ZIZO: Eerst en vooral: je hebt een boek geschreven. Wauw, proficiat! Voor we het over jouw boek hebben, wat is jouw lievelingsboek?

Siska: "Dat vind ik een heel moeilijke vraag. Ik zal het eerder hebben over het boek dat ik nu aan het lezen ben: Detransition, Baby van Torrey Peters. Het boek gaat over iemand die hun transitie ongedaan maakt. Het boek is interessant, bijzonder en herkenbaar. Verder is het ook heel gevoelig geschreven. Het boek focust onder andere op alternatieve familievormen wanneer de drie hoofdpersonages samen een kind gaan opvoeden. Het stelt vrouw zijn, moeder zijn en vader zijn in vraag."

ZIZO: Hoe ben je op het idee voor het boek gekomen?

Siska: "Ik heb het boek afgelopen zomer geschreven, tijdens de tweede coronagolf. Tijdens die crisis voelde ik namelijk dat er veel is waar ik me zorgen over maak. Zo geef ik les aan jongeren en die nu hun vleugels gaan spreiden. Die ontdekken zichzelf en op wie ze verliefd zijn. Hoe kan je jouw gevoelens van verlangen en verliefdheid ontdekken vanop afstand? Die onmogelijkheid tot aanraking vond ik erg interessant en daar wou ik dan ook over schrijven."

ZIZO: Waarom het onderwerp aanraking?

Siska: "Ik wou nadenken over personen voor wie aanraking geen vraag is, in tegenstelling tot die mensen voor wie aanraking net wél heel moeilijk is. Er zijn mensen die leven in een toestand van 'ik kan eender wie aanraken'. Voor anderen is iemand aanraken bijna onmogelijk. Mijn boek gaat over een vrouw van middelbare leeftijd, die worden in onze maatschappij gedeseksualiseerd. Jonge vrouwen worden voortdurend geseksualiseerd en vanaf een bepaalde leeftijd ben je dan plots de seksloze moeder. Deze aanraking, een vrouw van middelbare leeftijd met een andere vrouw, is zelfs bijna taboe."

ZIZO: Het boek gaat ook over verlangen naar aanraking?

Siska: "Klopt, het boek gaat over aanraking , het zelf en verlangen. De vraag 'wat is verlangen' is zo fascinerend. Er zijn mensen die heel simpel kunnen antwoorden en zeggen ‘ik verlang dit'. Voor anderen is een antwoord erop geven niet simpel doordat de bepaling ervan komt van buitenaf. De maatschappij zegt: jij zal zo verlangen en een vrouw van middelbare leeftijd verlangt niet meer. Maar dat is niet zo. Ik wil met mijn boek een mogelijkheid tot gesprek genereren over wat ik verlang."

ZIZO: Het personage in jouw boek maakt aanraking voor zichzelf ook zo ontzettend moeilijk, heb je hier zelf ervaring mee?

Siska: "Ja, ik lach er ook beetje mee in het boek. Het hoofdpersonage is fluïde qua seksualiteit. Toch worstelt ze met vrouwen aanraken, waar mannen aanraken makkelijk is. Actief vrouwen najagen is lastig voor haar. Wat eigen is aan de 'lesbische cultuur', als ik het even zo mag noemen, is dat het heel moeilijk is om elkaar aan te raken. Ik merk dat als je naar een feest gaat en je ziet een aantrekkelijke vrouw, het niet makkelijk is om die op de typische manier te verleiden. Lesbisch verleiden is heel anders (lacht). In mijn beleving moet je als lesbienne voor een one night stand eerst drie tot vijf uur met die persoon praten. Er zijn heel andere 'regels'. Seks kan niet losgemaakt worden van intimiteit. Maar ja, de jacht is ook mooi en ik zou niet willen zonder."

ZIZO: Van waar komt die nood aan intimiteit bij vrouwen denk je? 

Siska: "Ik denk dat daar veel structuren achter zitten waardoor 'mannelijk' verleiden en 'vrouwelijk' verleiden zeer anders zijn. Twee vrouwen samen is door de mainstream porno ook te hard geseksualiseerd. Uit eigen ervaring heb ik het gevoel dat je als vrouw langs buitenaf zo hard geobjectiveerd bent dat het moeilijk is om subject te zijn van jouw seksualiteit. Het is als vrouw moeilijk om aanvoerder van jouw eigen seksualiteit te zijn. Seks is een verlangen en verlangen is een levenslange zoektocht naar wat jij wil. Tijdens die zoektocht moet je risico’s durven nemen en vragen stellen over jezelf. Als vrouw zijn we het niet gewend om die risico’s te nemen, laat staan dat we daarin ondersteund worden."

ZIZO: Hoe flirten vrouwen dan?

Siska: "Flirten tussen vrouwen heeft in onze maatschappij een onzichtbare status. Maar flirten kan voor vrouwen zeker heel intens zijn. Het mooie is dat het zo intens kan zijn zonder dat iemand in de buurt het doorheeft. Vandaar de scène in mijn boek met de twee vrouwen op een terras. Niemand in het café heeft door hoe intens het verlangen tussen die twee vrouwen is. Net doordat het onzichtbaar en een onbekende manier van flirten is, heeft niemand het door. Weet je, die erotische lading tussen twee vrouwen is ook een deel van lesbische seks. Je kan met een vrouw een vriendschap hebben die zo intens is en waar zo een erotische lading rondhangt, zonder seks te hebben. Maar het is er wel een onderdeel van."

