Je kon er vorige maand niet omheen, de regenboog was goed vertegenwoordigd. Een eerste reactie is blijdschap. Er is erkenning voor onze gemeenschap, de community van iedereen die niet binnen de normen van deze binaire, hetero- en cisnormatieve wereld valt. Onze identiteit lijkt gevierd te worden. 

Een aantal jaar geleden dacht ik ook dat dit altijd het geval was. Dat elke regenboog er een van positiviteit en aanmoediging was. Als queer-activist en met extra kennis over LGBTQIA+ thema’s, maakt die blijdschap vaak plaats voor scepticisme. 

Pinkwashing of oprechtheid?

Staat de vlag die uithangt voor een effectieve ondersteuning van de LGBTQ+-gemeenschap of wappert die enkel omdat er geld mee te verdienen valt? 
Pinkwashing, het doen laten uitschijnen dat je regenboogvriendelijk bent terwijl dit niet het geval is, is een steeds vaker voorkomend fenomeen.

De LGBTQ+ gemeenschap is prominenter aanwezig in de media, er wordt vaker over gepraat en in België wordt er al minder scheef gekeken naar personen die zich met de community vereenzelvigen. Onder andere bedrijven, zowel grote als kleine, grijpen die tendens dus met twee handen vast en gebruiken het in hun voordeel.

Bezint eer ge begint

Het is dus belangrijk om even het internet af te schuimen en na te gaan of die bedrijven de LGBTQ+-gemeenschap ook effectief steunen. Een aantal vragen die je jezelf kan stellen:

• Wat gebeurt er met de opbrengsten van de Pride-producten? Worden ze effectief geschonken aan een organisatie die zich inzet voor de LGBTQ+-community?
• Welk soort beleid voeren ze op de werkvloer? Zijn er concrete acties tegen holebi+- en transfobie?
• Zijn er ook doorheen het jaar initiatieven om de LGBTQ+-gemeenschap te steunen , of is het slechts een one month stand? 

Op die laatste vraag wil ik graag nog even dieper ingaan. Pride Month is nog maar net gedaan en heel wat regenboogvriendelijke reclames en producten worden afgevoerd. Pure pinkwashing. Het gevecht voor gelijkheid moet er het jaar rond zijn, want de strijd is er ook constant.  

Elke stem telt

De Pride wordt steeds vaker verweten te commercieel te zijn. Maar het is niet enkel de bedrijfswereld die er schuld aan treft. Ook politici springen als opportunisten mee op de kar. Elke stem telt natuurlijk. 

Ook hier geldt hetzelfde: laat je niet inpakken door melodieuze marketingslogans en onderwijs jezelf. Ken de inhoud van het boek, niet enkel de achterflap. En dat geldt voor iedereen en alles dat er voordeel kan uithalen om even met een regenboogvlag te zwaaien. 

No single-issue struggle

Nu, als het antwoord op de drie eerder vernoemde vragen positief is, wil het jammer genoeg nog niet zeggen dat alles rozengeur en maneschijn is. Zoals Audre Lorde het verwoorde: “there is no thing as a single-issue struggle because we do not live single-issue lives.” Zelfs als de LGBTQ+-gemeenschap op een goede en duurzame manier wordt ondersteund, moet er ook gekeken worden naar hoe andere gemeenschappen worden behandeld door de organisatie / een persoon. 

Als je een regenboogkleurig t-shirt koopt, werd het op een ethische manier gemaakt? Is er naast een antidiscriminatiebeleid voor de LGBTQ+-community ook een voor bijvoorbeeld mensen met een handicap of beperking, personen van kleur of mensen met een migratieachtergrond? En wat op klimaatvlak? 

Proef op de som

Laten we kijken naar de genomineerden voor de British LGBT awards 2019, bij wijze van voorbeeld. Een daarvan is Amazon. In 2018 werkten ze samen met Stonewall aan een product dat meer info zou verspreiden over LGBTQ+-onderwerpen. Maar in datzelfde jaar doneerde CEO Jeff Bezos nog duizenden euro’s aan de anti-LGBT+-republikein, Cory Gardner. 

Ook in de lijst: H&M. Zij krijgen een plaatsje vanwege hun Pride Collection. Ondanks 10 procent van de opbrengsten naar de Free and Equal Campagne van de United Nations gaat, loont het de moeite om even verder te kijken. Meer dan 75 procent van de werknemers van bedrijven die H&M bevoorraden, krijgen minder dan een leefloon uitbetaald. Ze zijn nog steeds een onderdeel van de niet ecologische fast fashion, ook al laat hun duurzaamheidssectie op hun website anders uitschijnen.  Of wat dacht je van de reclame uit 2018 waarin een zwarte jongen werd afgebeeld met een trui waarop ‘coolest monkey in the jungle’ stond?

Vele lagen 

Om Lorde nog even te quoten: “without community there is no liberation.” De LGBT+-community is divers, wat er dus voor zorgt dat het belangrijk is om er op een intersectionele manier naar te kijken en zo ook rekening te houden met de meerlagigheid van de regenbooggemeenschap. Als die intersectionele strijd ook sterk is bij dat bedrijf / die politicus / artiest / organisatie, dan zit je helemaal goed.  

Winst en uitbuiting, twee handen op een buik

Natuurlijk is dat niet eenvoudig. Als we bijvoorbeeld kijken naar de Corporate Human Rights Benchmark , een rangschikking van honderd grote bedrijven op basis van hun respect voor mensenrechten, zien we dat de meeste een onvoldoende krijgen. Winst en uitbuiting gaan dan ook vaak hand in hand in onze kapitalistische maatschappij. 

Adidas beste in de klas

Het enige bedrijf dat meer dan 80 procent behaalde is Adidas. Ze namen onder meer een lesbische vrouw van kleur aan, Gia Goodrich, om hun Pride-campagne te voeren. Zij is samen met haar vriendin ook het brein achter de “Cis dykes for trans rights” T-shirts.

Daarnaast heeft Adidas ook bijvoorbeeld een clausule in contracten met hun atleten die hen beschermt als ze uit de kast komen. Maar ook zij kunnen beter, zeker op het vlak van eerlijke lonen en fast fashion.

Het perfecte bedrijf is moeilijk te vinden. Ikzelf probeer dan ook tweedehands en lokaal te winkelen. Support your local queers.  

Positieve afsluiter

En om op een positieve noot te eindigen, wil ik de personen, organisaties en initiatieven, die wel effectief de LGBTQ+-gemeenschap en andere onderdrukte communities de klok rond steunen, bedanken. Hopelijk wordt jullie voorbeeld snel en talrijk gevolgd.

ZIZO wil een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over LGBT+-thema’s. Daarom publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van hun/haar/zijn vereniging en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.