ZIZO: Dit is een telefonisch interview. Wat zou ik zien als ik bij je was? 

“Ik ben gekleed in een zwarte lederen rok, nylon kousen, een wit-zwarte trui en mijn haren zijn bijeengebonden in een paardenstaart. Pruiken zijn niet aan mij besteed”, en “Mijn gezicht ziet er blij uit, ik glimlach.” Anneke De Raedemaeker heeft er duidelijk schik in. “Eindelijk (nog) eens een getuigenis van een oudere transgender in ZIZO!”

Het appartementje in Eeklo oogt eenvoudig vertelt ze. Er is immers al jaren schuldbemiddeling. Ze zit in de zetel van het salon tijdens het interview en de TV speelt zachtjes op de achtergrond. Als het gesprek aarzelend van start gaat, pols ik: “Waar kijk je naar?”. Haar blik dwaalt tijdens het interview regelmatig af naar het TV-meubel met de boeddhabeeldjes, wierook, kaarsjes en de fotokader met een foto van haar vader. Anneke’s vader overleed toen ze 23 jaar oud was. Een beenmergtransplantatie, haar beenmerg, kon hem niet redden. “Die foto gaat mee in de valies als ik naar het ziekenhuis ga voor dé operatie. Ik praat ertegen. Ik wil dat mijn vader weet van mijn transitie.”

ZIZO: Weet je dat je op YouTube staat? 

“Euh, nee?” Het Laatste Nieuws postte op 20 mei 2018 een 1-minuut durende ondertitelde fotoreportage met een vrolijk deuntje getiteld ‘Stoere dokwerker Johan (57) wachtte tot pensioen om Anneke te worden’. Het YouTubefilmpje is een aanvulling op het interview dat ze gaf voor het Nieuwsblad. 

“Kan ik dat ergens zien?” Mijn 60- jarige gast is digitaal niet helemaal mee, dat maakt haar des te charmanter. Ik beschrijf tijdens het telefonisch interview de beelden en laat haar meeluisteren naar de gitaarmuziek. “Tof, en respectvol”, “Muziek waar ik happy van word”, en “Dank u dat je me dit vertelde”. Haar stem trilt intussen van emotie.

Na deze ijsbreker praat ze honderduit. In de zomer neemt ze de bus naar het Sport- en Recreatiepark Blaarmeersen in Gent, om te gaan zonnen. En dan luistert ze languit op het strand naar panfluitmuziek, daar wordt ze rustig van. En een wandeling naar een provinciaal domein dichter bij huis, ongeacht het seizoen, is een vast onderdeel van haar routine. Die uitstapjes brengen soelaas. “Zittend op een bankje naar muziek luisteren en de tranen laten vloeien”, “Eens goed wenen, dat helpt”. Het helpt als ze het moeilijk heeft, ongeacht waarom. Ze is immers zoveel meer dan een transgender persoon. Anneke werd opgevoed door haar grootouders – mama dronk – en wijdde zich als tiener aan zwem- en later basketcompetitie. Het volwassen leven verloopt eveneens hobbelig met twee echtscheidingen, een partner die de bankrekening leegroofde terwijl ze opgenomen was in de psychiatrie en wat fait divers met drugs en geweld.

ZIZO: Muziekliefhebber, trans vrouw, gepensioneerd, ex-dokwerker, wat nog meer?

“Ik hou ervan om te helpen”, zo steekt ze van wal. Zo was er een  jong koppel dat door verbouwingsperikelen vier maanden geen keuken had, en waar Anneke voor kookte. Het werden goede vrienden. “En door zwemles te geven, aan volwassen en kinderen”. Zo was er de jarenlange privé-zwemlessen aan een gehandicapt meisje. Toen de zevenjarige uitgelegd kreeg dat de zwemmeester zou veranderen naar zwemjuf, antwoordde het kind “ Johan, alles komt goed’, en daarmee was de kous af. Anneke houdt van kinderen, de kinderen van de buren krijgen soms een koekje. “En ja, ik ben oma van 4 kleinkinderen, maar ik heb mijn kleinkinderen nog nooit gezien. Maar schrijf erbij dat dat niets te maken heeft met mijn transitie hé.” De communicatie met de 2 dochters blijkt al jaren verbroken.

ZIZO: Waarom wachtte je tot je 55ste? 

“Waarom heb ik het zo lang weggestoken? Er zijn twee redenen. Ik wilde absoluut paracommando worden, en ik wist dat ik afgekeurd zou worden als transgender”. Het doel ‘paracommando’ moest eerst bereikt worden, en de sequentie in doelstellingen is iets wat mijn gast vaak aanhaalt in het interview; ze is voorstander van een stapsgewijze aanpak. 

“En daarna was ik dokwerker. Ik heb veel respect voor mijn collega’s. In de haven van Antwerpen zijn er 6.000 dokwerkers waarvan 10 transgenders. In de haven van Gent, waar ik werkte, waren er 485 dokwerkers. Ik zou de enige transgender zijn”. De coming-out werd dus uitgesteld, uit angst voor reactie, niet enkel voor persoonlijke reacties naar haar maar ook naar de hele groep van dokwerkers. Anneke was bang om de reputatie van dokwerkers te schaden. “En dus heb ik gewacht tot 1 mei 2018”. 

ZIZO: Heb je tips voor dokwerkers of paracommando’s die nog niet uit de kast kwamen? 

 “Voor alle transgenders, blijf niet in die kast zitten, kom eruit, zelfs als het moeilijk is. Toon u waardig aan de maatschappij, u hebt recht op een normaal leven en een ik-zijn.” Het gesprek wordt gemoedelijk en we dwalen meer dan eens af van de interviewvragen. We draaien op Anneke’s vraag muziek van The Scene – ze ontdekt YouTube. “Iedereen is van de wereld, en de wereld is van iedereen” neuriet ze mee. “Dat is de zuivere waarheid en geldt voor iedereen”, zo vat ze haar advies samen. 

Anneke stelt de transgendercommunity ook gerust. “Het is niet erg om kleine stapjes te zetten.” Uitdagingen zijn soms te groot om in één keer te bereiken. “Doe het rustig aan”, laat ze zich meermaals ontvallen. “Ik was twee jaar lang een paracommando. Daar heb ik geleerd om grenzen te verleggen. Iedereen heeft eigen doelen en kan die doelstellingen niet altijd bekomen omdat men grenzen tegenkomt, die moet je langzaamaan verleggen. Als para leer je om eerst naar plaats X te gaan en doel X te bereiken door grens X te verleggen. En dan ga naar plaats Y... en zo word je steeds sterker en sterker."

ZIZO: En wat heb je met wielrenners?

Ik wijs haar op het laatste beeld in de YouTubevideo: een lid van het Sky-team dat door de finish rijdt, de ontlading op zijn gezicht, het uitzinnige publiek achter de hekken. “Een transitie is zwaar. Het is te vergelijken met een Ronde van Frankrijk. In het begin gaat alles rustig in de koers, de wielrenners fietsen op hun gemak. Naarmate het traject vordert zijn er ups en downs, de beklimmingen en de afdalingen. En op het einde is er de aankomst, het project dat afgewerkt is.”

Anneke is op weg naar wat zij haar eindmeet noemt, de chirurgische interventies. In het najaar is het zover. En papa’s foto gaat mee.