Sinds 2017 komen vanuit Tsjetsjenië getuigenissen van holebi's er die actief vervolgd worden. Ze worden wegens hun seksuele geaardheid opgepakt, gemarteld en soms zelfs vermoord.

Uiterst conservatief land

Tsjetsjenië is een autonome republiek binnen Rusland die bekend staat als uiterst conservatief.  Al meer dan tien jaar zwaait president Raman Kadyrov met harde hand de plak als autoritaire leider. Zijn beleid wordt gesteund door de Russische president Vladimir Poetin. Kadyrov tolereert geen enkele vorm van dissidentie en noemde prostitutie, drugs en holebiseksualiteit eerder al 'het vergif van onze tijd'.

In 2017 deden hij en zijn regering de vervolging van holebi's af als nonsens omdat er geen holebi's wonen in Tsjetsjenië. "Je kan mensen die niet in onze republiek wonen niet vervolgen en vasthouden", haalde een van zijn woordvoerders toen aan.

De internationale gemeenschap reageerde geschokt en zette Poetin onder druk om zijn Tsjetsjeense collega terecht te wijzen. Poetin riep Kadroyov niet openlijk op het matje, maar door de internationale druk leek de situatie in Tsjetsjenië te verbeteren.

Internationale gemeenschap heeft zich vergist

Nu bewijzen nieuwe getuigenissen het tegendeel. "De wijdverspreide arrestaties, martelingen en moorden van homo's gaan voort in Tsjetsjenië", laat LGBT+ organisatie het Russian LGBT Network weten in een persbericht. "De vervolging is nooit echt gestopt, alleen de schaal is veranderd."

Volgens de organisatie zijn sinds december alleen al veertig holebi's opgepakt en gemarteld. Twee homo's zouden aan hun verwondingen bezweken zijn. "Veel LGBT’s in Rusland zijn nog steeds getraumatiseerd door de acties in 2017 waarbij tientallen homomannen in Tsjetsjenië werden ontvoerd en gemarteld en sommigen werden gedood", zegt Marie Struthers van Amnesty International. 

De Vlaamse activist en onderzoeker Rémy Bonny, zelf ook vrijwilliger bij ZIZO, verzamelde zelf Tsjetsjeense getuigenissen. "Ik denk dat de internationale gemeenschap zich voor een stuk vergist heeft", zegt hij aan VRT NWS.

Verraden door vrienden

De eerste vluchteling kwam naar België in 2018. Hij leeft in een opvangcentrum samen met een familielid. De communicatie met Bonny verliep in het geheim met gecodeerde apps. De man werd opgepakt op zijn werk. De getuige werd vastgehouden omdat hij homo was en politie had hier audiovisueel bewijs van: een video die gefilmd werd in het appartement van een vriend waarin hij zich kritisch uitsprak over het gebrek aan vrijheid in zijn land. In dat gesprek sprak hij ook over 'zijn vriend'. De getuige wist niet dat hij gefilmd werd en werd dus verraden door mensen die hij al zijn hele leven kende.

De man werd in juli 2018 in de Tsjetsjeense stad Agroen door de lokale politie vastgehouden. Hij vertelt hoe hij na een ondervraging naar een ongekende locatie werd gebracht. Hier startten verschillende vormen van marteling. Hij leefde hij in een koude cel en moest op water en brood overleven. Daarnaast werd hij onder andere veelvuldig geslagen. Verdere details over de martelingen heeft Bonny uit respect voor de getuige niet vermeld in zijn artikel.

Het slachtoffer werd vrijgelaten na het betalen van 6.600 dollar (5.756 euro). Twee dagen na de betaling van deze som vluchtte hij naar Rusland maar ook daar vreesde hij voor zijn leven. Daarna zette hij zijn tocht verder naar Europa. Uiteindelijk belandde hij in een Belgisch opvangcentrum.

Dwangarbeid

De tweede getuige van Bonny, die zelf het land ontvluchtte in 2016, vertelt het verhaal van zijn ex-vriend. De jongen werd in 2018 vijfenvijftig dagen gevangen gehouden door de Tsjetsjeense autoriteiten zonder enig echt bewijs van zijn seksuele geaardheid maar onder het mom van drugsgebruik, een vaak voorkomende tactiek in Tsjetsjenië.  Tijdens zijn gevangenschap werd hij dagelijks geslagen en mentaal mishandeld. Tijdens de gevangenschap moest hij dwangarbeid uitvoeren. 

Ook deze nieuwe beschuldigingen doet een woordvoerder van Kadyrov af als 'grove leugens, zonder enige grond van waarheid'.

Rusland weigert de aanvallen te onderzoeken

De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa publiceerde op 21 december 2018 een rapport over de onderdrukking van LGBT’s in 2017. Daarin staat te lezen dat Rusland weigert om samen te werken of te antwoorden op oproepen om de aanvallen te onderzoeken. Tot nu toe is niet officieel onderzocht wat er precies is gebeurd en niemand is verantwoordelijk gehouden voor de wreedheden die toen zijn begaan.

"Het feit dat nog niemand is berecht voor de aanvallen in 2017, toont aan dat holebi's in Tsjetsjenië er niet op kunnen vertrouwen dat de Russische autoriteiten hen beschermen’, zegt Struthers. ‘Het uitblijven van het onderzoek moedigt de Tsjetsjeense autoriteiten aan om LGBT’s opnieuw te vervolgen. Ze weten dat de Russische autoriteiten hen zullen steunen bij hun ontkenningen en het verdoezelen van de feiten.’

Amnesty roept de internationale gemeenschap op om onmiddellijk in actie te komen om holebi's in Tsjetsjenië te beschermen. De druk op de Russische autoriteiten moet opgevoerd worden om de misdrijven die zijn begaan te onderzoeken.

Heb je naar aanleiding van dit bericht nood een aan een gesprek? Contact opnemen met de Lumi kan via www.lumi.be of 0800 99 533.