het feit dat ik homo ben, is iets heel natuurlijks voor mij. In mijn vroege films waren vaak homopersonages aanwezig, maar homoseksualiteit was nooit de hoofdthematiek. Destijds was ik er erg optimistisch over en ervan overtuigd dat twintig jaar later iedereen dat je-m’en-foutisme over seksuele geaardheid zou delen. Nu merk ik dat dat niet zo is. Meer zelfs, ik voel een soort van backlash. Heel wat traditionele ideeën steken steeds vaker de kop op. Daarom dat ik het er nu zo expliciet over wilde hebben.”

Je film speelt zich af binnen het nogal conservatie voetbalmilieu. Bekend terrein voor jou?
“Allesbehalve! (lacht) Het is vooral mijn LGBT-achtergrond waarmee ik aan de slag ben gegaan. Het was mijn coscenarist die met het specifieke idee over het sportmilieu op de proppen kwam. Het taboe rond homoseksualiteit binnen de voetbalindustrie is gigantisch. Daarom vond ik het belangrijk om mijn film socio-politiek te kleuren.”

Pas na de carrière uit de kast

Ken je een Zwitserse profvoetballer die uit de kast is?
“Niemand kent een homoseksuele profvoetballer die nog actief is. Als het al gebeurt dat een voetballer uit de kast komt, dan is dat vaak pas na zijn carrière.”

Hoe komt dat, denk je?
“De stereotype gedachtes over mannelijkheid en vooroordelen over homoseksualiteit zijn vandaag nog altijd niet uitgeroeid. Sommige uitspraken hebben me tijdens research erg gechoqueerd. ‘Homo’s? In mijn team? Tuurlijk niet! Enkel echte mannen’, reageerde een bepaalde coach. Zo’n belachelijke uitspraken zijn gelukkig uitzonderlijk, maar ze bestaan wel. Het imago dat voetbal iets is voor sterke, harde venten verkoopt makkelijk, hoe stom en blind dat idee ook is. Blijkbaar heeft een maatschappij nood aan dat soort stereotiepe beelden.”

Het imago dat voetbal iets is voor sterke, harde venten verkoopt makkelijk, hoe stom en blind dat idee ook is

Hoop je met je film iets te kunnen veranderen?
“Oorspronkelijk wel, maar ik ben er na een jaar release in Zwitserland nogal pessimistisch over geworden. De film kreeg wel aandacht in de media en ook positieve respons van het publiek, maar echte acties vanuit het voetbalmilieu blijven grotendeels uit. Behalve in Duitsland - bij de première in Hamburg kwam het volledige team daar naar de film kijken en bleven de spelers achteraf ook hangen om mee te discussiëren.

Dat is enorm belangrijk: het Hamburgse elftal was niet bang en heeft zich proactief opgesteld. Ze zijn een schoolvoorbeeld voor de Zwitserse ploegen, die blijkbaar veel schrik hebben om een statement te maken. Mogelijks zijn ze zich niet eens bewust van het probleem.”

Is er dan helemaal geen vooruitgang?
“Gelukkig wel, maar die verloopt traag. Tegenwoordig krijgen trainers in spe ook tweeëneenhalf uur per week les in diversiteit, dus ook over homoseksualiteit. Dat is cruciaal. Ik weet niet hoe het eraan toegaat in die lessen, maar ik kan maar hopen dat het iets teweegbrengt.”

Kansen creëren

In de film speelt ook een echte voetbalclub mee?
“De teamleider van de Young Boys in Bern was heel enthousiast toen ik hem contacteerde met mijn idee en scenario. Het feit dat hij zo positief was en ons echt wou steunen, heeft een hele grote deur geopend. Dat is wat we nodig hadden: één persoon met een hoge machtspositie binnen het systeem is vaak voldoende om kansen te creëren.”

Max Hubacher en Aaron Altaras spelen het verliefde stel in je film. Hoe ben je bij hen terechtgekomen?
“Max is een Zwitserse topacteur. Als tiener had hij al in twee grote films gespeeld, zonder een acteursopleiding te hebben gevolgd. Ook Aaron is geen professionele acteur, maar hebben we via een casting in Duitsland gevonden. Wat ik belangrijk vond was dat ze er voldoende mannelijk uitzagen. Ik wou geen jongens met een vrouwelijkheid in hun expressie, omdat dat te snel hun seksuele geaardheid verraadt en daardoor de eerste helft van de film ondermijnt.”

Identificeren zij zich als heteroseksueel?
“Ja, allebei. Voor mij maakt dat geen verschil. Sommige heteroseksuele acteurs kunnen perfect geloofwaardig een homo spelen. Omwille van het machomilieu van de film was het ook niet belangrijk dat ze bepaalde vrouwelijke trekjes gingen imiteren, dus daar moesten we ons geen zorgen over maken.”

Doorgaans komen vooral homo’s en vrouwen naar mijn films kijken. Dat is ergens logisch: ze vallen ook op mannen en kunnen zich dus makkelijk identificeren met mijn hoofdpersonages. Heteroseksuele mannen voelen zich sneller bedreigd

Er zitten weinig vrouwen in je film, maar, in tegenstelling tot veel van de mannen, tonen zij veel medeleven voor de situatie.
“Is dat een cliché? (lacht) Doorgaans komen vooral homo’s en vrouwen naar mijn films kijken. Dat is ergens logisch: ze vallen ook op mannen en kunnen zich dus makkelijk identificeren met mijn hoofdpersonages. Heteroseksuele mannen voelen zich sneller bedreigd. Bovendien was het belangrijk om de empathie van die vrouwen ook te voelen in de film. Dat geeft hoop.”

Met de openingsscène spot je bijna met dat starre idee van ‘mannelijkheid’. Tijdens een training zien we het team danspasjes doen en via verschillende lichamelijke oefeningen opvallend intiem worden met elkaar.
“Geweldig toch? (lacht) De acteur die op dat moment de jongens coacht is ook in het echte leven een trainer. Ik ken niks van dat soort trainingen, dus ik had hem gevraagd om oefeningen te kiezen die erg teder waren. De zachtheid waarmee die mannen met elkaar omgaan, is aandoenlijk. Een perfecte opening voor de film.”

Ergens halverwege de film zijn Mario en Leo een gelukkig koppel. Er lijkt geen vuiltje aan de lucht. Als kijker voel je dat dit van korte duur zal zijn. De restricties van queer cinema?
“Die voorspelbaarheid was een grote uitdaging. Dit verhaal is inderdaad al vaker verteld, binnen verschillende milieus. Dat is lastig. De dramaturgie en de vertelling zijn klassiek en daardoor misschien cliché. Sommige kijkers zijn daarom wel teleurgesteld in de film, omdat ik queer cinema niet opnieuw uitvind. Dat weet ik.”

Mario speelt vanaf 28 maart in de Nederlandse zalen, voor België is er nog geen releasedatum.