Wat maakten de cartoons los bij hen? ZIZO zweeg en luisterde naar wat de duo's te zeggen hadden. Deze week: denken we nog in hokjes? Welke hokjes zijn er en worden ze allemaal aanvaard? Hoe gaan we om met mensen die niet binnen de genderhokjes passen?

Matig begrip voor trans personen

In het Call It Hate onderzoek vinden vier op de vijf Belgen dat transgender personen vrij moeten zijn hun leven te leiden zoals zij dat zelf wensen (81%), wat sterk overeen komt met de cijfers voor holebi’s. Maar bij de andere vragen in het onderzoek (rond sociale afstand, empathie voor slachtoffers en reacties op haatmisdrijven), lagen de cijfers voor transgender personen steeds significant lager dan bij holebi’s. 

Ik zou het geweldig vinden als er meer genderfluïde mensen zouden voorkomen in films of in series - Inke

In de Sociaal-Culturele Verschuivingen Survey werden ook attitudes over transgender personen bevraagd. De meningen over medische transitie zijn relatief positief: twee op de drie vinden dat een geslachtsaanpassende operatie een goed idee is (66%). Toch zegt nog een op de tien dat ze een vriendschap zouden beëindigen als een vriend zou beslissen het eigen lichaam aan te passen (9%). 

Ik heb wel eens in de klas gehoord dat een leerkracht zei: dat kan niet, dat bestaat niet -  Thalia 

Schrik voor genderfluïditeit

Meningen over genderexpressies die niet binnen de genderhokjes passen zorgen voor meer weerstand. Drie op de vijf Vlamingen vinden het belangrijk om te weten of iemand een man of een vrouw is wanneer je die persoon ontmoet (60%) en een op de vier zou niet met hen willen worden geassocieerd als hun gender niet duidelijk is (23%). Tot slot zegt bijna een op de drie dat er iets mis is met personen die zich man noch vrouw voelen (29%). De Vlaming houdt dus sterk vast aan de binaire opdeling tussen man en vrouw.

Veel mensen zeggen: Ik snap het niet meer. Het wordt allemaal zo ingewikkeld. Al die verschillende benamingen- Iliki

De houding ten aanzien van transgender personen is dus voorwaardelijk: je wordt meer aanvaard als je heel duidelijk de overgang maakt van het ene hokje naar het andere, dus van (cis)man naar (trans)vrouw of van (cis)vrouw naar (trans)man. Als mensen zeggen dat ze trans personen aanvaarden, bedoelen ze dus vaak enkel die groep. Zodra je buiten de hokjes valt of deze gaat combineren en gender queer bent, is er minder begrip.

Op mijn middelbare school was er een homo die op hakken liep. Het gaf me inspiratie om te zien hoe iemand zich geen fuck aantrok van wat iemand anders dacht - Lawrence 

Hannelore 

"Als ik lezingen ga geven over genderdiversiteit begin ik vaak met de zin ‘mijn grootste wens is dat er geen hokjes hoeven te zijn en we allemaal gewoon kunnen zijn wie we zijn’. Enkele minuten later trek ik mijn genderparaplu open en probeer ik al de hokjes, waar we ons toch zo graag insteken, uit te leggen. 
Een wereld zonder hokjes zou ook maar saai zijn, het zou sterk lijken op een communistische samenleving waar er weinig aandacht wordt gegeven aan het individu. Laat ons dan maar trots zijn op onze democratie en onze strijd voor gelijkheid, een strijd die al decennia wordt gevoerd en waar we nog elke dag merken dat we nog niet staan waar we zouden moeten staan.

Ook ik heb me enkele jaren geleden van hokje verplaatst, welk hokje is tot op heden nog altijd niet zo duidelijk. Vrouw, trans vrouw, transgender, transseksueel, lesbisch of misschien toch bi of pan? Het zijn begrippen die mensen heel graag op mij willen plakken en dit vaak ongevraagd doen. We zijn allemaal nieuwsgierig en willen graag kunnen benoemen wat we niet kennen, maar zijn we dan uiteindelijk wijzer geworden als de inkt van de stempel is gaan drogen? 

In het begin van mijn transitie stelde ik mij voor als Hannelore de trans persoon, dit maakte me zelfzeker en gaf me zelf de kracht om te vertellen wie ik was. Toch was het uiteindelijk mijn onzekerheid die mij elke keer weer in dat kleine hokje duwde, de schrik dat mensen mij gingen beoordelen over een onderwerp waarvan ze op dat moment werden overspoeld door radio en tv. Vaak keek ik naar interviews van dappere trans mensen die eindelijk konden zeggen wat het nu inhield om trans te zijn. 

