Jullie zijn de curatoren van het festival dit jaar. Waarom zijn jullie op de vraag ingegaan?

Hind Eljadid: “Ik heb vorig jaar tijdens het Antwerp Queer Arts Festival (AQAF) opgetreden, toen Maud Vanhauwaert curator was. Dat was ongelooflijk tof, echt waar. Dus toen organisator Marcia Poelman me dit jaar aansprak, was ik meteen verkocht.”

Gregory Frateur: “Drie jaar geleden, toen het festival nog een pak kleiner was, heb ik voor het eerst aan het festival deelgenomen. Ik ben zelf een Antwerps artiest, en werd toen gevraagd een optreden te voorzien. En ik vond dat toen zo fijn om dat te doen dat het eigenlijk voor mij logisch aanvoelde om er het jaar nadien opnieuw bij te zijn. En dat is dit jaar uiteraard opnieuw zo. Ik voel me er enorm thuis. Bovendien is het fijn om een festival als AQAF, dat klein begonnen is, te zien groeien.

Dan ervaar je ook effectief dat het engagement dat je erin steekt z’n vruchten afwerpt. Jaar na jaar neemt het festival stappen, wordt het nog dynamischer, breidt het team dat meewerkt uit... ik heb echt het gevoel dat we aan iets heel moois en iets heel relevants aan het bouwen zijn. Het geeft me een goed gevoel daar deel van uit te maken.”

Queerness in de schijnwerpers

Maar wat is het festival voor jullie?

Gregory Frateur: “AQAF is een kleinschalig kunstenfestival tijdens de Antwerp Pride-week. En waar ik ervan uitga dat elk festival wel queerness heeft, focussen wij natuurlijk veel meer op de LGBT+-gemeenschap dankzij onze kunstenaars en de kunst die er gemaakt en getoond wordt. Dat is op zich een andere focus dan andere kunstfestivals. Bij AQAF ligt de nadruk echt op queerness. Op seksualiteit. Op gender.”

Is dat nog nodig in deze tijd?

Fleur Pierets: “Ik ben ervan overtuigd. Zeker in een stad als Antwerpen, waar je denkt dat iedereen heel open-minded is, maar je dan bij de verkiezingen ziet dat er een of andere nitwit zegt dat het feit dat wij mogen trouwen en kinderen krijgen een brug te ver is.

Het festival heet dit jaar ‘riot’, naar het verhaal van Stonewall vijftig jaar geleden. Het ontstaan van de pride. Het is interessant om te zien hoe kunstenaars met dat thema spelen. Wat zij doen als verzet binnen hun eigen discipline. En qua representatie. Bovendien zitten er ook kunstenaars tussen die niet altijd op de grote podia staan, maar hier wél hun kans krijgen. Niet dat ik dat logisch vind, het is niet omdat je een queer kunstenaar bent, dat je een ander of een kleiner podium moet krijgen dan de doorsnee blanke mannelijke kunstenaar van middelbare leeftijd. Maar jammer genoeg zien we dat het in de realiteit wel zo werkt.”

AQAF is een festival dat puur op mensen en op overtuiging draait. Er zijn geen politieke partijen of bestuursorganen bij betrokken, we hoeven nergens echt rekening mee te houden - Fleur

Hind Eljadid: “Voor mij was het heel interessant om er als curator mee in te stappen omdat ik op dit moment heel erg nadenk over wat queer zijn nu echt voor mij betekent. En wat betekent ‘riot’ voor mij? Om welke strijd gaat het? Welke voer ik persoonlijk, of over welke wil ik het hebben? En op welke manier wil ik daarmee naar buiten komen? Dat zijn ontzettend interessante vragen, als kunstenaar.”

AQAF is voor jullie dus meer dan zomaar een kunstenfestival.

