'Less' van Andrew Sean Greer toont aan dat volwassen zijn geen eindfase is
Arthur Less is een dappere man, al weet hij dat in hoofdstuk één zelf nog niet. Hij is een angstige schrijver die als jonge man een relatie had met een befaamd auteur en zich daar nog steeds door laat definiëren. Wanneer zijn nieuwste boek door de uitgeverij geweigerd wordt en zijn ex plant om in het huwelijksbootje te treden, heeft hij er even genoeg van. Hij besluit alles achter te laten en de wereld rond te reizen.
Stiekem wat verzand in langdurig zelfmedelijden schreef Arthur Less het boek 'Swift', over een witte man van middelbare leeftijd uit de middenklasse die een tocht maakt en mijmert over zijn twijfels en frustraties. Een boek zoals 'Less' er zelf een is. Zijn uitgeverij wil het niet publiceren; niemand heeft nog medelijden met gegoede witte mannen. Neen, zelfs niet als ze gay zijn.
De auteur besluit, net als zijn hoofdpersonage, zelf een reis te ondernemen en slaagt erin om bij de lezer wat wanderlust op te wekken. Hij reist via een boekenfestival in Mexico naar een Italiaanse prijsuitreiking, geeft een cursus creatief schrijven in Duitsland en denkt dat hij verliefd wordt op een dakterras in Parijs. In Marokko viert hij zijn 50ste verjaardag in de woestijn, terwijl zijn bonte metgezellen één voor één van hun kamelen vallen. Het verhaal nadert zijn einde in India, waar hij zijn eigen boek plant te herschrijven en waarin al krachtig opgebouwd wordt naar het machtige laatste hoofdstuk en uiteindelijk Japan, waar hij enkele restaurants dient te reviewen. Less at Last, het achtste en laatste hoofdstuk is het neusje van de zalm waarin alles samenvloeit. Eentje dat je tijdens het lezen al plant te herlezen. Krachtig, zowel in taalgebruik als inhoud.
Greer maakt nogal graag gebruik van poëtisch geconstrueerde zinnen en metaforen, met als gevolg dat je alinea’s soms een paar moet herlezen, maar dat ze wel nagalmen als een echo in de Alpen. Greer bouwt het verhaal krachtig op, laat weinig verloren gaan en weet details subtiel te recupereren. Er ontsnapt de lezer af en toe een korte maar oprechte lach en hier en daar wat gegrinnik. Zo schrijft hij over zijn leerkracht Duits, die haar Amerikaanse dorp nog nooit had verlaten: “She was ostensibly German speaking, just as seventeen-year-old Less was ostensibly gay. Both had the fantasy; neither had carried it out.”
Even kort door de bocht: het boek vertelt het verhaal van een man die ervan overtuigd is dat het gras altijd groener is aan de overkant. Hij ziet zichzelf als een gefaald schrijver wiens doorbraak nooit zal komen. Herinneringen en hedendaagse gebeurtenissen en gedachten, soms metaforen en soms herhalingen, vloeien samen tot zorgvuldig opgebouwde inzichten, en monden uit in één belangrijk inzicht. Het is onduidelijk of onze protagonist uiteindelijk ook zelf tot die conclusie komt, maar voor de lezer is het helder: Less is more. Zeker wanneer hij ontdekt dat de mensen die hij benijdt en in vergelijking met wie hij zichzelf een loser vindt, hem benijden. Zijn familienaam is dan ook niet toevallig: de kieskeurige man, gefaald schrijver die het leven voor zich uit schoof, blijkt het met minder te moeten doen. En dat dat oké is, leert hij ergens onderweg. Zo herschrijft Arthur Less gaandeweg zijn eigen verhaal.
’Less’ laat zich niet categoriseren, maar ‘coming-of-older-age’ komt misschien wel in de buurt. Ondanks het feit dat het hoofdpersonage tegen de vijftig aanloopt, mag het boek jongere lezers echter niet afschrikken. De twijfels, problemen en frustraties zijn ook die van jongere mannen (en vrouwen). Meer dan iets anders toont ‘Less’ dat volwassen zijn geen eindfase is, maar een overkoepelende term voor mensen boven de dertig die eigenlijk ook niet zo goed weten wat ze aan het doen zijn. Een heerlijk verhaal met een hoofdpersonage dat je graag eens goed wil vastpakken, de humor van de auteur en diens lekker vlotte pen maken van 'Less' een pareltje. Het boek won dan ook niet voor niets de Pulitzerprijs voor fictie in 2018.
Het boek is zowel in de Nederlandstalige als Engelstalige versie beschikbaar bij LGBTI+-boekenhandel Kartonnen Dozen.
Eigen verslaggeving