Hoewel Lopaz opgroeide in Los Angeles, woont hij al sinds 2007 in Europa. Met alle grote artistieke Europese steden leken de kansen hier groter om door te breken dan in Amerika, waar de opties beperkt waren tot New York en Los Angeles. Hij verdeelt zijn tijd tussen Brussel, Berlijn en Los Angeles. Zijn kunst is steevast geïnspireerd door zijn geleefde ervaringen als black, queer persoon en kentt geen vaste vorm: soms zijn het foto's, soms zijn het kortverhalen, soms is het een roman.

ZIZO: Hoe is je liefde voor storytelling begonnen?

Isaiah: "Ik was van kinds af geïnteresseerd in storytelling. Mijn familie vertelde steeds verhalen, zowel uit hun persoonlijke leven als uit de geschiedenis, en moedigde me in alle creatieve aspecten aan. Zodra ik kon lezen, zorgden ze ervoor dat ik elk boek kon lezen dat ik wilde. Ik had nooit gedacht dat ik een kunstenaar wilde worden, maar ik werd een kunstenaar omdat ik van schrijven hield. "

"Met fotografie ben ik begonnen toen we voor school een dagboek over ons leven moesten bijhouden. Ik hield ervan. Als ik met mijn oma naar foto's uit haar jeugd keek, vond ik het magisch hoe je momenten kon 'bevriezen'. Je houdt een moment bij dat direct verdwijnt zodra je het vastlegt."

"Ik kom uit een arbeidersgezin, niemand voor mij had hun opleiding aan het hoger onderwijs afgemaakt. Twee van onze buren waren kunstenaars en vertelden me over kunstopleidingen, dat dat wel iets voor mij was. Daarvoor had ik niet eens door dat dat een optie was. Mijn gezin steunde me: 'Zolang je maar gaat studeren, is het goed.' Zo ben ik begonnen met fotografie en fine arts."

ZIZO: In 2016 stond je in The New York Times met je foto's, waarin je poseerde met uitspraken zoals ‘And when do you go back?’ en 'I never had sex with a black guy'

Isaiah: "Toen mijn foto's met de uitspraken op T-shirts opgepikt werden door The New York Times, veranderde dat mijn carrière en mijn leven. Dat project ging over hoe racistische overtuigingen door taal bewegen en terechtkomen bij zwarte mensen, of zwarte queer mensen in dit geval. Veel van de dingen die ik vastlegde, waren dingen die witte mannen tegen me zeiden in een romantische, vriendschappelijke of in een professionele relatie.”

ZIZO: En nu ben je bezig met ‘Anthology/Appendix’, wat volledig uit dialogen bestaat. Dat is toch een hele ommezwaai?

Isaiah: "Ja, dat zijn volledig fictieve kortverhalen. Ik werk met dialogen omdat ik gefascineerd ben wat er allemaal in een gesprek kan zitten, vooral tussen zwarte mensen. Als zwart, queer persoon valt het op hoe de persoonlijke ervaringen van mensen neergezet worden in deze maatschappij. Vooral dan van mensen uit gemarginaliseerde minderheidsgroepen. Kijk bijvoorbeeld hoe de media verslag hebben uitgebracht van het interview tussen Meghan Markle en Oprah - kranten die schrijven dat ze de hertogin van Sussex niet geloven, of die niet schrijven hoe en waarom ze het koningshuis verliet."

"Gesprekken schrijven tussen mensen van kleur is dan een poëtische daad van verzet. Het is een manier waarop ik omga met uitsluiting en het gevoel van het zwijgen opgelegd te worden. Zwarte conversaties zijn magische plekken van poëzie, literatuur en geschiedenis die vaak niet aangeleerd of aanvaard worden. Daarom is 'Anthology/Appendix' puur dialoog, zonder proza."

"Het is ook een knipoog naar de mondelinge tradities in zwarte culturen en gemeenschappen. Toen ik een jaar of 10 was, ging mijn familie in een kring zitten, en dan spraken ze over al onze voorouders die ze konden herinneren. Dan werd er een kan water doorgegeven waar iedereen een slok uit nam, en dan zei iedereen de naam van een voorouder."

ZIZO: Waarover gaan de verhalen in 'Anthology/Appendix'?