Fleur Pierets: “‘Wat mij betreft, heeft het AQAF zeker ook een activistische kant. Iedereen heeft natuurlijk een persoonlijk verhaal en reden om hier mee in te stappen. Voor mij is dat het creëren van awareness. Ik wil een soort off-festival kunnen zijn. De pride is een commerciëler event, en AQAF is een festival dat puur op mensen en op overtuiging draait. Er zijn geen politieke partijen of bestuursorganen bij betrokken, we hoeven nergens echt rekening mee te houden. En we zijn ook nog eens zo gigantisch onze zin aan het doen dat dat eigenlijk al ‘riot’ an sich is. Dat is ons doel. En net als de pride is AQAF ook LGBT+, maar het is niet omdat we allemaal onder dezelfde paraplu zitten, dat we allemaal hetzelfde zijn.”

Hind Eljadid: “Voor mij zit er zeker ook een deel educatie in. Het is de bedoeling mensen iets bij te leren, hen iets bij te brengen over de geschiedenis. Ik ben daarvoor ook gaan kijken naar mijn persoonlijke strijd. Hoe was en is het voor mezelf, om mij te zijn? Welke strijd ga ik zelf aan? Hoe was het voor mij om uit de kast te komen? Welke innerlijke strijd moet ik bevechten? Welke uiterlijke? Er zijn nog heel wat strijden die gestreden moeten worden, en daar gaat het om.”

Ik vind het belangrijk dat zowel de entertainende als de activistische kunst aan bod kan komen - Hind

Fleur Pierets: “Inderdaad. Zolang de rechten niet gelijk zijn, moet er gestreden worden. Wij kunnen nu bijvoorbeeld in 28 landen trouwen. Elke keer als daar een land bijkomt, wordt er gejuicht. Maar ik focus liever op al die andere landen waar het nog niet kan. We zijn er nog lang niet, ook al lijkt het dikwijls aan de oppervlakte dat we alles al bereikt hebben in onze Westerse wereld. Nu met de pride valt dat ook weer op. Er is zoveel pinkwashing van commerciële instellingen en marketingbedrijven die mee op de kar springen, maar vanaf het moment dat de pride voorbij is, trekken ze zich allemaal terug. Dat het een commercieel gegeven is geworden, zegt genoeg. LGBT+ wordt nog steeds niet als normaal gepercipieerd. Anders zou het een heel jaar door zo zijn voor al die merken.”

In hoeverre zijn activisme en kunst voor jullie hetzelfde?

Hind Eljadid: “Als kunstenaar neem je de samenleving in je op, verwerk je dat in je kunst en geef je dat terug. Ik denk dus dat er in kunst altijd sowieso wel wat activisme zit, maar er zijn ook mensen die heel specifiek voor dat activisme kiezen. Of net niet. En dat is ook oké, kunst hoeft zeker niet altijd activistisch te zijn. Ik vind het belangrijk dat zowel de entertainende als de activistische kunst aan bod kan komen.”

Fleur Pierets: “Persoonlijk ben ik niet geïnteresseerd in zuiver esthetische dingen. Enfin, ik vind dat allemaal mooi hé, maar het is voor mij niet interessant genoeg. Dat blijft niet in mijn hart zitten. Kunst moet je bij de keel grijpen. Je de juiste vragen doen stellen. Dat is ontzettend belangrijk in de maatschappij.”

Perfecte aanvulling op de Pride

Is het jullie bedoeling om AQAF tegelijkertijd te laten lopen met de Antwerp Pride week?

Gregory Frateur: "Daar hebben we het afgelopen jaar veel over gepraat. Ik vind dat persoonlijk een enorme meerwaarde. Het is natuurlijk wel zo dat er heel veel aandacht wordt opgeslokt door de pride zelf, wat een groot evenement is. Het is dus moeilijker voor ons om aandacht te trekken en mensen tot bij ons te krijgen, maar ik ben ervan overtuigd dat we hier hetzelfde fenomeen als in Avignon kunnen creëren, met een on- en een off-festival.

