Met spijt in ons hart delen we mee dat ZIZO, het (online) magazine van çavaria, er na bijna 30 jaar mee ophoudt. Wil je weten waarom? Je leest er hier meer over. Çavaria blijft via al hun communicatiekanalen inzetten op mooie verhalen en LGBTI+ nieuws. Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je dan hier snel in voor de nieuwsbrief van çavaria. |
Gayropa: Tsjetsjeen start vereniging om LGBT+ vluchtelingen uit vaderland te helpen
Naar aanleiding van de Europese verkiezingen van 26 mei 2019 reisde ik voor ZiZo naar Oost-Europa. Ik interviewde er tal van vooraanstaande LGBT+ activisten. Deze ‘Gayropa’-reeks verschijnt de komende weken op ZIZO. Deze week getuigen Tsjetsjeense LGBT+ vluchtelingen.
We ontmoetten elkaar in een boek- en koffiebar in het Nederlandse Eindhoven. Harlem vraagt me om zijn achternaam niet te gebruiken in het artikel. Want hoewel hij al sinds 2016 in Nederland woont, vreest hij nog altijd voor represailles. Tegenover zichzelf of zijn familie in Tsjetsjenië.
Opgejaagd
De jongeman moet een van de eerste Tsjetsjeense LGBT+ vluchtelingen zijn in de Europese Unie. Hij ontvluchtte de autonome Russische deelrepubliek nog vóór er veel internationale aandacht kwam voor de trieste situatie van LGBT+’ers in de regio.
Begin 2017 brachten de belangenorganisatie Russian LGBT Network en plaatselijke oppositiekrant Novaya Gazeta tientallen schrijnende getuigenissen uit van marteling en moord op voornamelijk homoseksuele mannen door de Tsjetsjeense autoriteiten. Onder grote internationale druk leek de situatie er wat verbeterd. Tot die schijn begin dit jaar wegviel toen er opnieuw berichten van extreem geweld opdoken.
In december 2018 alleen al zouden er veertig LGBT+’ers opgepakt zijn - minstens twee daarvan zouden het niet overleefd hebben
In december 2018 alleen al zouden er veertig LGBT+’ers opgepakt zijn - minstens twee daarvan zouden het niet overleefd hebben. Ondertussen blijft de grote internationale druk die er in 2017 was uit. Het lijkt erop dat Europa zijn relaties met Rusland wil normaliseren, ten koste van de LGBT+ gemeenschap in het land. Eind vorig jaar werkte ik mee aan de bekendmaking van het nieuws van de nieuwe golf van vervolgingen door een aantal getuigenissen bekend te maken die ik ontving.
Opgepakt
De heksenjacht tegen homoseksuele mannen is al veel langer aan de gang, zo blijkt uit het verhaal van Harlem.
Op een avond in 2012 werd Harlem tvan zijn werk weggeplukt door een aantal militairen en naar een detentiecentrum gebracht. Al snel werd hem duidelijk gemaakt dat hij daar was omdat hij homo was. Het bewijs voor zijn arrestatie: een video waarop hij met een andere jongen kuste.
Drie lange maanden werd hij er vastgehouden en urenlang verhoord en gemarteld. Zijn ondervragers zetten hem onder druk om namen van andere homoseksuele mannen te lossen. Het hotel in de stad ontvangt geregeld zakenmannen. De bar van het hotel is een ontmoetingsplek voor de bezoekers en homo’s uit de stad. De autoriteiten zagen hem als een goeie basis om hun ‘homozuivering’ voor te bereiden.
Hoeveel LGBT+’ers er de voorbije jaren opgepakt, gemarteld en/of vermoord zijn, is moeilijk in te schatten. Maar het Russian LGBT Network gaat er alvast van uit dat het er meer dan honderd zijn
Afgeperst
Na zijn vrijlating werd hij nog jarenlang afgeperst. In ruil voor zijn leven moest hij grote delen van zijn inkomen afstaan. Wanneer hij eens niet kon betalen, moest hij andere homoseksuelen verklikken.
Zo was hij een van de bronnen die de overheid naar de rector van de universiteit van Grozny leidden. De regering vermoedde al langer dat de man homoseksueel was en zocht naar bewijs. Toen ze dat uiteindelijk (hardhandig) loskregen, begonnen ze ook de rector af te persen. Toen hij niet langer kon betalen, verdween hij. Sindsdien is er van de man geen spoor. Wellicht werd hij vermoord.
Hoeveel LGBT+’ers er de voorbije jaren opgepakt, gemarteld en/of vermoord zijn, is moeilijk in te schatten. Maar het Russian LGBT Network gaat er alvast van uit dat het er meer dan honderd zijn. Harlem heeft zelf weet van een dertigtal kennissen die in hetzelfde centrum een tijdlang opgesloten zaten. Zo werd een van zijn beste vrienden vorig jaar nog opgepakt en pas weer vrijgelaten nadat hij een grote som geld ophoestte. Op dit moment leeft de jongeman nog steeds ondergedoken.
LGBT World Beside
Vanuit Tsjetsjenië naar Europa vluchten, is allesbehalve evident. Het is duur, de vluchtelingen spreken vaak alleen Russisch en hebben geen enkele garantie op asiel. Daarenboven moeten ze vaak halsoverkop - en dus zonder enige voorbereiding - het op een lopen zetten omdat ze te horen krijgen dat er een onderzoek naar hen loopt.
Om de situatie van LGBT+’ers in zijn vaderland verder aan de kaak te stellen en vluchtelingen te helpen, richtte Harlem de vereniging LGBT World Beside op. Recent startte hij met een eerste inzamelactie. De bedoeling is om zoveel mogelijk geld in te zamelen om nieuwe vluchtelingen die in Europa aankomen beter op te vangen. Zo wil Harlem kleren kunnen kopen en een woonst buiten de algemene asielcentra kunnen aanbieden. Die centra zijn vaak erg gevaarlijk voor Tsjetsjeense LGBT+’ers. Ook daar moeten ze hun seksuele identiteit geheim houden, uit vrees dat andere (Tsjetsjeense) asielzoekers geweld tegen hen gebruiken in. Of erger nog: hen vermoorden.
Naast onderdak en kleding wil Harlem psychologische hulp voorzien. De meeste vluchtelingen zijn vaak zeer zwaar toegetakeld, zowel fysiek als mentaal. Ten slotte wil hij de vluchtelingen ook ondersteunen met juridische bijstand.
Duwtje in de rug
Harlems campagne kan alvast op heel wat bijval rekenen. Vlaams parlementslid Piet De Bruyn schaarde zich achter zijn initiatief en ook de Amerikaanse LGBT+ organisatie Voices4 van Wyatt Harms en Adam Eli steunt zijn werk.
Eigen verslaggeving