Isaiah: "Over allerlei dingen. Ik ben bezig met zwarte liefde, diaspora, geloof, ouder worden, colorism, verlangen, femmephobia, gekozen familie, eenzaamheid en rouw. Ik wilde niet dat het allemaal vanuit een cis mannelijk perspectief was, er zijn veel verhalen waar zwarte vrouwen en femmes de hoofdpersonages zijn."

Een verlies waar niet over gesproken wordt

ZIZO: Hoe komt gender naar voren in je werk?

Isaiah: "Als ik me gemarginaliseerd voel als zwarte, queer, cis man in de academische en activistische wereld, wat is mijn verantwoordelijkheid tegenover zwarte vrouwen en femmes? Daarom werk ik met zwarte vrouwen en femmes, en stel ik me verantwoordelijk tegenover hen voor de fouten die ik sowieso ga maken. Je blijft bijleren. Ik probeer ruimte aan hen te geven in mijn performances, en niet alles in te nemen als cis man."

"De afgelopen jaren heb ik ook nagedacht waar ik val in de Westerse en koloniale binaire opvatting van gender. Non-binaire personen worden door velen met scepsis behandeld en beschouwd als een trend. Als iemand van Afrikaanse en First Nations (inheems, redactie) afkomst besef ik dat wij die binariteit niet hadden. Dat kwam van Europa en van het christendom, wij hadden onze eigen spectrums. Dat ik in 2021 nog moet twijfelen over waar ik val op een opgelegd genderspectrum, geeft net aan wat er verloren is van mijn cultuur.”

"Eén van de dingen die ik ben verloren, is hoe de culturen waarvan ik afstam mijn seksualiteit en mijn genderidentiteit gerespecteerd en zelfs vereerd zouden hebben. Dat verlies is nooit meegerekend in Europese gesprekken over racisme waaraan ik deelnam."

ZIZO: Je zei in je mail al dat je op een andere manier over racisme wilde praten. Hoe zie je dat dan?

Isaiah: "Constant praten over racisme deed me inzien dat ík niet de hele tijd over anti-zwart seksueel racisme moet praten. Witte mensen zouden dat meer moeten doen. Het zou interessanter zijn om mensen te interviewen die op hun dating-apps hebben staan dat ze niet willen daten met mensen die niet wit zijn. Want eigenlijk is het niet mijn probleem dat er witte mensen zijn die mij niet willen daten. Ik zeg niet dat mensen van kleur er niet over moeten praten, dat is niet aan mij om te beslissen. Maar artikelen over racisme zijn steeds hetzelfde, en witte mensen die die vooroordelen hebben, moeten zich daar dan niet voor verantwoorden."

"Ik ben net geïnteresseerd in hoe het is als ik een andere zwarte man ontmoet die nog nooit met een zwarte man heeft gedatet. Hoe werkt geïnternaliseerd racisme en die witte suprematie in hoe we onszelf als zwarte queer mensen zien? Hoe zorgt dat ervoor dat wij ons eenzaam voelen? In sommige steden heb je niet veel zwarte mensen, wie date je dan als witte mensen je niet willen daten?"

ZIZO: Het moet vermoeiend zijn om mensen altijd dingen te moeten bijleren.

Isaiah: "Tijdens deze pandemie was er een wereldwijde Black Lives Matter-beweging, waar decennia van werk aan vooraf zijn gegaan. Je ziet dat witte mensen zich er meer bewust van zijn sinds 2014. Maar het is een trend. Ik gebruik dat woord omdat ik als activist workshops geef aan bedrijven en instituten die volledig wit zijn. Schouwburgen die me workshops laten organiseren om na te denken over wat het betekent om wit te zijn, maar dan sluit niemand van het team zelf aan. Welk werk doe jij als instituut of als collectief?"

"Ik ben op 'Anthology/Appendix' gesprongen omdat ik dat werk van mensen iets bijleren niet altijd wil doen. Fictie schrijven is helend werk. Mensen hadden verwacht dat ik non-fictie zou schrijven, maar fictie is een andere manier om de wereld vast te leggen. Ras komt voor in het verhaal, maar op deze manier moet ik witheid niet centraal zetten. Mijn identiteit overlapt op verschillende delen zoals ras, seksualiteit en migratie, dat komt hier ook in naar voren."

“Neutrale ruimtes bestaan niet”

ZIZO: Je evenement voor Black History Month is enkel toegankelijk voor zwarte mensen. Wat vind je van safe spaces?