We zijn heel erg blij dat De Studio onze partner daarin wil zijn, want dat biedt ons heel veel mogelijkheden - Gregory

Dat de twee samen kunnen gaan, is net een meerwaarde. Het is natuurlijk niet makkelijk om een kunstenfestival te organiseren tijdens de zomer. De meeste cultuurhuizen zijn immers gesloten en musea hebben dan hun zomerprogramma lopen. Het vraagt dus een compleet andere aanpak om dit te kunnen organiseren en programmeren. Je moet ‘riot’ ingesteld zijn om dit te kunnen organiseren (lacht). Gelukkig voel je wel echt dat dat zo is. En we zijn ook heel erg blij dat De Studio onze partner daarin wil zijn, want dat biedt ons heel veel mogelijkheden, op elk mogelijk gebied.

Wat het zo interessant maakt, is dat het tijdens de prideweek plaatsvindt en dus een soort zusterfestival is. Een festival dat een aantal heel andere zaken belicht dan wat op de pride te zien is. Het stelt ook een aantal kritische vragen, die wat mij betreft noodzakelijk zijn als je denkt aan de geschiedenis van de pride. Die kritische blik en die andere invalshoek brengen we met AQAF.”

Jullie zijn ‘riot’, maar niet tegen de gevestigde waarden die meestappen in de pride.

Fleur Pierets: “Nee, helemaal niet. Ik ben eigenlijk nooit echt tegen iets. Ik denk eerder: ‘Wat kunnen we samen doen?’ Het is veel interessanter en waardevoller om daarnaar te kijken. Het festival is dan ook een plus, niet zomaar het ene of het andere.”

Hind Eljadid: “Klopt. het is voor mij ook net een meerwaarde dat het gelijktijdig loopt. Er zijn mensen die komen voor het entertainment en plezier, maar er zijn evengoed mensen die op zoek zijn naar iets meer dan dat. Naar kennis, iets rustigers. En dan is AQAF een heel goed alternatief.”

Gregory Frateur: “Ja, Ik denk dat we ook een heleboel mensen aangespreken die anders niet naar de pride zouden gaan. Ik ben zelf iemand die nooit naar de pride is geweest, tot mij gevraagd werd om AQAF mee te organiseren. Dat was voor mij de allereerste keer dat ik mee de vlag van de pride heb getrokken. Als je iemand bent die niet zo houdt van heel erg veel volk in de straat en wel van rustig ergens iets gaan drinken en een tentoonstelling of  filmvertoning, dan is AQAF echt perfect.” 

Dromen

Wat willen jullie bereiken met AQAF?

Fleur Pierets: “Dat mensen meer op zoek gaan naar wat er nog is buiten de gevestigde namen. Dat ze effectief ook zien dat er veel meer is dan wat er je voorgeschoteld wordt. En dat dat minstens even interessant - zo niet nog interessanter - is. En het besef dat wat elk van die kunstenaars doet vanuit zijn of haar persoonlijke motivatie een spiegel is waarin het publiek kan zien wat het zelf kan doen om het allemaal wat beter en bespreekbaarder te maken. Een soort zelfreflectie.”

Hind Eljadid: “Als mijn artiesten een goeie avond gehad hebben. Dat vind ik heel erg belangrijk. En als we mensen hebben kunnen inspireren, bijleren, choqueren, dan is het voor mij meer dan geslaagd.” 

Als ik heel ambitieus mag zijn, droom ik van een reizend festival dat de prides afdoet - Gregory

Gregory Frateur: “Voor mij is deze editie al geslaagd; kijk maar naar wat er op dit moment al ligt. Het programma is waanzinnig goed gedaan. En verder treed ik m’n collega’s bij. We hopen dat je je rijker voelt wanneer je De Studio buitengaat.”

Wat is jullie ultieme doel voor het festival?

