Maya Wuytack: "In poëzie is er geen zwaartekracht"
Met kille herfstdagen in het vooruitzicht organiseert LGBTI+-boekenhandel Kartonnen Dozen een reeks hartverwarmende en zinnenstrelende poëzieavonden. Dichteres-theatermaker Maya Wuytack bijt op 10 oktober de spits af met een zinderende voordracht van genderfluïde liefdesgedichten. Wij laten je alvast even kennismaken met haar.
Wat is je favoriete gedicht?
Maya: “Dat verandert geregeld. Een flard die op dit moment in mij echoot, die ik deze dagen af en toe op mijn tong laat smelten: ‘Er zit niets anders meer op. Kus me zonder mijn das te scheuren. Kus me, kus me.’ Dit is een stukje van Federico Garcia Lorca, de Andalusiër met een hart vol 'duende' (een melancholische, vurige staat van emotie en expressie typisch voor flamenco, nvdr). Hij is een van de meest romantische dichters die ik ken en daarenboven ook nog een homo-icoon, vermoord door de fascisten in Franco-Spanje. “
Wat is volgens jou het mooiste woord?
Maya: “Een woord dat kan (aan)raken. Die nabijheid zoek ik in poëzie. Een alchemie van verbeelding en klanken die de afstand tussen ons kan doen verdwijnen. Poëzie is de dichtste manier om met woorden dichtbij te kunnen zijn. Ze kruipen onder je huid.”
Wie is je grootste queeridool?
Maya: “Sappho van Lesbos, de eerste (gekende) dichteres in onze westerse geschiedenis en pionier van de lyriek. Ze was behoorlijk queer. Haar poëzie loopt over van liefde voor de jonge vrouwen, waardoor ze de naampatrones van de lesbische liefde is geworden. Met haar leerling-minnares-priesteressen deed ze rituelen ter ere van Aphrodite, de Griekse godin voor de liefde. Ze dansten, improviseerden op muziek en poëzie, en bedreven de liefde. Haar gedichten spreken vanuit een perspectief waarbij het geslacht van de ik-persoon onbeduidend wordt. Ze is niet transgender maar 'transcendeert' gender. Love it!”
"De huid van naakte fans is mijn favoriete schrijfspot"
Wat is je antidotum tegen een writer’s block?
Maya: “Hmmm, ik heb dat nog niet echt gehad, een writer's block... Het komt erop aan van het 'moeten' los te laten en telkens de vrijheid te nemen. Misschien laat ik het ene schrijfsel liggen en schrijf ik aan iets anders als de flow daarheen stroomt. Of ik leef mij uit in iets totaal anders. Als antidotum tegen eender welke blokkade zou ik aanraden: dansen, schrijven, vrijen en reizen.”
Wat is je favoriete schrijfspot?
Maya: “De huid van naakte fans. Helaas mag ik in deze covid-toestand even geen poëzietattoos meer zetten na optredens. De voorpublicatie van mijn eerste poëziebundel tatoeëerde ik op een groep vrienden en fans. Uitgelaten, half naakt stonden ze in een groepsknuffel op de Vrijdagsmarkt. Het was januari, gedichtendag, moet je weten. Op hun kippenvel poëzie mogen tatoeëren was een prachtige ode aan de kwetsbaarheid.”
Waarover wil je je volgende gedicht schrijven?
Maya: “Ik schrijf zelden met voorbedachte rade. Het is eerder een soort onbestemd verlangen dat mij voortstuwt. Pas achteraf bij het herlezen ontdek ik waarover ik schrijf en wat zich via mij wil uiten. Ook als ik sprekende poëzie improviseer op podium of in mijn dictafoon is er een carte blanche, volledige vrijheid. Met volle overgave 'het' laten gebeuren, zo ontstaat poëzie. Poëzie is iets energetisch, een poëtische staat die je binnentreedt. Het ontstaat niet uit 'willen', maar uit verlangen. Het is je overgeven aan het onbekende.”
Wat wordt het hoogtepunt van je voorstelling?
Maya: “Ik vermoed wanneer ik begin te strippen en vogue dans. Maar ik zal het voor de zekerheid achteraf eens aan het publiek vragen. (lacht)”
Wie zou je graag in het publiek zien zitten?
Maya: “Veel vrienden en veel onbekenden uit de LGBTI+-community. Ik hou ervan om eens onder ons te zijn, nieuwe mensen te leren kennen en deze liefdespoëzie samen te beleven.”
"Poëzie is hoe we onszelf, elkaar en de wereld heruitvinden"
Wat is volgens jou de waarde van poëzie?
Maya: “De grenzeloze vrijheid van verbeelding waar we onszelf telkens kunnen heruitvinden is voor mij heel belangrijk. Poëzie is genderfluid, agefluid, speciesfluid,... Doordat ons bewustzijn niet gebonden is aan een fysieke vorm kan het bandeloos zichzelf zijn. Net door telkens iets anders te kunnen zijn, zijn we in volle reikwijdte onszelf in de transformatie van elk moment, elke 'state of mind, body, being'. Ik dans ook ontzettend graag en kan soms het gevoel hebben te kunnen vliegen. Lichamelijk gezien kan ik dat helaas niet, maar in poëzie is er geen zwaartekracht. De beperkingen van het fysieke gelden niet. Ik kan plots een verwilderd bos zijn, een scherf waarin zonlicht reflecteert, een wervelwind, een zee waarin onuitgesproken hartstochten zwemmen,... De manier waarop we onszelf, elkaar en de wereld telkens heruitvinden is waar poëzie voor mij om draait. Poëzie is telkens voor het eerst ontmoeten als een vertrouwde vreemdeling in het licht van nieuwe metaforen.”
En omdat een stevige dosis gezonde trots niet misstaat: wat vind je het strafste aan je eigen oeuvre?
Maya: “Het strafste moet nog komen! (lacht) Maar alvast: hoe poëzie een belevenis wordt, de versmelting van woord en lichaam, verbeelding en zintuiglijkheid. Zowel in de eenvoud van een niets-in-de-handen-niets-in-de-mouwen voordracht als in cross-overs met dans, zintuiglijk theater, film en muziek zit mijn eigenheid. Waar ik aan denk, omdat het recent is: deze zomer heeft mijn filmgedichtdebuut verschillende internationale prijzen gewonnen. 'Best Film Score', 'Best Cinematography', 'Best Short Film',... Dat is een mooie erkenning, maar dat hij behalve in de grote wereldsteden ook in Iran op geheime underground festivals heeft gespeeld, dat doet me nog het meest deugd. Het maakt me het meest gelukkig wereldwijd mensen met totaal verschillende culturele achtergrond te kunnen raken met poëzie om in die ontroering samen ten diepste mens te zijn.”
Maya Wuytack zal op 10 oktober om 20 uur haar voordracht houden in een coronaveilige setting in Het Roze Huis in Antwerpen. Het evenement wordt georganiseerd door boekhandel Kartonnen Dozen en zal ook online te volgen zijn.
Eigen verslaggeving