Isaiah: "Ik zeg niet dat er geen weerstand zou zijn als je een evenement zou maken voor enkel mensen van de LGBTQIA+-gemeenschap om over hun ervaringen te praten en te helen, maar ik denk dat er minder zou zijn dan als je dat voor zwarte mensen zou organiseren. Als je plaats maakt voor zwarte mensen om te praten over wat het betekent om zwart te zijn en om te helen, heeft het geen zin dat er witte mensen zijn in die safer space. Dan neem je plaats in, en dan creëer je geen ruimte waar mensen vrij kunnen zijn. Wat voor nut heeft het om erbij te zijn als je niets aan de conversatie kan toevoegen? Er zijn zo veel open plaatsen waar je kunt bijleren." 

ZIZO: Wat is het verschil tussen safe spaces en safer spaces?

Isaiah: "Het idee bestaat dat je een plaats kan maken waar heersende onderdrukkingssystemen er niet meer zijn. Ik vind dat een gevaarlijke mythe. Zeker als je het formuleert alsof je buiten de maatschappij staat waar die onderdrukking bestaat. Alsof je een neutrale ruimte hebt, omdat je workshops of performances organiseert. Een neutrale ruimte bestaat niet. Door safer space te gebruiken, erkennen we dat we geen volledige veiligheid kunnen bieden."

"Als ik een workshop organiseer, kan ik niemand beloven dat het een safe space is. Ik kan wel beloven dat ik probeer om het veiliger te maken, door mensen vragen te stellen op voorhand en door na te denken hoe ik reageer op situaties tijdens het evenement. Maar ik kan niet ontsnappen aan de onderdrukkingssystemen tussen vier muren. Ik kan ook niet garanderen dat andere mensen die onderdrukkende overtuigingen mee naar binnen nemen." 

ZIZO: Je workshop 'I been telling tales I almost understand' gaat over storytelling. Wat kunnen deelnemers verwachten?

Isaiah: "Het is geen traditionele student-leraar-verhouding. Ik sta er eigenlijk ook als een student. Ik breng een structuur aan, zodat de deelnemers daar iets mee kunnen. Maar deelnemers hebben ook de verantwoordelijkheid om hun verhalen en ervaringen te delen. Het is een heel flexibel proces. Ik vind het belangrijk dat deelnemers actief meedoen en dat zij ook weten dat ik van hen kan leren."

ZIZO: Als Afro-Amerikaan die naar Europa verhuisde, wat valt je hier op?

Isaiah: "Op Martin Luther King Day zie ik veel Europese vrienden hem ophemelen op sociale media. Dat komt over als een performance, want wie zijn de zwarte mensen die in jullie landen zijn opgekomen voor hun rechten die je respecteert? Adopteer niet de figuren van mijn geschiedenis, want dan moet je het ook hebben over hoe MLK's familie gedood werd nadat hij stierf, en hoe onpopulair hij was tijdens zijn leven, en hoe vaak hij gearresteerd werd. Je kan hem niet opeens claimen als jouw held als je geen zwarte mensen kent uit Europa of de landen die je hebt gekoloniseerd die ertegenin gaan."

ZIZO: Naast je workshops, kortverhalen en fotografie ben je ook nog bezig aan een boek. Kan je daar meer over vertellen?

Isaiah: "De titel is 'The African-American Embassy'. Het is iets compleet anders dan 'Anthology/Appendix', al zijn er wel gelijkaardige thema's. In 'The African-American Embassy' is het hoofdpersonage Theo Graves III, en het boek volgt hem vanaf zijn jeugd tot hij eind de dertig is. Het is opgedeeld in drie delen. Het eerste deel gaat over zijn opvoeding, zijn manier van zijn seksualiteit ontdekken, en hoe hij daarmee omgaat. Dan verhuist hij naar Europa, waar het tweede deel zich afspeelt. Hij studeert kunst in Berlijn, en moet voor het eerst omgaan met 'vreemd zijn' en geseksualiseerd worden op manieren die hij niet gewend is. In het laatste deel vindt hij een andere zwarte man, en dan gaat het over die vragen en verhoudingen waar we het eerder over hadden. Maar ik ben er nog mee bezig, en ik ga natuurlijk niet alles verklappen."

Voor Black History Month organiseert Isaiah Lopaz twee evenementen in Vooruit. Op vrijdag 12 maart gaat hij tijdens 'Have You Eaten Today' in gesprek met chef-kok Oli Elono en zwarte queer mensen, op zaterdag 13 maart geeft hij de workshop 'I been telling tales I almost understand'.