In mijn slaapkamer hangt een bord met daarop in grote vriendelijke letters: Practice radical self love. Het is de leuze waarnaar ik mijn leven probeer in te richten, soms succesvol, soms… niet zo succesvol. Het is ook het advies dat ik te pas en te onpas spui wanneer iemand die ik graag zie bij me ten rade komt. Hoewel, bij nader inzien, zelfliefde en zelfzorg aanmoedigen, is nooit ongepast advies.

Er waren (en zijn nog steeds) dagen dat ik met moeite uit mijn bed raak. Soms is gezond eten (maken) te lastig, word ik op het werk al moe bij de gedachte aan de was die thuis op me ligt te wachten of voel ik me zo verlamd door deadlines dat ik prompt beslis dat enkel een Buffy-aflevering (Buffy, the Vampire Slayer is een cultreeks uit de jaren 90, red.) me nog kan redden, mijn schema is toch al gedoemd. Soms kabbelt het leven gemoedelijk voort, tot je een glas water omstoot en merkt dat je aan het huilen bent. Wat is er? Niets. Het leven. Alles. De vlek op je David Bowie-shirt waar een zatte vriendin rode wijn op had gemorst en die je er niet meer uit krijgt.

Als dit niet herkenbaar klinkt, raad ik nog steeds aan om aan zelfzorg te doen. Het is ook een waardevolle eigenschap voor mensen die niet worstelen met dingen als depressies, angststoornissen of burn-outs. Als je er niets uit haalt voor jezelf, kan het misschien wel een vriend(in), partner, familielid of collega helpen.

Zelfzorg begint wanneer je je goed voelt. Het is makkelijker om dingen te bedenken die je een fijn gevoel geven als je op een relatief goede plek zit. Maak een lijst met dingen waar je een goed gevoel van krijgt en bewaar de lijst op een zichtbare plaats zodat je gemakkelijk dingen kan toevoegen. Mijn happy list hangt bijvoorbeeld aan de binnenkant van mijn slaapkamerdeur.

Zelfzorg is persoonlijk. De manier waarop je aan zelfzorg doet, hangt af van wie jij bent als persoon. De dingen die jou rust brengen, vinden anderen misschien frustrerend en andersom. Zo ben ik een introvert, dus met een grote vriendengroep op stap gaan staat niet in mijn lijst. Nachtelijke maanwandelingen in mijn eentje, dat staat dan weer met stip op nummer 1. (Dat was een leugen, ‘hete douches + mee kwelen met 80’s power ballads’ is mijn eerste happy thought.)

Zelfzorg moet niets kosten. Het is verleidelijk om dingen kopen gelijk te stellen aan jezelf oppeppen, maar dat hoeft niet zo te zijn. Reclame en advertenties brengen misschien een andere boodschap, maar geld spenderen is niet noodzakelijk om aan zelfzorg te doen. Versta me niet verkeerd, ‘boeken kopen’ is het zesde item op mijn lijst, maar samen met ‘naar de kapper gaan’ is dat het enige dat geld kost. Je kan iets in de oven bakken en jezelf in een dekentje rollen terwijl de kamer zich vult met een heerlijke geur. Je kan snek memes (foto’s van slangen waarop humoristische en/of vertederende teksten worden geplakt, red.) doorbladeren. Een eindje lang en hard rennen. Knuffelen met mensen die je graag ziet. 

Maar zelfzorg is vooral iets dat je moet oefenen. Misschien lukt het vandaag niet om jezelf van de sofa te slepen en je loopschoenen aan te trekken om je hoofd leeg te lopen, maar kan je wel een blokje rond wandelen. Dat is oké. Misschien kan je het niet opbrengen om buiten te gaan, maar wel om een pot thee te zetten. Dat is ook oké. Zelfzorg gaat niet over dingen van een lijst checken (hoewel dat mij in ieder geval een bevredigend gevoel geeft), het gaat om erkennen dat iets doen voor jezelf mag, dat voor jezelf te zorgen een valide tijdsbesteding is.

Je concentreren op je eigen noden en behoeften is niet evident in een maatschappij die zelfzorg gelijkstelt aan egoïsme en zelfliefde aan narcisme, en toch is het iets waar veel mensen baat bij kunnen hebben. Leg maar al pen en papier op je nachtkastje zodat je bij inspiratie meteen aan het schrijven kan slaan. En dan maar oefenen, tot zelfzorg een reflex wordt.

Misha schrijft voor ZiZo en maakt zines over poëzie en queer-zijn.

ZIZO wil een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over LGBT+ thema’s. Daarom publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van hun/haar/zijn vereniging en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.