Mijn naam is Hannelore en ik ben trans, maar dat is slechts een aspect van me

Het zijn vaak die mensen die het beeld scheppen over het hokje waar je ingestoken bent, het waren vaak ook die mensen waar ik mij helemaal niet mee kon vergelijken. Vaak had ik zelfs een gevoel van onmacht omdat sommige individuen mijn hokje onrecht aandeden en was ik op bepaalde momenten zelfs beschaamd om bestempeld te worden als trans.

Als ik nu terugkijk naar de tijd van mijn transitie zie ik dat het grootste probleem bij mezelf lag, en dat dit hokje uiteindelijk maar een klein deel is van de persoon die ik echt ben. Hokjes zijn niet het probleem, ze zijn veilig en geven mensen een kans om gelijken te vinden. Aan een hokje kun je echter nooit zeggen wie je voor je hebt staan.

Mijn naam is Hannelore en ik ben trans, maar dat is slechts een aspect van me."

Inke

“Op het vlak van mijn kledij en expressie heb ik mij tijdens mijn tienerjaren soms proberen aan te passen aan de normen van de maatschappij. Er zijn momenten wanneer je er gewoon bij wil horen en geen scheve blikken wil opvangen. Maar ik was toen ook nog niet zeker van wie ik echt was. Op school was er geen informatie voor diegenen die ‘buiten de normen’ vielen.

Tussen mijn 18de en 22ste ben ik mij steeds meer vrij gaan voelen op het vlak van mijn seksuele geaardheid, genderidentiteit en genderexpressie. Ik kwam vaker in contact met queer personen en ontdekte wat alle mogelijkheden zijn. Rond mijn twintigste heb ik een definitieve en grote fuck it gezegd en heb sindsdien altijd de kledij gedragen die ik wou aandoen. 

De moeilijkste stap was mijn oksel- en beenhaar niet scheren. Het beeld dat dat allemaal mooi glad moet zijn bij vrouwen of personen die door de maatschappij vaak als vrouw worden gezien, zit nog diep ingeburgerd. Maar ik weet dat als ik een rolmodel had gehad toen ik het moeilijk had met mezelf, ik veel eerder mezelf had kunnen zijn. Dus ik doorbreek norm voor norm, zowel voor mezelf als iedereen die daarmee geholpen is. Als mensen mij dan vertellen dat ze zichzelf beter hebben kunnen ontdekken dankzij iets wat ik heb gedaan, moet ik wenen. Ik ben dan zo gelukkig.

Ik besef dat ik bepaalde privileges heb waardoor ik gemakkelijker mezelf kan zijn

Ik heb het ook nog nooit gelaten om de hand van mijn partner vast te houden. Ik weet nog heel goed dat ik pure blijdschap voelde als tiener, en nog steeds voel, als ik een holebi+ koppel hand in hand zag of zie lopen. Niks is risicovrij, maar als ik op deze manier aan ook maar een persoon kan tonen dat het oké is om te zijn wie je bent, is dat het voor mij al waard geweest.  

Maar ik besef ook dat ik bepaalde privileges heb waardoor ik gemakkelijker mezelf kan zijn. Van thuis uit heb ik nooit restricties meegekregen. Ik mocht altijd zijn wie ik wou zijn. Ik leef in een vrij veilige buurt. Ik ben wit, waardoor ik op straat minder snel negatief zal worden behandeld, omdat er bij mij geen racisme bovenop holebi- of transfobie zou komen. Het is belangrijk om zo’n zaken te beseffen en er niet van uit te gaan dat iedereen dezelfde mogelijkheden heeft of even zichtbaar kan of wil zijn.”

Iliki (mama van Inke)

Voor mij persoonlijk maakt het niet uit wie er hand in hand loopt, evenmin hoe mensen hun genderidentiteit beleven of hun genderexpressie uiten. Voor veel mensen is dit echter nog altijd een struikelblok. Bij velen komt het voort uit onwetendheid. Als er nooit over gesproken werd, als ze er niet mee in contact komen, weten ze vaak niet hoe er mee om te gaan. Ik denk niet deze mensen haatgevoelens koesteren. Ze zullen het eerder negeren of er, hopelijk, vragen over stellen.

Volgens mij is het belangrijk dat er hier al vanaf jonge leeftijd meer informatie over gegeven wordt

Langs een andere kant zijn er ook mensen die tijdens hun opvoeding steeds negatieve commentaren hoorden. Zij gaan er dan eerder van overtuigd zijn dat holebi’s en transgender personen iets ‘slecht’ doen. Hierdoor is de stap naar negatieve kritieken of zelfs geweld al veel kleiner.

Volgens mij is het belangrijk dat er hier al vanaf jonge leeftijd meer informatie over gegeven wordt. Zo kan men zelf kritisch denken en in dialoog gaan."

Heb je nood aan een luisterend oor of ben je op zoek naar informatie? Neem dan contact op met Lumi via www.lumi.be, [email protected] en op 0800 99 533.