ZIZO: Je schreef het boek als een theaterstuk, waarom theater?

Siska: "Ik maak zelf theater en ik vind het fijn om te schrijven voor een spreker, te schrijven in spreektaal. Die directheid die je dan in je schrijven kan steken is fijn. De tekst is oorspronkelijk geschreven voor een actrice die ik ken, een vrouw van bijna 50 jaar. In mijn hoofd heb ik het boek geschreven zoals zij het op de planken zou brengen. Toch, doordat het verhaal zo intiem is, werkt het goed als boek. Misschien dat je jezelf minder blootgesteld voelt als je het leest dan als je ernaar luistert."

ZIZO: Je bent ook filosofe, hoe heb je filosofie in dit boek willen verwerken?

Siska: "Wat is verlangen, is voor mij een super filosofische vraag. Filosofie is vragen stellen waar er niet meteen een pasklaar antwoord op is, en gaat ook over een kritische houding aannemen tegenover de maatschappij. Voor mij kan de filosofie ook impliciet aanwezig zijn. Zoals de vrouw van 50 met een openlijke seksualiteit die daar radicaal eerlijk in is. Dat is een kritiek op de maatschappij, want in de maatschappij is er geen ruimte voor een seksuele vrouw van middelbare leeftijd. Mijn filosofische kritiek is dan om er wel ruimte voor te maken. Ruimte voor een ander soort liefhebben, ander soort seks. Intimiteit heel anders aan bod laten komen. En ik hou van de filosoof Foucault, dus hem heb ik er ook in verwerkt." (lacht)

ZIZO: Je schrijft vermoedelijk de eerste, expliciete lesbische seksscène van de Nederlandstalige theatergeschiedenis. Hoe voelde het om dit te schrijven?

Siska: "Ik was ervan overtuigd dat ik dit ging doen, maar ik moet toegeven dat het wel spannend was. Een seksscène kan snel heel smakeloos zijn. En ik dacht, neen gewoon radicaal doen. Die onzichtbaarheid moet doorbroken worden en ik wou het radicaal zichtbaar maken."

ZIZO: Maar het gaat over gefantaseerde seks?

Siska: "Ja, dat maakt het ergens wel dubbel. Ze spreken erover maar doen het niet. Aan de ene kant vind ik dat zelf jammer, maar het is ergens ook wel weer kenmerkend voor die onzichtbaarheid. En het is ook poëtisch en mooi dat het een fantasie is tussen de vrouwen. Het stelt in vraag wat het verschil is tussen over iets fantaseren en het daadwerkelijk doen. Waar is de grens? Is fantaseren ook soort van doen?"

ZIZO: Lesbiënnes zijn steeds meer zichtbaar in series en films, maar lesbische seks en intimiteit blijft onzichtbaar. Waarom wou je daar verandering in brengen?

Siska: "Omdat ik wil dat mensen zich  gewoon meer hun seksualiteit eigen kunnen maken en niet bang zijn om hun verlangen na te jagen. We moeten fouten durven maken. Iedereen is zo bang om fouten te maken. Onze eigen grenzen worden zo vaak overschreden waardoor we schrik hebben andermans grenzen te overschrijden. Maar we moeten net ontdekken. Ik wil graag pleiten voor een hardheid, in de zin van 'dit is het, dit is mijn seksualiteit'. Tegelijkertijd wil ik ook pleiten voor een zachtheid. De zachtheid in de zin van 'we zijn allen aan het zoeken en we weten het allemaal niet, laten we samen uitproberen zonder oordeel'."

ZIZO: Heb je reacties ontvangen en hoe waren die?

Siska: "Ik heb redelijk wat mails ontvangen en reacties op sociale media van mensen die ik niet ken, en dat is wel echt fijn. Mannen, vrouwen, hetero’s, queers, … Ze vinden het heel herkenbaar. Het is heel tof dat zoveel mensen zich erin herkennen. Ik heb zelfs een gedicht ontvangen van iemand die ze heeft geschreven over het boek. Dat vond ik echt bijzonder. Mensen hebben honger naar dit soort verhalen en er zijn weinig schrijvers die het aandurven. Het is namelijk heel intiem en kwetsbaar. Voor mij gaat het daar net om, om mij kwetsbaar te kunnen opstellen. Schrijven is een manier van blootgeven die ik in het dagelijkse leven niet op dezelfde manier kan."

ZIZO: Tot slot, waarom moeten we dit boek lezen?

Siska: "Ik hoop dat mensen vooral veel intiemer gaan kunnen worden met zichzelf en daardoor ook intiemer worden met anderen. Dat is zo belangrijk, dat we niet het belang van intimiteit verliezen in deze coronatijd. We moeten in contact komen met ons lichaam en al de manieren van aanraken die mogelijk zijn. Zowel fysiek als niet fysiek. Er zijn ook zoveel manieren om aangeraakt te worden zonder fysiek aangeraakt te worden. Laten we intimiteit niet uit het oog verliezen."

--------------

(On)aanraakbaar is verkrijgbaar bij LGBT+-boekhandel Kartonnen Dozen.