Gregory Frateur: “Als ik heel ambitieus mag zijn, droom ik van een reizend festival dat de prides afdoet, een soort off-festival bij alle prides. Dat zou fantastisch zijn. Ik denk vooral dat we eerst moeten blijven werken zoals we nu bezig zijn. Er zijn de afgelopen jaren effectief zoveel stappen ondernomen om een professioneel festival te worden. En dat zou ons moeten helpen om inde toekomst ook meer middelen los te krijgen.

Er zit heel veel activisme in om dat te doen. We gaan ook niet onder stoelen of banken steken dat er in dit festival al heel veel bloed, zweet en tranen zitten. We willen dat die vruchten kunnen afwerpen. Het zou echt geweldig zijn als je als festival je artiest al kan betalen. Die richting zijn we aan het uitgaan, ondermeer dankzij het harde werk van organisator Marcia Poelman. We mogen echt niet vergeten wat zij daarin steekt om iedereen op de juiste moment op de juiste plaats te krijgen.

En om het realistisch te houden zou het voor ons al fantastisch zijn mochten we op lange termijn De Studio als vaste uitvalsbasis kunnen gebruiken. Dat is een ontzettend mooi gebouw dat perfect past binnen ons kader. We hebben nog veel te leren, maar we willen er tegelijk voor zorgen dat het niet te afgeborsteld wordt.’

Momenteel zijn er beperkte subsidies en zorgt het toegangsticket van de bezoekers ervoor dat de artiesten uitbetaald worden, maar het is wel onze grote droom om een gratis festival voor iedereen te kunnen organiseren - Fleur

Hind Eljadid: “Er mag een beetje chaos zijn, het moet niet te proper zijn. Mensen moeten zich ermee kunnen blijven identificeren. Ik zou zeggen: laat het allemaal maar rustig groeien. Er hoeft niets opgeplakt te worden. We zien wel waar het al dan niet eindigt, maar het mag alle kanten uitgaan. Zolang iedereen zich er daar maar goed bij voelt.”

Fleur Pierets: “Ja, het mag wel een klein vettig kantje behouden. Laat ons maar rustig groeien en evolueren. Wat daarnaast mijn droom is, is om het festival gratis te kunnen maken. Momenteel zijn er beperkte subsidies en zorgt het toegangsticket van de bezoekers ervoor dat de artiesten uitbetaald worden, maar het is wel onze grote droom om een gratis festival voor iedereen te kunnen organiseren.”

Niet te missen

Waarom moeten mensen écht naar het festival komen? Wie of wat moeten ze zeker gezien hebben?

Hind Eljadid: “Ik kijk enorm uit naar de performance van Gregory. Die staat in grote letters in mijn agenda.”

Gregory Frateur: “Het programmaboekje zat thuis in de bus, en toen ik er even in zat te bladeren, had ik echt het gevoel dat ik een tent moet opslaan, zodat ik echt zoveel mogelijk dingen kan meepikken. Er zijn films die ik al heel lang heel graag wil zien, performances, echt alles. Ik kan uit de lijst niet zomaar iets specifieks halen. Dat is ook het fijne aan onze samenwerking. Je merkt aan de programmatie dat er ontzettend veel interessante dingen zijn samengekomen en dat iedereen zin had om er echt iets bijzonders van te maken. Echt alles wat er staat is boeiend en de moeite.”

Fleur Pierets: “Wat ik wel interessant vind, is dat we elkaar allemaal kennen, en toch heeft iedereen dingen geprogrammeerd waar de ander nog nooit van had gehoord. Het is niet zomaar een ‘kliekjesding’ waar iedereen iedereen kent, integendeel. Er zijn heel veel dingen waar ik nog nooit van had gehoord, en die me dan wel uitermate boeien, net omdat ik weet hoe Gregory en Hind denken. Het gaat echt heel breed.’

Het Antwerp Queer Arts Festival (AQAF) loopt van 5 tot 18 augustus. Het programma, praktische info en updates vind je op www.queerarts.be.